Απαριθμεί σχεδόν 50 εκατομμύρια παίκτες παγκοσμίως. Ένας από αυτούς, ο 9χρονος γιος μου που από την αρχή της βδομάδας αδημονεί να φτάσει το …ΣΣΚ δηλαδή το«Σωτήριο Σαββατοκύριακο» όπου του επιτρέπω να παίξει Fortnite. Εκεί καταλήξαμε μετά από αμέτρητες συζητήσεις, αλλεπάλληλους τσακωμούς και πολύωρες διαπραγματεύσεις.
«Μα όλοι παίζουν πιο πολύ από μένα!» επαναλαμβάνει καθημερινά σε μια προσπάθεια παραβίασης του «απαγορευτικού».
«Δεν με νοιάζει τι κάνουν οι άλλοι», ανταπαντώ πεπεισμένη ότι αυτό το παιχνίδι μπορεί να του στερήσει τόνους συγκέντρωσης, κιλά προσήλωσης και ωκεανούς κοινωνικότητας.
Είναι εθιστικό (μπορεί να παίζει ατέλειωτες ώρες), είναι «κολλητικό» (την πρώτη φορά που τον άκουσα να μιλάει ενώ έπαιζε νόμιζα ότι το παιδί έπαθε κάτι), είναι ο λόγος που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποφάσισε να συμπεριλάβει τον εθισμό σε διαδικτυακά παιχνίδια (gaming disorder) στην 11η έκδοση της Διεθνούς Στατιστικής Ταξινόμησης Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας. Από την άλλη, δεν μπορώ να μην παραδεχτώ τους λόγους που το κάνουν τόσο ελκυστικό σε εκατομμύρια παιδιά ανά τον κόσμο: έχει απίστευτη ταχύτητα, αρκετό χιούμορ, υπέροχα γραφικά, καθόλου αίμα και έναν κοινό στόχο που συνασπίζει τα παιδιά σε έναν κοινό σκοπό. Σε αυτή, την τελευταία ιδιότητα του οφείλει εξάλλου, κατά γενική ομολογία, και την τεράστια επιτυχία του, καθώς οι φίλοι και οι συμμαθητές «συμμαχούν» έστω και εικονικά στην εξόντωση του κακού. «Μικρό το κακό», τολμώ λοιπόν να απαντήσω απέναντι στον ολοκληρωτικό αφορισμό του εν λόγω παιχνιδιού, όπως απαντώ γενικότερα απέναντι σε κάθε λογής ολοκληρωτικούς αφορισμούς.
Οι εποχές αλλάζουν. Το ίδιο και τα παιδιά μας…
Ας είμαστε ρεαλιστές. Στην εποχή μας το παιχνίδι στη γειτονιά όπου τα παιδιά ρίχνονταν ανέμελα στους δρόμους χωρίς την παραμικρή επίβλεψη αποτελεί πλέον εικόνα σβησμένη. Πρακτικά ζητήματα, όπως η έλλειψη δημόσιων χώρων για παιχνίδι, ο ανεπαρκής ελεύθερος χρόνος των γονιών και ο ασφυκτικά προγραμματισμένος χρόνος των παιδιών δεν αφήνουν το περιθώριο για πολλές δράσεις. Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια η ενασχόληση των παιδιών με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ακόμη και από πολύ μικρές ηλικίες, αποτελεί τον μεγάλο πονοκέφαλο των γονιών. Είναι σωστό να δαιμονοποιούμε παιχνίδια, όπως το Fortnite, και άραγε υπάρχει κάτι το θετικό στα παιχνίδια αυτά;
Όπως επισημαίνει η ψυχολόγος Αντιγόνη Κεμερλίογλου: «Όπως σε όλα τα πράγματα όπως και εν προκειμένω υπάρχουν πάντα δύο όψεις. Σύγχρονες έρευνες δείχνουν πλέον και τα θετικά οφέλη αυτών των παιχνιδιών. Κατ’ αρχήν καλλιεργούνται οι γνωστικές δεξιότητες που αφορούν στην υψηλή συγκέντρωση, στη μνήμη, στην αντίληψη. Το παιδί καλείται να συμμετάσχει στην επίλυση κάποιων προβλημάτων ή να υπερνικήσει εμπόδια για να φτάσει στον στόχο του. Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι χρειάζεται να σχεδιάσει και να εκτελέσει τις στρατηγικές του με αποτελεσματικό τρόπο. Επιπλέον καλλιεργείται η κριτική σκέψη γιατί ο παίκτης πρέπει να αναλύει και να αξιολογεί κάθε κίνηση από διαφορετικές πλευρές. Σε κάποια παιχνίδια χρειάζονται γρήγορες αποφάσεις, ενώ σε άλλα δημιουργικές αποφάσεις. Συναφές με αυτό, αυξάνεται η αυτοεκτίμηση του παιδιού καθώς σταδιακά τα καταφέρνει όλο και καλύτερα: μαθαίνει από τα λάθη του και μεταφέρεται σε άλλο επίπεδο δυσκολίας, παίρνει ρίσκα. Αυτή η στάση μεταφέρεται και στην καθημερινότητά του.
Ένα άλλο όφελος που έχει παρατηρηθεί είναι ότι βελτιώνεται ο συντονισμός χεριού – ματιού, καθώς οι εχθροί παραμονεύουν και ο παίκτης πρέπει να είναι σε εγρήγορση. Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται όλες τις πληροφορίες και δίνει εντολή στα χέρια, αφού όλες οι κινήσεις γίνονται με πληκτρολόγιο. Επιπλέον, το στρες μειώνεται. Μέσα από αυτή τη διαδικασία το παιδί αποσυμπιέζεται και χαλαρώνει. Ακόμα και τα βίαια παιχνίδια που έχουν κατά καιρούς ενοχοποιηθεί, μπορεί να προσφέρουν μια θετική βαλβίδα εκτόνωσης αντίστοιχη με αυτή των βίαιων σπορ. Η σωστή διαχείριση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών μπορεί να έχει θετική επίδραση τόσο στην πνευματική και συναισθηματική κατάσταση του παιδιού όσο και στη βελτίωση των δεσμών με τα οικεία του πρόσωπα».
Οι εποχές αλλάζουν. Το ίδιο και τα παιδιά μας. Καλό θα είναι, λοιπόν, αντί να επικρίνουμε τη νέα εποχή να προσπαθήσουμε να την κατανοήσουμε έχοντας πάντα ως οδηγό τη φράση: «Παν μέτρον άριστον».
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο ψυχολόγος και συγγραφέας βιβλίων Dr Leonard Sax: «Ένας υγιής συσχετισμός με τα βιντεοπαιχνίδια δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει τα 40 λεπτά ημερησίως και τη μία ώρα τα Σαββατοκύριακα. Μία “δίαιτα” που εξασφαλίζει την κοινωνικότητα, τις σχολικές επιδόσεις και την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων».
