Σημαντική σύνδεση της έλλειψης ύπνου με τη Νόσο του Αλτσχάιμερ ανακάλυψαν οι επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Washington στο Σεντ Λούις.
Μελετώντας ανθρώπους αλλά και πειραματόζωα οι ερευνητές βρήκαν ότι η έλλειψη ύπνου αυξάνει τα επίπεδα της πρωτεΐνης Tau μίας πρωτεΐνης κλειδί για τη Νόσο του Αλτσχάιμερ.
Τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο Science καταδεικνύουν ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να φέρει την άνοια πιο κοντά και τονίζουν την αναγκαιότητα των καλών συνηθειών ύπνου οι οποίες μπορεί να βοηθήσουν στην προστασία της εγκεφαλικής υγείας.
«Το ενδιαφέρον με αυτή την έρευνα είναι ότι δείχνει πως παράγοντες όπως ο ύπνος μπορεί να επηρεάζουν την ταχύτητα με την οποία η ασθένεια εξαπλώνεται στον εγκέφαλο» έγραψε ο επικεφαλής της έρευνας David Holtzman. «Γνωρίζουμε ότι οι διαταραχές του ύπνου και η Νόσος του Αλτσχάιμερ συνδέονται μέσω μίας άλλης πρωτεΐνης του β-αμυλοειδούς αλλά αυτή η μελέτη δείχνει ότι η αϋπνία προκαλεί αύξηση και εξάπλωση της ζημιογόνου πρωτεΐνης Tau» συμπληρώνει ο ερευνητής.
H εν λόγω πρωτεΐνη βρίσκεται φυσιολογικά στον εγκέφαλο, αλλά κάτω από σοβαρές συνθήκες μπορεί να συσσωρευθεί και να τραυματίσει τους παρακείμενους ιστούς προκαλώντας γνωστική εξασθένηση. Οι πρόσφατες έρευνες της Ιατρικής Σχολής έδειξαν ότι η συγκέντρωση της Tau είναι υψηλή σε ανθρώπους όπου κοιμούνται λίγο, ενώ δεν έγινε ξεκάθαρο εάν η έλλειψη ύπνου συνδέεται απευθείας με την αύξηση της πρωτεΐνης Tau ή αν οι δύο παράγοντες συνδέονται μέσω κάποιου άλλου μηχανισμού.
Για να το εξακριβώσουν ο Δρ. Holtzman και οι συνεργάτες του, κατέγραψαν τα επίπεδα της πρωτεΐνης Tau σε ποντίκια και ανθρώπους με φυσιολογικό και διαταραγμένο ύπνο.
Στα ποντίκια, που είναι νυκτόβια ζώα, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι τα επίπεδα Tau ήταν υψηλά τη νύχτα, όταν τα πειραματόζωα ήταν ξύπνια και πιο ενεργά, ενώ μειώνονταν κατά τη διάρκεια της μέρας, όταν τα ποντίκια ξεκουράζονταν. Διακόπτοντας την ξεκούρασή τους κατά τη διάρκεια της μέρας προκλήθηκε διπλασιασμός του επιπέδου Tau που είχαν τα πειραματόζωα.
Περίπου η ίδια επίδραση παρατηρήθηκε και στους ανθρώπους καθώς μία άγρυπνη νύχτα προκάλεσε αύξηση της πρωτεΐνης Tau περίπου κατά 50%, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Μένοντας ξύπνιοι όλο το βράδυ οι άνθρωποι αγχώνονται και δυσθυμούν ενώ είναι πιο πιθανό να κοιμηθούν στην επόμενη ευκαιρία που θα βρουν. Για να εξετάσουν αν το ίδιο συμβαίνει και με τα ποντίκια οι μελετητές δημιούργησαν γενετικά τροποποιημένα πειραματόζωα τα οποία θα μπορούσαν να μείνουν ξύπνια για ώρες με μία ένεση μιας αβλαβούς ουσίας. Όταν η επίδρασή της περνά τα ποντίκια επιστρέφουν στο φυσιολογικό κύκλο του ύπνου τους χωρίς σημάδια άγχους η επιθυμίας για περισσότερο ύπνο.
Στους πάσχοντες από τη Νόσο Αλτσχάιμερ η πρωτεΐνη Tau συνήθως εντοπίζεται σε περιοχές του εγκεφάλου σημαντικές για τη μνήμη όπως ο ιππόκαμπος και κατόπιν εξαπλώνεται σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου.
Για να εξετάσουν αν η εξάπλωση της πρωτεΐνης Tau επηρεάζεται από τον ύπνο οι ερευνητές εισήγαγαν στους ιππόκαμπους των πειραματόζωων μικρές συστάδες Tau, κρατώντας τα παράλληλα ξύπνια για μεγάλες περιόδους κάθε μέρα. Σε μία άλλη ομάδα πειραματόζωων επίσης διοχετεύθηκαν συστάδες πρωτεΐνης Tau αλλά επετράπη στα ποντίκια να κοιμηθούν όποτε ήθελαν. Μετά από τέσσερις εβδομάδες στα πειραματόζωα που δεν είχαν κοιμηθεί αρκετά, παρατηρήθηκε αύξηση των πρωτεϊνών σε αντίθεση με τα πειραματόζωα που κοιμήθηκαν όσο ήθελαν. Το αξιοσημείωτο είναι πως η συσταδοποίηση παρατηρήθηκε σε αντίστοιχες περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ.
«Ο επαρκής βραδινός συνιστάται για όλους» εξηγεί ο Δρ. Holtzman και συνεχίζει: «Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται χρόνο για να ανακάμψει από την πίεση της ημέρας. Δεν ξέρουμε ακόμη εάν ο επαρκής ύπνος προφυλάσσει από την νόσο Αλτσχάιμερ. Ωστόσο σίγουρα δεν βλάπτει και τα ευρήματά μας σε συνδυασμό με προηγούμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι ενδεχομένως συμβάλλει στην καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου εφόσον αυτή έχει ξεκινήσει».
