Η πρώτη φορά που άκουσα ένα παιδί να σχολιάζει εμμέσως πλην σαφώς τον τρόπο που «μιλάνε» μέσα του οι ειδήσεις ήταν πριν από σχεδόν δύο χρόνια, όταν ο επτάχρονος τότε γιος μου γύρισε και μου είπε: «Μαμά, τι ωραία που εσείς οι δημοσιογράφοι έχετε σήμερα απεργία! Δεν μπορώ να ακούω άλλο σκοτωμούς και φωνές! Να κάνετε κάθε μέρα απεργία!».

Έκτοτε, κάθε φορά που στα δελτία «έπαιζε» τρομοκρατία, έγκλημα ή υστερία, άλλαζα κανάλι μέχρι που κάποια στιγμή αποφάσισα πως δεν μπορείς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά. Ότι θα πρέπει να καταλάβουν πως ο κόσμος μας δεν είναι αγγελικά πλασμένος και να μάθουν να προφυλάσσονται τόσο έξω όσο και μέσα τους. Πως η δική μας σκληρή επικαιρότητα είναι ένα κομμάτι και του δικού τους κόσμου που θα πρέπει να γνωρίζουν για να τον κάνουν αύριο λίγο καλύτερο. Και πως ο φόβος και η λύπη που οι ειδήσεις γεννούν μπορούν να υποχωρήσουν μόνο με μια καλή συζήτηση και με μια μεγάλη, πελώρια, αγκαλιά…

Πώς αισθάνεται ένα παιδί όταν ακούει στις ειδήσεις για κάποιο βίαιο γεγονός;

Για να μπορέσετε να διεισδύσετε καλύτερα στον συναισθηματικό κόσμο του παιδιού σας, υπάρχει ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος: Μπείτε στη θέση του. Ρωτήστε τον εαυτό σας πώς θα νιώθατε αν παρακολουθούσατε εσείς στην ηλικία του ένα βίαιο γεγονός; Ή σκεφτείτε πώς νιώθετε εσείς τώρα ως ενήλικας μπροστά στην άγρια θέα κάποιων ειδήσεων. Τρόμος, ανασφάλεια, ανησυχία, στρες, απορία, αβεβαιότητα είναι κάποια από τα συναισθήματα που επικρατούν σε όλες τις αναπτυξιακές φάσεις. Όσο πιο σκληρή είναι η εικόνα, τόσο πιο πολύ επιτείνονται τα συναισθήματα αυτά.

Εκείνη τη στιγμή αλλάζουμε κανάλι ή αφήνουμε την είδηση να «παίξει» και μετά τη συζητάμε με το παιδί; Έχει σημασία η ηλικία του παιδιού, καθώς αυτή θα καθορίσει και τη στάση μας. Ένα παιδί κάτω των 7-8 ετών δυσκολεύεται να επεξεργαστεί και να ερμηνεύσει τη σκληρότητα κάποιων ειδήσεων και εικόνων που εμπεριέχουν βία. Είναι καλό να είμαστε προσεκτικοί στις εικόνες στις οποίες εκτίθενται τα μικρά παιδιά. Μη ξεχνάτε ότι στην τηλεόραση προτιμούνται οι τρομακτικές εικόνες, μουσικές βγαλμένες από θρίλερ και οι σπαρακτικές φωνές. Γι’ αυτό το λόγο, ίσως είναι προτιμότερο να εξηγούμε στα παιδιά τι συμβαίνει στον κόσμο επικαλούμενοι τις εφημερίδες. Όσον αφορά στα παιδιά ηλικίας 8 ετών και άνω, είναι καλό να παρακολουθούμε μαζί τις ειδήσεις και να παρεμβαίνουμε όπου χρειάζεται. Να αφουγκραζόμαστε το παιδί και να πράττουμε αναλόγως. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί δείχνει πολύ ενδιαφέρον για μια είδηση και ταυτόχρονα δεν έχει φοβίες, τότε δεν υπάρχει λόγος να αλλάξετε κανάλι. Αρκεί να είμαστε πάντα μαζί του και να του εξηγούμε αυτό που συμβαίνει.

Υπάρχουν ειδήσεις που απαγορεύεται ρητά και κατηγορηματικά να παρακολουθήσει ένα παιδί;

Δεν υπάρχουν ειδήσεις που απαγορεύονται να ακούσει ένα παιδί, καθώς είναι κάτι παραπάνω από πιθανό, ένα παιδί σχολικής ηλικίας, να έχει προσβασιμότητα σε κάθε είδηση μέσω των συνομήλικων του, των συγγενών του ή των συμμαθητών του στο σχολείο. Προτιμούμε, δηλαδή, το παιδί να ενημερωθεί από εμάς τους γονείς του, παρά από κάποια άλλη αναξιόπιστη πηγή. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος που του εξηγούμε μια είδηση ανάλογα με την ηλικία του και όχι η ίδια η είδηση.

Αν δούμε ότι το παιδί λυπάται αλλάζουμε συζήτηση;

Η λύπη είναι ένα φυσιολογικό, υγιές κι αναμενόμενο συναίσθημα. Μάλιστα, αποτελεί ευκαιρία για περαιτέρω μοίρασμα συναισθημάτων και σκέψεων. Είναι σημαντικό να έχουμε πάντα ανοιχτή αγκαλιά και επιτρεπτική στάση απέναντι σε κάθε συναίσθημα του παιδιού μας, όσο δυσάρεστο κι αν είναι αυτό για το παιδί αλλά και για εμάς. Να θυμάστε, πώς η αγκαλιά είναι θεραπευτική και πολλές φορές «νικάει» ακόμη και τις πιο εύστοχες λέξεις.

Πολλές ειδήσεις «κυκλοφορούν» και στο σχολείο. Πρέπει να ρωτάμε το παιδί «τι νέο άκουσες σήμερα;» ώστε να καταλάβουμε πώς έχει αξιολογήσει μία είδηση;

Στις περισσότερες περιπτώσεις τα παιδιά από μόνα τους έρχονται με απορίες όταν ακούσουν κάτι στο σχολείο. Αυτό είναι θετικό, διότι αποτελεί απόδειξη ότι το παιδί νιώθει άνετα να συζητάει μαζί μας όσα συμβαίνουν γύρω του. Σε περίπτωση, όμως, που το παιδί μας δεν μοιράζεται μαζί μας αυτά που μαθαίνει από τους γύρω του, καλό είναι να δείχνουμε το ενδιαφέρον μας κάνοντας ερωτήσεις που θα ανοίξουν μία συζήτηση όπως: «Από όλα όσα μάθατε σήμερα, τι σου τράβηξε την προσοχή περισσότερο;» ή «Σίγουρα σήμερα, στο διάλειμμα, άκουσες πολλά νέα». Τι θα έλεγες να μιλήσουμε λίγο για το τι άκουσε και πώς ένιωσες γύρω από αυτό το νέο;».

Ευχαριστούμε την κυρία Χρύσα Βαλαμουτοπούλου, Παιδοψυχολόγο- Οικογενειακή Σύμβουλο MSc