Δεν είναι μόνο η λειτουργία του ζωτικού τομέα της Υγείας που βρέθηκε στο επίκεντρο της κρίσης και δοκιμάστηκε από τον κορονοϊό. Και άλλα, εξίσου κομβικά πεδία, όπως αυτό της Εκπαίδευσης κλήθηκαν να περάσουν… εξετάσεις έχοντας απέναντί τους μία άγνωστη, απρόσμενη και επικίνδυνη απειλή. Και είναι αυτοί οι καιροί, κατά τους οποίους ανακύπτει η κρίσιμη συνθήκη της λήψης αποφάσεων. Η πανδημία, όπως σημειώνει στο protothema.gr o Πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Κώστας Γουλιάμος, ανέδειξε επί της ουσίας ορισμένες μέγιστες αρχές του ουμανισμού, την ίδια ώρα όμως κατέδειξε, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνονται αναγκαίες, πλην όμως, συνετές αποφάσεις με τρόπο ακαριαίο και ευέλικτο, που ως τέτοιες ανατρέπουν συνήθειες του καθημερινού κόσμου.
Στην περίπτωση του βραβευμένου Ευρωπαϊκoύ Πανεπιστημίου Κύπρου, η κρίση, αναφέρει ο Καθηγητής Γουλιάμος, λειτούργησε ως αφορμή για να ενεργοποιηθούν όλες οι πτυχές καινοτομίας που διαθέτει σε τεχνολογία, προσωπικό, υποδομές, υπηρεσίες και τεχνογνωσία. Τα τελευταία χρόνια, άλλωστε, το Εκπαιδευτικό Ίδρυμα έχει επενδύσει σε ψηφιακές τεχνολογίες και έχει αναπτύξει την ανάλογη τεχνογνωσία, ώστε σε οποιαδήποτε μορφή κρίσης η εκπαιδευτική αξία, όπως και το ανθρώπινο έργο, να μην χάνονται. «Επιβεβαιώθηκε και σε συνθήκες κρίσης πως το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου αποτελεί χώρο συνύπαρξης και συν-δημιουργίας. Μαζί με τους φοιτητές μας συνδιαμορφώνουμε το παρόν και το μέλλον των κοινωνιών μας» υπογραμμίζει ο Πρύτανης.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο Καθηγητής εξηγεί πώς φοιτητές και διδάσκοντες αντέδρασαν στα εξ αποστάσεως μαθήματα εν μέσω πρωτόγνωρων συνθηκών απομόνωσης, ποιους μηχανισμούς έθεσε η διοίκηση σε δράση και πώς το πανεπιστήμιο προετοιμάζεται για το νέο ακαδημαϊκό χρόνο.
-Πώς ανταποκρίθηκε το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΕΠΚ) στην πανδημική κρίση;
Το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου ανταποκρίθηκε όχι μόνο αποτελεσματικά αλλά υπεύθυνα, ευέλικτα, δημιουργικά και καινοτομικά. Μετέτρεψε την κρίση σε ευκαιρία, ενεργοποιώντας ακαριαία όλες τις πτυχές καινοτομίας που διαθέτει σε τεχνολογία, προσωπικό, υποδομές, υπηρεσίες και τεχνογνωσία. Η επιλογή του Ευρωπαϊκoύ Πανεπιστημίου Κύπρου να επενδύσει πριν από λίγα χρόνια τεράστια ποσά στην καινοτομία ήταν συνειδητή και τώρα, ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης, δικαιώνεται αυτή πολιτική μας. Γι’ αυτό και παρατηρείται αύξηση της εμπιστοσύνης στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Άλλωστε είναι σημαντικό για έναν οργανισμό όχι μόνο να επιλέγει αλλά και να προβλέπει, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις ανάγκες της κοινωνίας με ή χωρίς κρίση.
-Τι είδους μηχανισμούς ενεργοποιήσατε για να αντιμετωπίσετε τις πρωτόγνωρες συνθήκες απομόνωσης;
Το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου ανήκει στο μεγαλύτερο οργανισμό τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τη Galileo Global Education. Η επένδυση που έχει γίνει για την καινοτομία στην Κύπρο είναι τεράστια. Επενδύσαμε σε ψηφιακές τεχνολογίες και αναπτύξαμε την ανάλογη τεχνογνωσία, ξεκλειδώνοντας έτσι την εκπαιδευτική τους αξία, ειδικότερα αυτή την περίοδο της πανδημικής κρίσης. Τόσο στα σημερινά δεδομένα όσο και στη μεταπανδημική περίοδο, η εφαρμογή από πλευράς μας καινοτόμων και ευέλικτων πρακτικών, σε συνδυασμό με τη συνύπαρξη της «έξυπνης τεχνολογίας» και «έξυπνης λειτουργίας» με την ανθρωποκεντρική μας προσέγγιση, δημιούργησαν – και εξακολουθητικά δημιουργούν – την ειδοποιό διαφορά του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου σε σύγκριση με τη λειτουργία πολλών άλλων πανεπιστημίων στην Ευρώπη.
