Σίγουρα έχει συμβεί και εσάς. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχετε λάβει ένα μήνυμα που αποκαλύπτει την «αλήθεια» για τον κορωνοϊό, για όλα αυτά που μας «κρύβουν», για «έρευνες» και «συμπεράσματα» ειδικών και υπαρκτών ή ανύπαρκτων προσώπων και ινστιτούτων. Και είναι κατανοητό ότι όσο μορφωμένος ή εκπαιδευμένος να είναι κάποιος, όσο ενημερωμένος και υποψιασμένος, για ψυχολογικούς, κοινωνικούς ή συγκυριακούς λόγους, ο οποιοσδήποτε μπορεί να πέσει θύμα τέτοιων ισχυρισμών. Ο αριθμός των θυμάτων είναι μεγάλος και αυτό προκαλεί πρόσθετη πίεση στον τρόπο που σκεφτόμαστε και δρούμε.
Για αυτό, σε αυτές τις περιπτώσεις έχει σημασία να ξέρουμε ποιος λέει τι και να τεκμηριώνουμε ότι όντως το έχει διατυπώσει έτσι. Όπως άλλωστε έχει αποδειχθεί από την εμπειρία σε άλλες κρίσεις δημόσιας υγείας, οι φήμες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται και να διαψεύδονται άμεσα γιατί μπορούν να δημιουργήσουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, η πρωτοβουλία της INTERAMERICAN να απευθυνθεί στο Ινστιτούτο Prolepsis, προκειμένου να ελέγξει μύθους και ανακρίβειες που κυκλοφορούν ευρέως πια στα κοινωνικά δίκτυα, το διαδίκτυο αλλά και μεταξύ των πολιτών, είναι αξιέπαινη. Το αποτέλεσμα αυτής της χρήσιμης συνεργασίας είναι μια ειδική ψηφιακή έκδοση όπου απαντάται με σαφήνεια όσα γνωρίζουμε ως τώρα για την πανδημία του COVID – 19 και στα οποία μπορείτε να ανατρέχετε εδώ για να βρεθούν απαντήσεις σε ερωτήματα που πιθανώς δεν απαντώνται στα ακόλουθα.
Ας περάσουμε λοιπόν στη δράση και ας δούμε, εν συντομία, τι γνωρίζουμε, τι αγνοούμε και τι βρίσκεται ακόμη υπό καθεστώς διερεύνησης σε σχέση με τον κορωνοϊό.
Μύθος: Ο νέος κορωνοϊός κατασκευάστηκε σε εργαστήριο και απελευθερώθηκε εσκεμμένα.
Οι ειδικοί δεν έχουν ενδείξεις ότι ο νέος κορωνοϊός έχει κατασκευαστεί σε εργαστήριο. Οι κορωνοϊοί, όπως και παρόμοιοι ιοί (MERS-CoV και SARS-CoV) είναι ζωονόσοι, δηλαδή μεταδίδονται μεταξύ ζώων και ανθρώπων. Ενίοτε, ένας ιός που προσβάλλει συχνά κάποιο ζώο, όπως τα γουρούνια, τις νυχτερίδες κ.ά., μεταδίδεται και στον άνθρωπο. Αυτή είναι και η πιο πιθανή οδός εμφάνισης του νέου κορωνοϊού που προκαλεί την ασθένεια COVID-19.
Μύθος: Ο νέος κορωνοϊός προσβάλλει μόνο τους ηλικιωμένους.
Ο νέος κορωνοϊός προσβάλλει όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα (όπως υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνια αναπνευστικά νοσήματα και ανοσοκαταστολή) φαίνεται να είναι πιο επιρρεπή να νοσήσουν πιο σοβαρά από τον ιό.
Μύθος: Έκανα φέτος το εμβόλιο της εποχικής γρίπης, άρα είμαι προστατευμένος/η από το νέο κορωνοϊό.
Η γρίπη και ο νέος κορωνοϊός είναι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους. Επομένως, το εμβόλιο της εποχικής γρίπης δεν προστατεύει από τον COVID-19. Ο νέος κορωνοϊός είναι τόσο καινούριος και διαφορετικός που χρειάζεται (να βρεθεί) εξειδικευμένο εμβόλιο.
Αλήθεια: Δεν υπάρχει διαθέσιμη θεραπεία ή εμβόλιο μέχρι στιγμής για τον COVID-19.
Mέχρι στιγμής δεν υπάρχει συγκεκριμένη αποτελεσματική θεραπεία για τον νέο κορωνοϊό. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση, η ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά και η υποστηρικτική αντιμετώπιση (π.χ. οξυγονοθεραπεία, ενυδάτωση) αποτελούν ιδιαιτέρα χρήσιμα εργαλεία στα χέρια των επαγγελματιών υγείας. Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για τον νέο κορωνοϊό, ωστόσο, η διαδικασία αυτή απαιτεί χρόνο. Θα χρειαστούν αρκετοί μήνες έως ότου το εμβόλιο ερευνηθεί για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του, και μπορεί να παραχθεί μαζικά ώστε να χρησιμοποιηθεί ευρέως. Για την ώρα, ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της νόσου είναι η αποφυγή της έκθεσης στον ιό.
