Πολύ σκληρούς επιδημιολογικούς δείκτες θα κατέγραφε σήμερα η χώρα μας επιχειρώντας να αντιμετωπίσει τον κορωνοϊό χωρίς να διαθέτει τα σωτήρια εμβόλια: οι νεκροί λόγω της λοίμωξης covid-19 και των επιπλοκών της, που θα μετρούσε η Ελλάδα από την αρχή του έτους έως και το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου θα ανέρχονταν στους 23.900 αντί για τους 15.485 που συγκαταλέγονται σήμερα στη θλιβερή αυτή λίστα. Και οι ασθενείς που θα είχαν εισαχθεί για νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) θα είχαν ξεπεράσει τους 12.000 κατά το ίδιο διάστημα αντί για τους 6.773 που χρειάστηκαν νοσηλεία σε Μονάδα.
Το κέρδος για το σύστημα υγείας αλλά κυρίως για τις ανθρώπινες ζωές είναι προφανές. «Χιλιάδες νοσηλείες, χιλιάδες σοβαρές νόσοι, διασωληνώσεις, νοσηλείες σε ΜΕΘ, θάνατοι έχουν ήδη αποφευχθεί» είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Λοιμώξεων, κ. Σωτήρης Τσιόδρας, κατά τη χθεσινή παρουσίαση μεγάλης διεπιστημονικής ανάλυσης για τα αποτελέσματα της εμβολιαστικής επιχείρησης «Ελευθερία» στη χώρα από την αρχή του έτους μέχρι και το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου. Με δεδομένο το «επιστημονικό δώρο» του εμβολίου, από τον περασμένο Ιανουάριο, ο καθηγητής επισήμανε πως αν είχε εμβολιαστεί το 95% του πληθυσμού ηλικίας άνω των 50 χρόνων μέχρι τα μέσα Ιουλίου, θα είχαν καταγραφεί 1.200 λιγότεροι θάνατοι, περιορίζοντας έτσι τις τραγικές απώλειες και το αποτύπωμά τους.
Το μήνυμα του καθηγητή Τσιόδρα
Πλήθος στοιχείων και πινάκων παρέθεσε ο καθηγητής για να υπογραμμίσει την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και την αναγκαιότητα των εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού, στοχεύοντας να αντιστρέψει την επιφυλακτικότητα ή την άγνοια για τα εμβόλια. Και μάλιστα σε μια χειμερινή περίοδο κρίσιμη για την Ελλάδα με την ορατή απειλή για την ταυτόχρονη κυκλοφορία γρίπης και άλλων αναπνευστικών ιών παράλληλα με εκείνης του κορωνοϊού, η οποία όπως υπογράμμισε ο ειδικός «δεν προμηνύεται εύκολη».
«Όσο περισσότεροι είμαστε εμβολιασμένοι, τόσο λιγότερες θα είναι οι επιπτώσεις της νόσου στην πατρίδα μας. Η ανάγκη ενίσχυσης εμβολιαστικής προσπάθειας σε εθνικό επίπεδο είναι εξαιρετικά σημαντική» ανέφερε ο κ. Τσιόδρας, τονίζοντας πως αυτό, δηλαδή η ανάγκη για ταχεία οικοδόμηση τείχους ανοσίας, «είναι ένα από τα σημαντικότερα μηνύματα της σημερινής μου έκτακτης παρουσίας». Είχε άλλωστε αναφέρει στην εισαγωγική του πρόταση ότι «είμαι εκτάκτως κοντά σας ως εκπρόσωπος της επιστήμης».
Υπενθυμίζεται πως το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων στον γενικό πληθυσμό δεν ξεπερνά το 62% όταν το ποσοστό ανοσίας που πρέπει να επιτευχθεί είναι πάνω από 80%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Τσιόδρας, η αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά του κορωνοϊού είναι της τάξεως του 91% ή με άλλα λόγια κατά τον ίδιο «μείωση κινδύνου κατά 91% στους εμβολιασμένους σε σχέση με τον ανεμβολίαστο πληθυσμό». Επίσης, οι εμβολιασμένοι πολίτες – συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων, οι οποίοι είναι πιο ευάλωτοι στη λοίμωξη Covid και τις επιπλοκές της – αντιμετωπίζουν 20 φορές χαμηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν βαριά και να χρειαστούν νοσηλεία σε ΜΕΘ σε σχέση με τους μη εμβολιασμένους.
Μάλιστα, η αποτελεσματικότητα των εμβολίων παραμένει υψηλή και κατά την περίοδο μετά τη μετάλλαξη Δέλτα: η προστασία που παρείχαν τα εμβόλια από θάνατο κυμαινόταν από 92% έως 98% μέχρι και τον περασμένο Ιούλιο οπότε κυριάρχησε η Δέλτα στη χώρα μας και την περίοδο μετά τη Δέλτα το εύρος της προστασίας των εμβολίων ήταν από 71% έως 96%. Αντίστοιχα υψηλή είναι και η προστασία που παρέχει ο εμβολιασμός έναντι του κινδύνου σοβαρών επιπλοκών και διασωλήνωσης, καθώς αγγίζει το 98%.
Οι ασθενείς που νοσηλεύτηκαν στις ΜΕΘ και εκείνοι που κατέληξαν λόγω της λοίμωξης covid-19 στα νοσοκομεία αποτέλεσαν τη βάση των δεδομένων για τους ειδικούς. Η ανάλυση προσαρμόστηκε στις ηλικιακές κατανομές, δηλαδή στους ανθρώπους που χορηγήθηκαν τα εμβόλια ανά ηλικιακή ομάδα, και στα δεδομένα για τον εμβολιασμό τους (πλήρης ή ατελής).