-Πώς αντέδρασαν οι φοιτητές στις συνθήκες διδασκαλίας και εξέτασης;
Επιβεβαιώθηκε και σε συνθήκες κρίσης πως το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου αποτελεί χώρο συνύπαρξης και συν-δημιουργίας. Μαζί με τους φοιτητές μας συνδιαμορφώνουμε το παρόν και το μέλλον των κοινωνιών μας. Η συνύπαρξη, φερ’ ειπείν, στη χρήση «έξυπνων τεχνολογιών» και «έξυπνης λειτουργίας» με ανθρωποκεντρική προσέγγιση, δημιούργησε αφενός την προσήκουσα ισορροπία στη μετατροπή των συμβατικών σε εξ αποστάσεως μαθήματα και εξετάσεις, αφετέρου εκκόλαψε συνθήκες λειτουργικής αρμονίας μεταξύ της πανεπιστημιακής κοινότητας, των διοικητικών υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένων και των φοιτητών μας. Αυτή την όσμωση έχουν εισπράξει οι φοιτητές μας. Και ανταποκρίθηκαν έγκαιρα και ουσιαστικά στις αυξανόμενες προκλήσεις της κρίσης. Ανταποκρίθηκαν με εμπιστοσύνη και υπευθυνότητα. Η συμμετοχή τους υπήρξε ενεργή, αγγίζοντας το 100%.
-Και η πανεπιστημιακή κοινότητα;
Η πανεπιστημιακή κοινότητα του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου είχε σημαντική όσο και ουσιαστική παρέμβαση. Πρόσφερε – και εξακολουθητικά προσφέρει – όχι μόνο στους φοιτητές αλλά και στην ίδια την κοινωνία μια επιστημονική αποτίμηση των επιπτώσεων της πανδημίας μέσα από, λόγου χάρη, webinars ανταλλαγής απόψεων για τους τρόπους αντιμετώπισης και υπερκερασμού των δυσμενών συνθηκών και επιπτώσεων του Covid-19 της. Και αυτό αποτελεί ένα μόνο παράδειγμα. Ειδικότερα όμως δημιουργήθηκε και εμπεδώθηκε ένα πανεπιστημιακό οικοσύστημα, ένα νέο περιβάλλον κατά το τελευταίο διάστημα, όπου το προσωπικό ανταποκρίθηκε στον εκπαιδευτικό, ερευνητικό και κοινωνικό του ρόλο μέσα από δημιουργικές όσο και ευέλικτες ενέργειες και ανθρωποκεντρικές δράσεις, πρωτοστατούντων όλων των Σχολών και διοικητικών μηχανισμών του πανεπιστημίου.
-Τι διδάγματα εξάγονται από τη νέα πραγματικότητα;
Αντλώντας διδάγματα πέραν του πανεπιστημίου από αυτή την πρωτόγνωρη εμπειρία, θα έλεγα πως η πανδημία ανέδειξε επί της ουσίας και όχι εργαλειακά, ορισμένες μέγιστες αρχές του ουμανισμού. Ήτοι, την ανθρώπινη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Οι σχέσεις, λόγου χάρη, φοιτητών και πανεπιστημίου, όπως πανεπιστημίου και κοινωνίας, ιδιαίτερα σε τούτους τους ζοφερούς καιρούς, αποτελούν σημείο αναφοράς. Είναι ομολογουμένως υποδειγματικές. Επιπλέον, ενίσχυσε βασικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων. Στο μεταξύ κατέδειξε, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνονται αναγκαίες πλην όμως συνετές αποφάσεις με τρόπο ακαριαίο και ευέλικτο, που ως τέτοιες ανατρέπουν συνήθειες του καθημερινού βιόκοσμου.