Μύθος: Οι καπνιστές έχουν μικρότερες πιθανότητες να μολυνθούν από τον κορωνοϊό σε σχέση με τους μη καπνιστές.
Δεν ισχύει. Το κάπνισμα, τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό, έχει αρνητική επίδραση στους αμυντικούς μηχανισμούς του ανώτερου αναπνευστικού μας συστήματος. Συνεπώς, το κάπνισμα μας εκθέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο λοιμώξεων.
Μύθος: Μπορούμε να προστατευτούμε από τον COVID-19, καταπίνοντας ή κάνοντας γαργάρα με χλωρίνη, καταναλώνοντας οξικό οξύ ή στεροειδή, ή χρησιμοποιώντας αλατόνερο, αιθέρια έλαια, αιθανόλη και άλλες ουσίες.
Καμία από τις παραπάνω πρακτικές δεν μπορεί να μας βοηθήσει στην πρόληψη ή διαχείριση της οποιασδήποτε λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος. Μάλιστα, οι παραπάνω πρακτικές είναι άμεσα επικίνδυνες για την υγεία μας.
Μύθος: Ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται με το νερό βρύσης. Γι’ αυτό και πρέπει όλοι να προμηθευτούμε εμφιαλωμένο νερό.
Ο νέος κορωνοϊός δεν έχει ανιχνευτεί στο νερό βρύσης. Οι συμβατικές μέθοδοι επεξεργασίας νερού που χρησιμοποιούν διήθηση και απολύμανση, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται στα περισσότερα δημοτικά συστήματα πόσιμου νερού, εκτιμάται ότι απολυμαίνουν επαρκώς το νερό από βακτήρια και ιούς που είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο.
Αλήθεια: Η κατανάλωση μπαχαρικών (όπως η πιπερόριζα/ginger), αρωματικών βοτάνων ή λαχανικών, όπως το λεμόνι και το σκόρδο, ΔΕΝ επαρκεί για την καταπολέμηση της λοίμωξης από κορωνοϊό.
Τα παραπάνω τρόφιμα μπορεί να περιέχουν ουσίες με αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση που συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, δεν επαρκούν για την καταπολέμηση λοίμωξης του αναπνευστικού όπως αυτή που προκαλείται από τον νέο κορωνοϊό. Επομένως, δεν υπάρχει κανένας λόγος για υπέρμετρη κατανάλωση.
Αλήθεια: Τα παιδιά πρέπει να μένουν μακριά από τον παππού και τη γιαγιά για το διάστημα αυτό και να αποφεύγονται γενικώς οι επαφές τους με ηλικιωμένα άτομα.
Τα παιδιά μπορούν να αρρωστήσουν από τον COVID-19, αλλά έχουν γενικά πολύ ήπια συμπτώματα. Παράλληλα, δεν μπορούμε να καθορίσουμε με ασφάλεια τον ρόλο που διαδραματίζουν στη μετάδοση του ιού στην κοινότητα. Λόγω αυτής της αβεβαιότητας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποφεύγεται η επαφή των παιδιών με ηλικιωμένα άτομα, καθώς και με ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα. Μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά μπορούν να μεταδώσουν και άλλες αναπνευστικές νόσους, όπως τον ιό της γρίπης, ακόμα και με ήπια συμπτώματα
Μύθος: Τα ζώα συμβάλλουν στη μετάδοση του ιού, άρα μπορώ να κολλήσω τον νέο κορωνοϊό από το κατοικίδιό μου.
Ενώ η επιστημονική κοινότητα θεωρεί ότι ο νέος κορωνοϊός προέρχεται από ζώα, αυτά δεν συνδέονται στενά με την εξάπλωση αυτής της ασθένειας. Ειδικότερα, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ζώα συντροφιάς (π.χ. γάτες, σκύλοι) μπορούν να μεταδώσουν τον ιό στον άνθρωπο, αλλά μπορεί να ανιχνευθούν χαμηλά επίπεδα του παθογόνου στον οργανισμό τους, αν μολυνθούν από τους ιδιοκτήτες τους. Ως επιπρόσθετο μέτρο προστασίας, αν κάποιος έχει προσβληθεί από τον νέο κορωνοϊό, θα πρέπει να αποφεύγει την επαφή με κατοικίδια και να αναθέτει σε άλλα άτομα τη φροντίδα τους. Σημειωτέον ο νέος κορωνοϊός μπορεί να μεταδοθεί από τα κουνούπια.
