Τρόφιμα, χαρτιά και αλκοόλ είναι τα είδη που βάζουν οι περισσότεροι καταναλωτές στο καλάθι τους, στη διάρκεια της πολύμηνης καραντίνας. Η αύξηση του άγχους, του φόβου και της μοναξιάς οδήγησαν αρκετό κόσμο στην υπερκατανάλωση αλκοόλ. Παρότι τα εστιατόρια και τα μπαρ παραμένουν κλειστά και οι εταιρείες διανομής έχουν δει δραματική μείωση στις πωλήσεις τους, δεν συμβαίνει το ίδιο με τα σούπερ μάρκετ.
«Η αύξηση της πώλησης προϊόντων αλκοόλης ήταν της τάξης του 85% σε σχέση με το 2019», λέει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Γεράσιμος Παπαναστασάτος, υπεύθυνος του Τομέα Έρευνας του ΚΕΘΕΑ που αποτελεί το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στην Ελλάδα.
Η τάση αποτυπώνεται και στα τηλέφωνα στο κέντρο των Αλκοολικών Ανώνυμων. Μπορεί να μην υπάρχουν επίσημα στατιστικά λόγω του πρωτοκόλλου ανωνυμίας όμως ο πρόεδρος της αδελφότητας ΑΑ -όπως την αποκαλούν- τον τελευταίο χρόνο, παρατηρεί πως οι κλήσεις έχουν αυξηθεί.
Ουσιαστικά, το αλκοόλ είναι κατασταλτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος. ‘Αρα, δίνει τη ψευδαίσθηση της ηρεμίας. Βέβαια, η αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους εμπορικοί ακόλουθοι στη Μεγάλη Βρετανία και το Βέλγιο παρατηρείται επίσης αύξηση των πωλήσεων αλκοολούχων ποτών. Στην Αμερική αρκετοί γιατροί περιγράφουν το φαινόμενο του αλκοολισμού ως πανδημία μέσα στην πανδημία. Επιστήμονες του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, του Χάρβαρντ αλλά και του νοσοκομείου Μάουντ Σάιναϊ στη Νέα Υόρκη από τον περασμένο Μάρτιο παρατηρούν αύξηση 50% στις ηπατικές ασθένειες που σχετίζονται με το αλκοόλ.
«Ο αλκοολικός που έχει προϊστορία θα έχει μια πιο γρήγορη πορεία νόσου. Στην αρχή εμφανίζεται η στεατοηπατίτιδα. Στα πιο προχωρημένα στάδια υπάρχει η ίνωση και η κίρρωση. Μετά την κίρρωση μπορεί να εμφανιστεί και καρκίνος. Αυτή είναι η εξέλιξη της ηπατοπάθειας», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ειδικός Παθολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών και επιμελητής του ΕΣΥ, Αναστάσιος Γιακουμής.
Οι γυναίκες υποφέρουν δυσανάλογα σε σχέση με τους άνδρες από τη χρήση αλκοόλ λόγω του διαφορετικού μεταβολισμού. Τα χαμηλότερα επίπεδα του ενζύμου που είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση της αιθανόλης οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα τοξίνης στο αίμα. Επομένως και σε πιο εκτεταμένη βλάβη των ζωτικών οργάνων στις γυναίκες από ότι στους άνδρες που πίνουν την ίδια ποσότητα. Σύμφωνα με το ινστιτούτο δημόσιας υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών (CDC) ένα ποτό για τις γυναίκες ισοδυναμεί με δυο για τους άνδρες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει πως κάθε χρόνο πεθαίνουν από την υπερκατανάλωση αλκοόλ τρία εκατομμύρια άνθρωποι. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει το 5,3% των συνολικών θανάτων. Στην ηλικιακή ομάδα 20-39 σχεδόν το 13,5% των θανάτων σχετίζεται με το αλκοόλ. Εκτός από τις οργανικές ασθένειες και τα θανατηφόρα ατυχήματα υπό την άμεση επήρεια, οι συννοσηρότητες που σχετίζονται με την ανθυγιεινή κατανάλωση αλκοόλ περιλαμβάνουν ψύχωση, άγχος, μετατραυματικό στρες, βουλιμία ή ανορεξία, κατάχρηση άλλων ουσιών, και διαταραχές της προσωπικότητας και του ύπνου.
Πέρα από τις επιπτώσεις στην υγεία η υπερκατανάλωση αλκοόλ επιφέρει σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Δηλαδή την απώλεια μιας θέσης εργασίας, το διαζύγιο και εν τέλει την περιθωριοποίηση.
Η υπεύθυνη του ΚΕΘΕΑ Άλφα για τις νόμιμες εξαρτήσεις όπως είναι το αλκοόλ και ο τζόγος, Ελένη Βότικα εξηγεί: «Το φαινόμενο της εξάρτησης είναι πολυπαραγοντικό. Έχει να κάνει με το άτομο, με την οικογένεια και με την κοινωνία. Στο κομμάτι της πανδημίας σαφώς μιλάμε για μια συνθήκη πολύ δύσκολη για τους ανθρώπους. Όμως, δεν γίνεται κάποιος εξαρτημένος ή αλκοολικός μόνο επειδή υπάρχει πανδημία. Οι παράγοντες αλληλεπιδρούν και αλληλοεπηρεάζονται για να οδηγηθεί κάποιος στην εξάρτηση. Η πανδημία έχει φέρει εγκλεισμό, ανατροπές στον εργασιακό τομέα και ανασφάλεια στην εργασία. Η συνθήκη αυτή σίγουρα αποτελεί ένα έδαφος το οποίο μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη εξαρτήσεων».
Αν και η πανδημία έχει φέρει δυσκολίες στον τρόπο που γίνονται οι θεραπείες των εξαρτημένων οι υπεύθυνοι βρίσκουν λύσεις με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Οι ομαδικές θεραπείες στους Αλκοολικούς Ανώνυμους γίνονται σε πολλές περιπτώσεις μέσω Skype και Zoom. Το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) παρέχει συμβουλές και βοήθεια όχι μόνο στους εξαρτημένους αλλά και στους κοντινούς τους ανθρώπους. Εκείνο που συστήνουν είναι η προσέγγιση των αλκοολικών να μην γίνεται με διάθεση επίκρισης και διδαχής. Το μόνο σίγουρο, όπως λένε οι ειδικοί, είναι πως η απεξάρτηση από το αλκοόλ επαφίεται στη θέληση των εξαρτημένων.
