Η αυξημένη κατανάλωση ξηρών καρπών έστω και κατά μισή μερίδα ημερησίως συνδέεται με περιορισμένη πρόσληψη βάρους και χαμηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας, σύμφωνα με μία μεγάλη, μακρόχρονη παρατηρητική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο BMJ Nutrition, Prevention & Health.
Η υποκατάσταση ανθυγιεινών τροφίμων όπως το επεξεργασμένο κρέας, οι τηγανιτές πατάτες και άλλα τέτοιου είδους προϊόντα με μισή μερίδα ξηρών καρπών ενδεχομένως να αποτελεί μια απλή στρατηγική για να αποφύγουμε τη σταδιακή αύξηση του βάρους που συνοδεύει τη γήρανση, υποστηρίζουν οι ερευνητές.
Αυτό συμβαίνει γιατί οι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε ακόρεστα λιπαρά, βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες, ενώ είναι έχουν και αρκετές θερμίδες με αποτέλεσμα συχνά να μη θεωρούνται κατάλληλοι για τον έλεγχο του βάρους. Τα στοιχεία που προκύπτουν, όμως, δείχνουν ότι η ποιότητα όσων καταναλώνονται είναι εξίσου σημαντική με την ποσότητα.
Για το λόγο αυτό, οι ερευνητές θέλησαν να βρουν αν τέτοιου είδους αλλαγές επηρεάζουν τον έλεγχο του βάρους. Ανέλυσαν, λοιπόν, πληροφορίες σχετικά με το βάρος, τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα τριών ομάδων ανθρώπων: 51.529 άνδρες επαγγελματίες υγείας 40-75 ετών, 121.700 νοσοκόμες 35-55 ετών και άλλες 116.686 νοσοκόμες 24-44 ετών. Κάθε μια από τις ομάδες αυτές συμμετείχε και σε μια διαφορετική μελέτη με αντικείμενο την υγεία που πραγματοποιήθηκαν στη Βρετανία.
Στα περισσότερα από 20 χρόνια παρακολούθησης, οι συμμετέχοντες καλούνταν κάθε τέσσερα χρόνια να δηλώνουν το βάρος τους και πόσο συχνά μέσα στον προηγούμενο χρόνο έτρωγαν μια μερίδα (28 γρ.) ξηρών καρπών.
Η μέση εβδομαδιαία άσκηση, όπως το περπάτημα, το τρέξιμο, η ποδηλασία, η κολύμβηση, η κηπουρική και διάφορες άλλες δραστηριότητες, αξιολογούνταν κάθε δύο χρόνια μέσω ερωτηματολογίου και μετρήθηκε σε μεταβολικό ισοδύναμο (MET), μονάδα που εκφράζει πόση ενέργεια (θερμίδες) καταναλώνονται ανά ώρα φυσικής δραστηριότητας. Όπως φάνηκε, τελικά, η μέση ετήσια αύξηση του βάρους και στις τρεις ομάδες ήταν 0,32 κιλά.
Τα ευρήματα
- Η αυξημένη κατανάλωση κάθε είδους ξηρών καρπών σχετίστηκε με λιγότερη βραχυπρόθεσμη αύξηση βάρους και χαμηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας γενικότερα.
- Η αυξημένη κατά μισή μερίδα ημερησίως κατανάλωση ξηρών καρπών σχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο αύξησης του βάρους κατά δύο κιλά σε μια περίοδο τεσσάρων ετών.
- Η αύξηση κατά μισή μερίδα ημερησίως της κατανάλωσης καρυδιών συγκεκριμένα σχετίστηκε με χαμηλότερο κατά 15% κίνδυνο παχυσαρκίας.
- Η υποκατάσταση του επεξεργασμένου κρέατος, των ραφιναρισμένων δημητριακών ή επιδορπίων, όπως σοκολάτες, πάστες, πίτες και ντόνατς, με μισή μερίδα ξηρών καρπών σχετίστηκε με αποφυγή της αύξησης βάρους κατά 0,41-0,70 κιλά σε διάστημα τεσσάρων ετών.
- Για την ίδια χρονική περίοδο, η μετάβαση από τη μηδενική κατανάλωση ξηρών καρπών κάθε μέρα σε τουλάχιστον μισή μερίδα σχετίστηκε με αποφυγή 0,74 επιπλέον κιλών, χαμηλότερο κίνδυνο μέτριας αύξησης του βάρους και 16% μειωμένο κίνδυνο παχυσαρκίας, σε σχέση με τα άτομα που δεν καταναλώνουν καθόλου ξηρούς καρπούς.
- Τέλος, η συνεπής, υψηλότερη πρόσληψη ξηρών καρπών τουλάχιστον κατά μισή μερίδα ημερησίως σχετίστηκε με 23% χαμηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας και αύξησης του βάρους κατά πέντε ή περισσότερα κιλά για το ίδιο χρονικό διάστημα.
Τα ευρήματα αυτά αποδείχθηκαν αληθή, αφού λήφθηκαν υπόψιν αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής, όπως η άσκηση και η κατανάλωση αλκοόλ.
Πρόκειται, όμως, για μια παρατηρητική μελέτη, η οποία δεν μπορεί να αποδείξει αιτία, ενώ και τα δεδομένα της βασίστηκαν στις προσωπικές δηλώσεις των συμμετεχόντων, πράγμα το οποίο ενδέχεται να έχει επηρεάσει την ακρίβεια. Επιπλέον, στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν μόνο λευκοί, σχετικά επιφανείς οικονομικά επαγγελματίες υγείας, επομένως και τα ευρήματα μπορεί να μην ανταποκρίνονται σε ένα ευρύ πληθυσμιακό φάσμα.
Οι ερευνητές, πάντως, σημειώνουν ότι τα ευρήματα αντανακλούν τα αποτελέσματα προηγούμενων παρατηρητικών μελετών, οι οποίες προσπάθησαν να εξηγήσουν τους συσχετισμούς που βρήκαν.
Για παράδειγμα, το μάσημα των ξηρών καρπών απαιτεί περισσότερη προσπάθεια, αφήνοντας έτσι λιγότερη ενέργεια για την κατανάλωση άλλων τροφίμων, ενώ, επίσης, η υψηλή περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες μπορεί να καθυστερήσει την κένωση του στομάχου, κάνοντας το άτομο να αισθάνεται χορτάτο για περισσότερη ώρα.
Επιπλέον υπάρχουν ενδείξεις ότι η υψηλή περιεκτικότητα των ξηρών καρπών σε ακόρεστα λιπαρά αυξάνει τον μεταβολικό ρυθμό ηρεμίας, αποτρέποντας έτσι την αύξηση του βάρους.
