Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα για την υγεία, ενώ μελέτες την έχουν συσχετίσει με πλήθος παθήσεων. Αρκεί να σημειωθεί πως, σύμφωνα με φετινή έρευνα του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ), περισσότεροι από 8.500 θάνατοι οφείλονται στις αυξημένες συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, με επίκεντρο τη φθορά που προκαλούν οι ατμοσφαιρικοί ρύποι στην εγκεφαλική υγεία, διαπίστωσε πως η μεγαλύτερη κατανάλωση μιας κατηγορίας τροφίμων μπορεί να αντιστρέψει τις αρνητικές επιπτώσεις.
Σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύονται στο Neurology, η προσθήκη περισσότερων ψητών ή βραστών ψαριών πλούσιων σε ω-3 λιπαρά οξέα και οστρακόδερμων στη διατροφή -παραπάνω από δύο φορές εβδομαδιαίως-, μπορεί να προφυλάξει τον εγκέφαλο από τις παρενέργειες της ρύπανσης.
Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξαν οι ερευνητές έπειτα από τις απαντήσεις 1.300 γυναικών, κατά μέσο όρο 70 ετών, σχετικά με τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και το ιατρικό ιστορικό τους. Σημειώνεται πως κατά την αρχή της μελέτης καμία από τις συμμετέχουσες δεν έπασχε από άνοια, ενώ οι διευθύνσεις των κατοικιών τους χρησιμοποιήθηκαν για να προσδιοριστεί η μέση έκθεση τους σε ατμοσφαιρικούς ρύπους, κατά τα τρία έτη της μελέτης.
Οι συμμετέχουσες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες με βάση τα επίπεδα των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων στο αίμα τους σύμφωνα με τις αιματολογικές τους εξετάσεις, ενώ εγκεφαλογραφήματα έδειξαν την υγεία διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων της λευκής ουσίας -το δίκτυο των νευρικών ινών που ευθύνεται για τη σύνδεση μεταξύ των νευρών και την επικοινωνία ανάμεσα στις διαφορετικές εγκεφαλικές περιοχές- και του ιππόκαμπου που συνδέεται με τη μνήμη.
Τα στοιχεία έδειξαν ότι στις περιοχές με υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, οι γυναίκες με τη χαμηλότερη πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων παρουσίασαν μεγαλύτερη συρρίκνωση του εγκεφάλου.
Όπως εξήγησε ο επικεφαλής της μελέτης, Δρ. Ka He, υπεύθυνη για τα σχετικά αποτελέσματα είναι η αντιφλεγμονώδης ιδιότητα των ω-3 λιπαρών οξέων και η ικανότητά τους να διατηρούν την δομή του εγκεφάλου κατά το γήρας. Επιπλέον, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στη μείωση της βλάβης που προκαλούν στον εγκέφαλο νευροτοξίνες όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος και, καθώς φάνηκε, και στον περιορισμό των επιπτώσεων από τα αιωρούμενα μικροσωματίδια.
Ωστόσο δεν πρόκειται για μια απόδειξη αιτιώδους σχέσης κατανάλωσης ψαριού και προστασίας του εγκεφάλου, παρά για μια μελέτη παρατήρησης.
Αντίλογος
Η έρευνα δεν διέφυγε την κριτική για παραλείψεις και αστοχίες.
Η Katrina Hartog, διαιτολόγος και υπεύθυνη για την κλινική διατροφή στο Νοσοκομείο Lenox Hill της Νέας Υόρκης, χωρίς να παραλείψει την αναφορά στις συστάσεις της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας για κατανάλωση ψαριών με υψηλή περιεκτικότητα σε Ω-3 λιπαρά οξέα δύο φορές την εβδομάδα, έψεξε τη μελέτη για ελλιπή αναφορά στην ποιότητα των δειγμάτων αίματος, τα είδη τροφίμων – πηγών των Ω-3 και, κυρίως, στη συχνότητα πρόσληψης συμπληρωμάτων ιχθυελαίων, μέρος της διατροφής πολλών συμμετεχουσών.
Επιπλέον, τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, παράγοντας που πιθανότατα ευθύνεται περισσότερο από την κατανάλωση ψαριών για τη βελτίωση της εγκεφαλικής υγείας.
Παρ’ όλα αυτά, υπερθεμάτισε στην πρόταση μεγαλύτερης κατανάλωσης τέτοιων ψαριών, προτείνοντας τη ρέγγα, το σκουμπρί, τον σολομό αλλά και φυτικά τρόφιμα όπως λιναρόσπορους και σπόρους chia.
