Η αρχή του περασμένου αιώνα σηματοδοτήθηκε ιατρικά από την ανακάλυψη των βιταμινών και των εμβολίων, το μέσον του από την ανακάλυψη των αντιβιοτικών και το τέλος του από την ανακάλυψη των αντιοξειδωτικών, τα οποία θεωρούνται το απαραίτητο αντίβαρο «στις ελεύθερες ρίζες», που είναι ιατρικά παραδεκτό ότι μας γερνάνε και μας σκοτώνουν.
Βιολογικά, η ελεύθερη ρίζα είναι ένα μόριο ή ένα άτομο που έχει ένα ελεύθερο ηλεκτρόνιο το οποίο δεν εξισορροπείται από κάποιο άλλο. Το βιοχημικά ασταθές αυτό μόριο (ή ομάδα μορίων) αναγκάζεται να δώσει αυτό το πλεονάζον ηλεκτρόνιο ή να πάρει ένα ηλεκτρόνιο από κάποιο άλλο μόριο. Αυτή η μετακίνηση είναι βίαιη, αναγκαστική και εκρηκτική. Έτσι, όταν μια ελεύθερη ρίζα αντιδρά με τα ηλεκτρόνια ενός άλλου μορίου, προκύπτει η καταστροφή ή η αλλαγή του άλλου μορίου. Ευτυχώς, μέσα στο αίμα κυκλοφορούν πολλά αντιοξειδωτικά συστατικά, που πολεμούν ταυτόχρονα τη δράση των ελεύθερων ριζών.
Τα αντιοξειδωτικά είναι απόδειξη του ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε για να τρώει κυρίως φρέσκες φυτικές τροφές σε μικρές ποσότητες και σε μικρά γεύματα, καθώς είναι οι μόνες που περιέχουν αντιοξειδωτικά. Οι φρέσκες φυτικές τροφές λειτουργούν ως αντιγηραντικά, αντιχοληστερινικά και αντιρυτιδικά.
Τα αντιοξειδωτικά είναι πολυποίκιλες συστοιχίες, βιολογικά συμπλέγματα ουσιών, που λειτουργούν πάντοτε συγχρόνως και συμπληρωματικά το ένα κοντά στο άλλο για να πετύχουν το επιθυμητό, ζωογόνο αποτέλεσμα. Λαχανικά και φρούτα με έντονα χρώματα έχουν πολλά αντιοξειδωτικά μέσα τους.
Από που θα τα λάβετε και σε τι ωφελούν
Ισχυρότατες αντιοξειδωτικές ουσίες είναι η προβιταμίνη Α (γνωστή και ως β-καροτένιο). Περιέχεται στα πλατύφυλλα λαχανικά (λ.χ. σπανάκι) και στα χρυσοκίτρινα φρούτα (πεπόνι, πορτοκάλι). Επίσης, στις βιταμίνες C (φρέσκα φρούτα, ωμά λαχανικά) και Ε (ξηροί καρποί, ελαιόλαδο). Ακόμη, σε ιχνοστοιχεία όπως το σελήνιο (θαλασσινά, δημητριακά) και ο ψευδάργυρος (ψάρια, όστρακα). Επίσης, σε πολύπλοκες οργανικές ενώσεις που υπάρχουν στο πράσινο τσάι, το κόκκινο κρασί και τις ντομάτες. Δύο μεγάλες ομάδες φυτικών αντιοξειδωτικών είναι τα φλαβονοειδή και τα καροτένια. Επομένως, η κατανάλωση πολλών και ποικίλων λαχανικών και φρούτων σημαίνει πληθώρα αντιοξειδωτικών για τον άνθρωπο, ενώ μια μονόχρωμη σαλάτα σημαίνει ένα ή λίγα αντιοξειδωτικά. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι καθώς η φύση «παίζει» με τη βιοποικιλότητα, τα σταυρανθή, όπως το μπρόκολο και τα λάχανα, είναι πολύ πλούσια σε αντιοξειδωτικά.
Τα αντιοξειδωτικά διακρίνονται για την «εξειδίκευσή» τους, δηλαδή άλλα κάνουν καλό στον καρκίνο του προστάτη (λυκοπένιο), άλλα στην ωχρά κηλίδα του ματιού (λουτεΐνη), άλλα στην πάθηση του Αλτσχάιμερ (ίσως το ginkgo biloba). Άλλα έχουν πολυσχιδή δράση, όπως το α-λιποϊκό οξύ, που έχει τη δυνατότητα να ισχυροποιεί τη δράση της βιταμίνης C.
