Ένα σοβαρό εμπόδιο για τη θεραπεία της Νόσου Αλτσχάιμερ κατέδειξε η έρευνα επιστημονικής ομάδας στην οποία συμμετείχαν και οι Έλληνες επιστήμονες Δρ. Κωνσταντίνος Παληκαράς και Δρ. Νεκτάριος Ταβερναράκης του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Nature Neuroscience.
H έρευνα κατέδειξε ότι το σύστημα που «καθαρίζει» τον εγκέφαλο από τα κύτταρα – μία διαδικασία που λέγεται μιτοφαγία, και είναι μια εξειδικευμένη μορφή κυτταρικής αυτοφαγίας, δηλαδή ένας επιλεκτικός τρόπος απομάκρυνσης και καταστροφής των μη λειτουργικών μιτοχονδρίων – αποδυναμώνεται στα ζώα και στους ανθρώπους που πάσχουν από νόσο Αλτσχάιμερ. Ενδυναμώνοντας τη μιτοφαγία στα ζώα, οι επιστήμονες κατέδειξαν ότι τα συμπτώματα της νόσου σχεδόν εξαφανίστηκαν.
Οι επιστήμονες εξακολουθούν να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη δράση της Νόσου Αλτσχάιμερ. Στη νέα μελέτη η διεθνής επιστημονική ομάδα με ερευνητές από το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας, επιστήμονες των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (ΝΙΗ) των ΗΠΑ και του Πανεπιστημίου Όσλο της Νορβηγίας στόχευσαν στην ενίσχυση της διαδικασίας της μιτοφαγίας.
«Όταν το σύστημα καθαρισμού δεν δουλεύει επαρκώς, υπάρχει μία συσσώρευση ελαττωματικών μιτοχονδρίων στα εγκεφαλικά κύτταρα, κάτι που μπορεί να είναι αρκετά επικίνδυνο. Σε κάθε αναλογία, το σύστημα καθαρισμού είναι αξιοσημείωτα αποδυναμωμένο στα κύτταρα και των ανθρώπων και των ζώων που πάσχουν από νόσο Αλτσχάιμερ. Και όταν βελτιώνουμε τον «καθαρισμό» στα πειραματόζωα που βρίσκονται εν ζωή παρατηρούμε ότι τα συμπτώματα της νόσου σχεδόν εξαφανίζονται», δήλωσε ο Vilhelm Bohr, συγγραφέας της μελέτης.
Οι ερευνητές εξέτασαν εγγύτερα τη διαδικασία καθαρισμού μελετώντας: εγκεφαλικά κύτταρα θανόντων που έπασχαν από τη Νόσο Αλτσχάιμερ, αρχέγονα βλαστικά κύτταρα που σχετίζονται με την πρόκληση της νόσου και ποντίκια και ασκαρίδες με Νόσο Αλτσχάιμερ. Επιπρόσθετα δοκίμασαν τις δραστικές ουσίες που στόχευαν στη διαδικασία του καθαρισμού στα πειραματόζωα.
«Ενισχύει αξιοσημείωτα το αποτέλεσμά μας το γεγονός ότι η διαδικασία καθαρισμού μοιάζει να είναι σημαντική τόσο στα ανθρώπινα κύτταρα όσο και στα κύτταρα των ζώων. Ενθαρρυντικό είναι επίσης το γεγονός ότι στα πειραματόζωα κατέστη εφικτό να βελτιωθούν τα κύρια συμπτώματα της νόσου συμπεριλαμβανομένου της μνήμης και της μάθησης», ανέφερε ο Δρ. Bohr.
Είναι γνωστό από προηγούμενες έρευνες ότι η προβληματική μιτοφαγία συνδέεται με τη μειωμένη φτωχή λειτουργία και επιβίωση των κυττάρων των νεύρων αλλά δεν είχε διαφανεί κάποια σχέση με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Τόσο στη νόσο Αλτσχάιμερ, όσο και σε άλλες περιπτώσεις άνοιας υπάρχει μία συσσώρευση πρωτεϊνών Tau και β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο που οδηγούν σε νέκρωση τον κυττάρων. Στα πειραματόζωα οι ερευνητές έδειξαν ότι ενισχύοντας τη μιτοφαγία, αυτή η συσσώρευση ελαττωνόταν.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ευρήματά τους καταδεικνύουν ότι η διαδικασία καθαρισμού είναι ένας πιθανός στόχος για τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ, ο οποίος πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω. Σχεδιάζεται μάλιστα η εκκίνηση κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους στο άμεσο μέλλον.