Ανεμβολίαστοι σχεδόν 9 στους 10 νεκρούς
Από τους 9.880 ανθρώπους που κατέληξαν στη χώρα μας μέσα στο 2021 λόγω της λοίμωξης covid-19 και των επιπλοκών της, οι 8.572 (ποσοστό 87%) ήταν ανεμβολίαστοι. Ποσοστό 6% (607 άτομα) ήταν ατελώς εμβολιασμένο, δηλαδή με μία δόση, και ποσοστό 7% (701 άτομα) ήταν πλήρως εμβολιασμένο.
Αναφορικά με τους εμβολιασμένους που μολύνονται, νοσούν ή/και καταλήγουν, ο κ. Τσιόδρας διευκρίνισε πως «όσο αυξάνει η εμβολιαστική κάλυψη σε έναν πληθυσμό, εμφανίζονται κρούσματα της νόσου και σε εμβολιασμένους. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως το εμβόλιο δεν είναι αποτελεσματικό. Και οδηγεί δυστυχώς αρκετούς συμπολίτες μας στη λανθασμένη αντίληψη πως τα εμβόλια δεν «δουλεύουν» και δεν προστατεύουν, οδηγώντας σε μία άρνηση να εμβολιαστούν».
Από το σύνολο των θυμάτων, το 89% ήταν ηλικίας άνω των 60 χρόνων. Από τους 980 ασθενείς ηλικίας έως και 59 χρόνων που κατέληξαν, οι 936 ήταν ανεμβολίαστοι.
Από τους 8.856 νεκρούς άνω των 60 χρόνων, η συντριπτική πλειονότητα (ποσοστό 85%) δεν έχει κάνει εμβόλιο. Τα ποσοστά των ατελώς ή πλήρως εμβολιασμένων στους ηλικιωμένους που κατέληξαν είναι παρεμφερή με εκείνα στον γενικό πληθυσμό, δηλαδή περίπου 7%, χωρίς βεβαίως να αποσαφηνίζεται αν υπήρχε και επιπλέον παράγοντας κινδύνου εκτός της ηλικίας, δηλαδή χρόνιο νόσημα, και δη κάποιο από όσα έχουν συσχετισθεί πλέον με τη χαμηλή ανοσιακή απάντηση στο εμβόλιο.
Κάτω των 60 χρόνων 3 στους 10 σε ΜΕΘ
Στις ΜΕΘ νοσηλεύθηκαν από τον περασμένο Ιανουάριο έως τις 11 Οκτωβρίου 6.773 ασθενείς, με τους 6.162 (ποσοστό 90%) ανεμβολίαστους. Από τους συνολικά νοσηλευόμενους, οι 4.818 (ποσοστό 71%) είναι ηλικίας άνω των 60 χρόνων, με το 90% αυτών να είναι ανεμβολίαστοι.
Από τους 1.955 ασθενείς με λοίμωξη covid-19 νεώτερης ηλικίας, κάτω των 60 χρόνων, το 95% ήταν επίσης ανεμβολίαστο.
Το τεράστιο όφελος του εμβολιασμού δείχνουν τα στοιχεία για τις νοσηλείες σε ΜΕΘ πριν και μετά την κυρίαρχη εμφάνιση της μετάλλαξης Δέλτα. Μέχρι και τον περασμένο Ιούλιο στις Μονάδες νοσηλεύθηκαν 5.221 ασθενείς και από τον περασμένο Αύγουστο μέχρι και τις 11 Οκτωβρίου 1.552 ασθενείς. Υποτριπλασιάστηκαν δηλαδή οι ασθενείς λόγω κορωνοϊού στις ΜΕΘ «απελευθερώνοντας» χώρο για τις ανάγκες όλων των ασθενών.
Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί πως το τελευταίο αυτό τρίμηνο οι εισαγωγές στις ΜΕΘ ατόμων που νόσησαν ενώ είχαν εμβολιαστεί κατά του κορωνοϊού καταγράφουν μια αυξητική τάση, αγγίζοντας το 13% του συνόλου των ασθενών. Μια πρώτη εκτίμηση των ειδικών είναι ότι πρόκειται για την επίπτωση της σαρωτικής μετάλλαξης Δέλτα σε συνδυασμό με μια ευρεία χαλάρωση στην τήρηση και στον έλεγχο των μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας. Επίσης, θεωρείται πολύ πιθανό η μόλυνση των εμβολιασμένων ατόμων με κορωνοϊό να σχετίζεται με τα μειωμένα επίπεδα αντισωμάτων.
Αυτή την παρατήρηση την ενισχύουν τα στοιχεία για τους νεκρούς πριν και μετά την εμφάνιση της μετάλλαξης Δέλτα. Μέχρι και το τέλος του περασμένου Ιουλίου είχαν καταλήξει 7.666 άνθρωποι, εκ των οποίων ήταν ανεμβολίαστοι οι 6.929 (ποσοστό 90%). Από τον περασμένο Αύγουστο έως και τις 11 Οκτωβρίου έχουν καταγραφεί 2.214 θάνατοι, με το 74% των θυμάτων να είναι ανεμβολίαστα. Οι πλήρως εμβολιασμένοι που έχουν καταλήξει κατά το προανεφερθέν διάστημα αποτελούν το 23% των θυμάτων, με τους ειδικούς να αποδίδουν το ποσοστό αυτό στη χαμηλή ανοσία είτε λόγω της παρόδου ικανού χρόνου από τον εμβολιασμό είτε άλλων παραγόντων όπως πχ η ανοσοκαταστολή που αποδεδειγμένα συσχετίζεται με τη μειωμένη ανοσιακή απόκριση.
