Οι άνθρωποι που ακολουθούν μια διατροφή με υψηλά επίπεδα βιταμίνης Α παρουσίασαν 17% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, σε σύγκριση με εκείνους που κατανάλωναν μέτριες ποσότητες τροφίμων και συμπληρωμάτων πλούσιων σε βιταμίνη Α, σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Medical Association Dermatology.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Brown με επικεφαλής την Eunyoung Cho, αναπληρώτρια καθηγήτρια Δερματολογίας και Επιδημιολογίας, ανέλυσαν δεδομένα από δύο μακρόχρονες παρατηρητικές μελέτες, εξετάζοντας τη διατροφή και τα αποτελέσματα για τον καρκίνο του δέρματος στο δείγμα 121.700 γυναικών της μελέτης Nurse’s Health (1984-2012) αφενός και στο δείγμα 51.529 ανδρών της μελέτης Health Professionals Follow-Up Study (1986-2012) αφετέρου.
Περίπου 123.000 από τους συμμετέχοντες στις δύο μελέτες ήταν λευκοί (και με μεγάλο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος), δεν είχαν προηγούμενο ιστορικό καρκίνου και ερωτήθηκαν για τη διατροφή τους αρκετές φορές. Μεταξύ των ατόμων που συμπεριλήφθηκαν και στην επακόλουθη ανάλυση, σημειώθηκαν συνολικά 3.978 περιστατικά ακανθοκυτταρικού καρκινώματος.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος καρκίνου του δέρματος στους ανθρώπους με ανοιχτό χρώμα δέρματος. Η βιταμίνη Α θεωρείται απαραίτητη για την υγιή ανάπτυξη και ωρίμανση των κυττάρων του δέρματος, οι προηγούμενες μελέτες, όμως, για την αποτελεσματικότητά της στη μείωση του κινδύνου για καρκίνο του δέρματος ήταν συγκεχυμένες, όπως σημειώνει η Δρ. Cho.
«Η μελέτη μας παρέχει έναν ακόμη λόγο για να τρώμε πολλά φρούτα και λαχανικά, στα πλαίσια μιας υγιεινής διατροφής. Ο καρκίνος του δέρματος, όπως το ακανθοκυτταρικό μελάνωμα, είναι δύσκολο να αποφευχθεί, μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε βιταμίνη Α, όμως, μπορεί να είναι ένας τρόπος περιορισμού του κινδύνου, σε συνδυασμό βέβαια με το αντιηλιακό και τη μείωση της έκθεσης στον ήλιο», τονίζει χαρακτηριστικά η καθηγήτρια.
Και στις δύο μελέτες, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν, επίσης, για το χρώμα των μαλλιών τους, τον αριθμό των εγκαυμάτων που έχουν πάθει από τον ήλιο σε όλη τους τη ζωή και το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος, με τους ερευνητές να προσαρμόζουν την ανάλυσή τους σε αυτούς και σε άλλους παράγοντες. Μια σημαντική ερώτηση που δεν περιελάμβαναν οι μελέτες ήταν σχετικά με την αποφυγή του ήλιου κατά τη διάρκεια της ημέρας, γεγονός το οποίο αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο του δέρματος.
Χωρίζοντας τους συμμετέχοντες σε πέντε ομάδες ανάλογα με τα επίπεδα πρόσληψης βιταμίνης Α, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι στην κατηγορία με τον υψηλότερο μέσο όρο ημερήσιας πρόσληψης είχαν 17% λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν από καρκίνο του δέρματος σε σχέση με εκείνους με τα χαμηλότερα ποσοστά. Η ομάδα με τον υψηλότερο μέσο όρο ανέφερε ότι κατανάλωνε ποσότητα βιταμίνης A ανάλογη με όση παρέχουν δύο μεγάλα καρότα ημερησίως. Η αντιστοιχία στην ομάδα με το χαμηλότερο μέσο όρο ήταν ένα μικρό καρότο, ποσότητα η οποία, πάντως, παραμένει πάνω από τα ελάχιστα όρια πρόσληψης.
Η ομάδα βρήκε, τέλος, ότι η πλειονότητα της βιταμίνης Α προερχόταν από τη διατροφή των συμμετεχόντων, και συγκεκριμένα τα φρούτα και τα λαχανικά, και όχι από τρόφιμα ζωικής προέλευσης ή συμπληρώματα βιταμινών. Οι φυτικές πηγές βιταμίνης Α (συγκεκριμένα πηγές β-καροτένιου που είναι το βασικότερο καροτενοειδές και είναι η πιο δραστική πρόδρομος ουσία της βιταμίνης Α) περιλαμβάνουν το καρότο και τη γλυκοπατάτα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και φρούτα όπως το βερίκοκο και το πεπόνι. Το γάλα, κάποια είδη ψαριών και το συκώτι είναι πλούσιες ζωικές πηγές πρόσληψης βιταμίνης Α.
Η Δρ. Cho τόνισε ότι η υπερβολική πρόσληψη βιταμίνης Α και ειδικά εκείνης που προέρχεται από συμπληρώματα και ζωικές πηγές, μπορεί να οδηγήσει σε ναυτία, ηπατική τοξικότητα, αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης και καταγμάτων στα ισχία, ή ακόμα και γενετικές ανωμαλίες (σε υπερβολική πρόσληψη κατά την κύηση). Αντίθετα, οι παρενέργειες από τα υψηλά επίπεδα βιταμίνης Α φυτικής προέλευσης είναι ελάχιστες, με τους ερευνητές να διαπιστώνουν ότι η κατανάλωση υψηλών επιπέδων χρωστικών ουσιών φυτικής προέλευσης, όπως το λυκοπένιο που βρίσκεται κυρίως στη ντομάτα και το καρπούζι, συνδέεται, επίσης, με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.
Γεγονός είναι, πάντως, ότι από τη μελέτη αυτή δεν αναδεικνύεται κάποια σχέση αιτίου-αιτιατού, καθώς τα αποτελέσματα της παρατηρητικής αυτής μελέτης μπορεί να επηρεάστηκαν από άλλους παράγοντες, όπως το γεγονός ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν περισσότερη βιταμίνη Α έτειναν να καταναλώνουν και λιγότερο αλκοόλ. Το επόμενο βήμα της ερευνητικής ομάδας, λοιπόν, είναι να διεξάγει μια κλινική δοκιμή όπου θα διαπιστώσει αν και τα συμπληρώματα βιταμίνης Α μπορούν να αποτρέψουν το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