-Υπήρξε κάποιο νέο στοιχείο που «γεννήθηκε» στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου μέσα στις αντίξοες συνθήκες;
Το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου ανέδειξε τη συνύπαρξη της υψηλής τεχνογνωσίας με τις ανθρωποκεντρικές διαστάσεις της γνώσης. Η εν λόγω συνύπαρξη επέχει πλέον θέση κυρίαρχης αποστολής για όλους, εντός και εκτός Ευρώπης, ώστε ν’ αλλάξουμε και να διορθώσουμε προς το καλύτερο πράγματα, νοοτροπίες και συνήθειες που (θα) προκύπτουν από το habitus της ψηφιακής βιοπολιτικής. Σπεύδω , ωστόσο, να προσθέσω και μια ακόμα σημαντική παράμετρο. Αυτήν της ηθικής νοημοσύνης. Οι εξ αποστάσεως πτυχώσεις κοινωνικοποίησης, ανέδειξαν – πέραν της συναισθηματικής νοημοσύνης – πιο έντονα και πιο ευδιάκριτα το στοιχείο της ηθικής νοημοσύνης, με την έννοια ακριβώς που αποδίδει ο Niclas Luhmann, ένας από τους μεγάλους διανοητές του 20ου αιώνα. Στο υπό διαμόρφωση λοιπόν καθεστώς ψηφιακής βιοπολιτικής, τόσο η κριτική σκέψη και γνώση όσο και η ηθική νοημοσύνη αποτελούν sine qua non δυαδική θέση.
-Τι σκέψεις έχετε για την επόμενη ημέρα και πώς το πανεπιστήμιο προετοιμάζεται για το νέο ακαδημαϊκό χρόνο;
Είμαι από αυτούς που πιστεύουν πως ο Covid-19 δεν αποτελεί τη χειρότερη υγειονομική καταστροφή εδώ και έναν αιώνα. Μια πιο εκτενής επιστροφή σε σελίδες ιστορίες μπορεί να το αποδείξει. Εν πάση περιπτώσει, η Κύπρος είναι μια από τις πιο ασφαλείς χώρες. Το δε Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου κοιτίδα αριστείας και καινοτομίας σε ακαδημαϊκό προσωπικό, σε προγράμματα σπουδών, σε τεχνογνωσία σε υποδομές και υπηρεσίες.
Είμαστε πανέτοιμοι για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά και έτοιμοι να υποδεχτούμε τους φοιτητές μας. Έχουμε και τη δύναμη και τη δυνατότητα, λόγω ακριβώς των προδιαγραφών ολιστικής καινοτομίας που εφαρμόζουμε σε προγράμματα σπουδών, σε έρευνα, υποδομές και υπηρεσίες. Έχουμε μάθει εδώ και χρόνια να λειτουργούμε άριστα υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Η ακαδημαϊκή χρονιά ολοκληρώνεται ως είχε προγραμματισθεί εξαρχής και τώρα περιμένουμε τους νέους φοιτητές για το νέο ακαδημαϊκό χρόνο.
Συνεχίζουμε το έργο μας είτε υπάρχουν περιοριστικά μέτρα είτε γίνεται άρση τους. Όλος ο μηχανισμός του πανεπιστημίου βρίσκεται σε ετοιμότητα για την εισαγωγή φοιτητών. Και δεν σας κρύβω πως η ζήτηση είναι μεγάλη. Ακόμα και από φοιτητές που επιδιώκουν μετεγγραφές από άλλα πανεπιστήμια του εξωτερικού, καθότι ορισμένες χώρες δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον ιό, όπως η Αγγλία.
-Πώς αξιολογείτε την κατάταξη του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου στα κορυφαία 101+ παγκοσμίως Πανεπιστήμια στην καινοτομία, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά;
Πρόκειται αναμφίβολα για ένα μεγάλο επίτευγμα, αφού το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου βρίσκεται για δεύτερη συνεχή χρονιά μεταξύ των πρωτοπόρων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι γεγονός πως εφαρμόζουμε σταθερά τα τελευταία χρόνια πολιτικές και πρακτικές καινοτομίας σε τομείς της διδασκαλίας, της διασύνδεσης με την κοινωνία και την βιομηχανία, της έρευνας και της μεταφοράς της γνώσης. Είναι προφανές πως ο ρόλος της καινοτομίας είναι καταλυτικός, αφού αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην εποχή μας. Άλλωστε χωρίς καινοτομία δεν διασφαλίζεται η βιωσιμότητα κρατών και οργανισμών, δημοσίων και ιδιωτικών. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω – και τούτο προτείνουμε – την καινοτομία ως κεντρικό άξονα για τη διαμόρφωση ενός αναπτυξιακού μοντέλου με επίκεντρο την «οικονομία της γνώσης» σε Ελλάδα και Κύπρο.
