Τα τελευταία χρόνια η Audrey Gaskins και ο Jorge E. Chavarro από το τμήμα Διατροφής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard έχουν αφιερωθεί αποκλειστικά στην μελέτη της διατροφής και του ρόλου της στην γονιμότητα, την ποιότητα του ανδρικού σπέρματος και στην βελτιστοποίηση των πιθανοτήτων σύλληψης.
Οι δύο ερευνητές έχουν μελετήσει όλες τις υπάρχουσες έρευνες για την διατροφή και τη γονιμότητα της τελευταίας δεκαετίας – πολλές από τις οποίες είναι δικές τους- προκειμένου να χαρτογραφήσουν τα πλέον ξεκάθαρα διατροφικά μονοπάτια που συμβάλλουν στην ενίσχυση της γονιμότητας, αλλά και εκείνα που μπορεί να συνιστούν εμπόδιο. Να τι μας αποκαλύπτουν βάσει της ανασκόπησης που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Obstetrics and Gynecology.
Η διατροφή είναι σημαντική για την γονιμότητα του ζευγαριού. Μάλιστα παρότι ιστορικά η έρευνα εστιάζει στους διατροφικούς παράγοντες που επηρεάζουν την γονιμότητα της γυναίκας, υπάρχουν ολοένα και περισσότερα στοιχεία ότι η καλής ποιότητας διατροφή σχετίζεται και με την ποιότητα του σπέρματος.
Και για τα δυο φύλα η πρόσληψη τρανς λιπαρών οξέων (περιέχονται σε έτοιμα τρόφιμα του εμπορίου, όπως τα τυποποιημένα μπισκότα και σνακ, διάφορα αρτοσκευάσματα και έτοιμα γλυκίσματα) έχει συσχετιστεί με ανεπάρκεια της γονιμότητας. Επίσης παρότι τα στοιχεία ακόμη δεν είναι επαρκή, ολοένα και αυξάνουν οι ενδείξεις ότι η υψηλή πρόσληψη επεξεργασμένων κρεάτων (δηλαδή αλλαντικά, λουκάνικα κτλ), μπορεί να βλάψει την ανδρική και την γυναικεία γονιμότητα, ιδιαίτερα όταν αυτά καταναλώνονται στη θέση των θαλασσινών.
Η συμμόρφωση με μια υγιεινή διατροφή με άφθονο ψάρι, πουλερικά, δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα και λαχανικά έχει συσχετιστεί με βελτίωση της γονιμότητας στις γυναίκες και καλύτερη ποιότητα σπέρματος στους άνδρες και παραμένει η καλύτερη διαθέσιμη συμβουλή.
Υπάρχουν στοιχεία ότι η πρόσληψη φυλλικού οξέος ως συμπληρώματος, βιταμίνης Β12 και βιταμίνης D (σε περίπτωση ανεπάρκειας) μπορεί να ωφελήσει. Οι γυναίκες επίσης ενθαρρύνονται να καταναλώνουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ειδικά μακράς αλύσου ω-3 λιπαρά οξέα, των οποίων η κύρια πηγή είναι τα ψάρια και τα οστρακοειδή.
Σε συνδυασμό με μια συνολικά υγιεινή διατροφή η ενίσχυση της διατροφής των ανδρών με συμπληρώματα αντιοξειδωτικών μπορεί να είναι ωφέλιμη για την γονιμότητα αν και τα ακριβή αντιοξειδωτικά και οι δόσεις τους δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί.
Η πρόσληψη φυλλικού οξέος ιδιαίτερα σε δόσεις υψηλότερες από εκείνες που συνιστώνται για τη μείωση του κινδύνου να γεννηθούν μωρά με ανωμαλίες του νευρικού συστήματος, σχετίζεται με την μειωμένη συχνότητα υπογονιμότητας, χαμηλότερο κίνδυνο διακοπής της κύησης και μεγαλύτερης επιτυχίας στην θεραπεία υπογονιμότητας. Συμπληρώματα φυλλικού οξέος δίνονται κατά τη διάρκεια της κύησης αλλά συνιστάται και η λήψη του για 1-3 μήνες πριν από τη σύλληψη. Επίσης, πλούσιες πηγές φυλλικού οξέος είναι οι φακές, το σπανάκι, τα σπαράγγια, τα μαυρομάτικα φασόλια, ο αρακάς, το μπρόκολο, το αβοκάντο, τα φιστίκια, οι ηλιόσποροι, ενώ στην κορυφή της λίστας είναι το μοσχαρίσιο συκώτι.
Παρά τα υποσχόμενα δεδομένα από έρευνες σε πειραματόζωα η βιταμίνη D – γνωστή και ως βιταμίνη του ήλιου μιας και το 90% αυτής το συνθέτει ο οργανισμός χάρη στην έκθεση στον ήλιο – δεν φαίνεται να ασκεί σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη γονιμότητα. Γι’ αυτό και συνιστάται η λήψη της κυρίως σε περίπτωση ανεπάρκειας.
Η ενίσχυση της διατροφής με αντιοξειδωτικά σε μορφή συμπληρωμάτων δεν φαίνεται να προσφέρει οφέλη στις γυναίκες που ακολουθούν θεραπεία υπογονιμότητας, ωστόσο οι άνδρες που τα λαμβάνουν φαίνεται ότι ωφελούνται περισσότερο. Απομένει να διευκρινιστεί το είδος και η δόση των αντιοξειδωτικών.
Τα ω-3 λιπαρά οξέα πηγές των οποίων είναι τα λιπαρά ψάρια, φαίνεται να βελτιώνουν τη γυναίκεια γονιμότητα. Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο σύμφωνα με τους δυο ειδικούς, σε ποιο βαθμό η μόλυνση των θαλασσών και των ψαριών με υδράργυρο, διοξίνες και άλλες επικίνδυνες τοξικές ουσίες, τελικά αντιστρατεύεται τα οφέλη τους.
Αποφύγετε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες όπως το άσπρο ψωμί, το λευκό ρύζι, τα προϊόντα με ραφιναρισμένο αλεύρι (π.χ. πίτες, ζύμες) και τα αναψυκτικά, επειδή η κατανάλωσή τους βάσει των διαθέσιμων ερευνών, αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης προβλημάτων ωορρηξίας.
Αν και το πλήρες παζλ του ρόλου της διατροφής στην γονιμότητα δεν είναι ακόμη ολοκληρωμένο ωστόσο με την έρευνά τους αυτή οι δυο επιστήμονες έβαλαν μερικά πράγματα σε τάξη και έκαναν σημαντική πρόοδο.
Το μεγαλύτερο μέρος των στοιχείων των δυο ερευνητών βασίζεται στα στοιχεία που προέκυψαν από την 8ετή μελέτη του τρόπου διατροφής πάνω από 18.000 νοσοκόμων, που προσπαθούσαν να μείνουν έγκυες (πρόκειται για μια επιδημιολογική μελέτη-ορόσημο στην ιατρική κοινότητα τη λεγόμενη Nurses’ Health Study).
Οι τροφές που ενισχύουν τη γονιμότητα
Για τις γυναίκες
Σολομός
Σπόροι και καρποί
Σπανάκι
Φασόλια
Δημητριακά ολικής άλεσης
Φρούτα και λαχανικά
Για τους άνδρες
Μαύρη σοκολάτα
Μούρα
Εσπεριδοειδή
Ψάρια
Κοτόπουλο
Δημητριακά ολικής άλεσης
Πηγή: Diet and Fertility: a review, American Journal of Obstetrics and Gynecology, April 2018.
