Οι δυσκολίες στην προμήθεια εμβολίων της ΕΕ θα κυριαρχήσουν σήμερα στις συνομιλίες των 27 κατά την σύνοδο κορυφής που θα πραγματοποιηθεί μέσω τηλεδιάσκεψης, στην οποία θα συμμετάσχει το βράδυ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, σε μια ισχυρή ένδειξη της ανανέωσης της διατλαντικής σχέσης.
Καθώς αρκετές χώρες της ΕΕ ενισχύουν εκ νέου τους περιορισμούς που επιβάλλουν στον πληθυσμό για να αντιμετωπιστεί ένα τρίτο κύμα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, η βραδύτητα εκστρατειών εμβολιασμού και τα προβλήματα στις παραδόσεις της AstraZeneca τροφοδοτούν απογοητεύσεις στους κόλπους του ευρωπαϊκού μπλοκ.
Σε απάντηση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενίσχυσε έναν μηχανισμό ελέγχου των εξαγωγών εμβολίων κατά της COVID-19 που συστάθηκε τον Ιανουάριο. Η κίνηση αυτή προκάλεσε επικρίσεις από το Λονδίνο, πρώτη χώρα προορισμού των δόσεων που εξάγονται από την ήπειρο, αλλά οι δύο πλευρές έδειξαν χθες Τετάρτη το βράδυ τη βούλησή τους να βρεθεί λύση.
Ο μηχανισμός αυτός επιτρέπει να εμποδιστούν οι εξαγωγές εμβολίων που προορίζονται για χώρες που παράγουν και οι ίδιες εμβόλια, συστατικά ή εξοπλισμό, και που δεν παραδίδουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι εξαγωγές θα μπορούσαν επίσης να μπλοκαριστούν προς χώρες ο πληθυσμός των οποίων έχει ήδη εμβολιαστεί σε μεγάλο εύρος και που έχουν καλύτερη επιδημιολογική κατάσταση.
«Προσοχή»
Στους κόλπους της ΕΕ, αν και κάποιες χώρες όπως η Γαλλία υποστηρίζουν αυτόν τον μηχανισμό που επιτρέπει στην Ευρώπη “να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της”, άλλες παρουσιάζονται πιο επικριτικές. Το Δουβλίνο εξέφρασε την έντονη αντίθεσή του σε οποιονδήποτε “αποκλεισμό”. Το Βέλγιο, το οποίο έχει πολλές εγκαταστάσεις παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων, εξέφρασε ανησυχίες για πιθανά μέτρα αντιποίνων που θα διατάρασσαν τις διεθνείς αλυσίδες παραγωγής εμβολίων. Την ανησυχία αυτή συμμερίζονται η Ολλανδία και η Γερμανία.
“Θα πρέπει να δείξουμε μεγάλη προσοχή με τις αποφάσεις απαγόρευσης εξαγωγών ιδίως όταν αφορούν επιχειρήσεις που πληρούν τα συμβόλαιά τους”, προειδοποίησε ευρωπαίος διπλωμάτης. Από τους τέσσερις παρασκευαστές των εμβολίων που έχουν εγκριθεί στην ΕΕ, μόνον η AstraZeneca αποτελεί σήμερα στόχο καταγγελιών των Ευρωπαίων για τις ανεπαρκείς παραδόσεις της.
Η απόφαση για την έγκριση ή την απαγόρευση της εξαγωγής εξαρτάται από την εκτίμηση κατά περίπτωση του κράτους που φιλοξενεί την εγκατάσταση παραγωγής, αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τον τελευταίο λόγο σε περίπτωση διαφωνίας.
Ένα άλλο ευαίσθητο ζήτημα είναι η διανομή των εμβολίων στους κόλπους των 27 χωρών μελών: έξι χώρες, μεταξύ των οποίων η Αυστρία, που θεωρούν ότι θίγονται, ζήτησαν έναν μηχανισμό διόρθωσης του σημερινού συστήματος.
Συνομιλίες διεξάγονται σε επίπεδο ειδικών για να βρεθεί λύση για να βοηθηθούν οι χώρες αυτές, αλλά το ζήτημα αυτό δεν αναμένεται να ρυθμιστεί κατά την σύνοδο κορυφής, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.
«Συνεργασία με τον Μπάιντεν»
Το υγειονομικό πιστοποιητικό που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να διευκολύνει τα ταξίδια στην ΕΕ και να σωθεί η θερινή τουριστική περίοδος, θα συζητηθεί επίσης από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, οι οποίοι θα συναντηθούν μέσω τηλεδιάσκεψης από τις 13:00 τοπική ώρα (14:00 ώρα Ελλάδος).
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αναγκάστηκε τελικά να απορρίψει μια δια ζώσης σύνοδο κορυφής, λόγω της επιδείνωσης της υγειονομικής κατάστασης.
Επίσης κατά την πρώτη συμμετοχή Αμερικανού προέδρου σε ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής μετά τον Μπαράκ Ομπάμα το 2009, ο Τζο Μπάιντεν θα συνδεθεί για να συνομιλήσει με τους ευρωπαίους ηγέτες στις 20:45 (21:45 ώρα Ελλάδος). Η συνομιλία αναμένεται να είναι σύντομη, αλλά θα δώσει την ευκαιρία ο Δημοκρατικός πρόεδρος των ΗΠΑ και η ΕΕ να επισημάνουν την βούλησή τους για την αναζωογόνηση των σχέσεων μετά την περίοδο Τραμπ.
Στο μέτωπο των εμβολίων, η ΕΕ έχει αρχίσει συνομιλίες με τις ΗΠΑ για την εγγύηση του εφοδιασμού της σε συστατικά και “η επικοινωνία πάει τέλεια”, σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο.
Στο κεφάλαιο των διεθνών υποθέσεων, το ζήτημα της Ρωσίας θα θιγεί μόνον εν συντομία, καθώς η μορφή της τηλεδιάσκεψης δεν ευνοεί τις συζητήσεις.
Όσον αφορά την Τουρκία, αν και οι δύο πλευρές επιθυμούν μια εξομάλυνση των σχέσεων έπειτα από μήνες εντάσεων στην ανατολική Μεσόγειο, η ΕΕ ανησυχεί για την επιδείνωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στη χώρα αυτή, η οποία εγκατέλειψε πρόσφατα την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας σε βάρος των γυναικών.
Η σύνοδος κορυφής, που κανονικά είναι διήμερη, αναμένεται να ολοκληρωθεί νωρίς την Παρασκευή, ή ακόμη και απόψε.
