Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στα 4 παιδιά υποφέρει από κάποια αλλεργία, ποσοστό αρκετά υψηλό για να στρέψει το βλέμμα μαζί με το ενδιαφέρον μας στο κεφάλαιο «Αλλεργίες», ιδίως τώρα την άνοιξη. Τι μπορεί να προκαλέσει αλλεργία στο παιδί μας και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε; Η κ. Άννα Παρδάλη, Επιμελήτρια Παιδίατρος έχει όλες τις απαντήσεις.

– Ποιες είναι οι κύριες αλλεργικές παθήσεις στα παιδιά κατά τη διάρκεια της άνοιξης;
Οι αλλεργίες στα παιδιά είναι μια πολυπαραγοντική νοσηρή κατάσταση, που εξαρτάται από την ηλικία, το είδος των αλλεργιογόνων ερεθισμάτων και την εποχή του χρόνου που αυτά συμβαίνουν. Στις πολύ μικρές ηλικίες κάτω των δυο ετών, οι αλλεργίες οφείλονται στην πλειονότητα τους σε τροφές και είναι αντιδραστικού τύπου εκδηλώσεις κυρίως από το δέρμα στην ερεθιστική επίδραση διαφόρων ουσιών. Στις ηλικίες αυτές και για αυτά τα αίτια, η άνοιξη παίζει μικρό έως και καθόλου ρόλο στην εκδήλωση αυτών των αλλεργιών. Σε μεγαλύτερα παιδιά της σχολικής και εφηβικής ηλικίας συναντάμε πλέον ασθενείς με βρογχικό άσθμα με αλλεργικό υπόστρωμα, κατάσταση που συνήθως μπορεί να συνυπάρχει με αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και έκζεμα. Στα παιδιά αυτά μιλάμε για πιο χρόνιες αλλεργίες, γνωστές και διαγνωσμένες συνήθως καταστάσεις που παρουσιάζουν κορύφωση την άνοιξη, αφενός λόγω της μεταβολής των καιρικών συνθηκών όπως π.χ. συμβαίνει στο έκζεμα, αλλά και της πληθώρας των διαφόρων αεροαλλεργιογόνων στην ατμόσφαιρα _ κυρίως της γύρης των δέντρων και των λουλουδιών.

– Πώς εκδηλώνονται;
Στην ηλικία κάτω των 2 ετών, δεν συνηθίζουμε να ακούμε για αλλεργική ρινίτιδα, όσο κι αν ύποπτα σημεία για την πιθανότητα της εμφάνισης της στο μέλλον που μπορεί να υποψιαστεί κανείς είναι η ατοπική δερματίτιδα (δηλαδή το έκζεμα), το ατομικό ιστορικό άλλων αλλεργιών π.χ. τροφικών αλλά και το θετικό οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών. Στα μεγαλύτερα παιδιά της σχολικής και εφηβικής ηλικίας μιλάμε για πιο χρόνιες αλλεργίες, γνωστές και διαγνωσμένες συνήθως καταστάσεις που παρουσιάζουν κορύφωση την άνοιξη, αφενός λόγω της μεταβολής των καιρικών συνθηκών όπως π.χ. συμβαίνει στο έκζεμα, αλλά και της πληθώρας στην ατμόσφαιρα των διαφόρων αεροαλλεργιογόνων , κυρίως της γύρης των δέντρων και λουλουδιών. Οι εκδηλώσεις στα διάφορα αλλεργιογόνα της άνοιξης μπορεί να είναι περιορισμένου τύπου όπως τοπικές αντιδράσεις στο δέρμα και εξάνθημα , έως και γενικευμένες με έντονο φτέρνισμα, ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα, αναπνευστική δυσχέρεια και αγγειοοίδημα (αναφυακτικού τύπου δηλαδή αντίδραση)! Εδώ θα μπορούσαμε να εντάξουμε και ορισμένες μεμονωμένου τύπου αλλά πολύ συνηθισμένες αλλεργικές αντιδράσεις όπως αυτή στην κάμπια των πεύκων οι εκκρίσεις της οποίας είναι ισχυρά ερεθιστικές για το δέρμα με ευτυχώς όχι γενικευμένες και επικίνδυνες για τον οργανισμό περαιτέρω αντιδράσεις.

– Ποια είναι τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνουμε;
1. Αποφυγή παρατεταμένης έκθεσης σε εξωτερικούς χώρους, ιδιαίτερα αν πλαισιώνονται από δέντρα και λουλούδια με ανθοφορία και γύρη. Άμεση απομάκρυνση από το χώρο.
2. Ένα ντους μπορεί να απομακρύνει μέρος αλλεργιογόνων από το σώμα του παιδιού. Δεν τρίβουμε και σκουπίζουμε απαλά το σώμα του παιδιού.
3. Χορήγηση συστηματικών ή τοπικών αντισταμινικών μετά από εντολή γιατρού

-Τι απαγορεύεται ρητά;
1. Δεν χορηγούμε οποιοδήποτε φάρμακο χωρίς την οδηγία γιατρού.
2. Αποφυγή των εξωτερικών χώρων με έντονη ανθοφορία σε παιδιά με σοβαρό ιστορικό αλλεργιών. Να μην έρχονται σε επαφή με το γρασίδι ή το έδαφος όπου τελικά καταλήγει το σύνολο της αλλεργιογόνου ουσίας.
3. Τα παιδιά να αποφεύγουν να παίζουν κάτω από πεύκα όπου υπάρχει κίνδυνος παρουσίας κάμπιων.
Γιατί κάποια παιδιά είναι ιδιαίτερα ευπαθή στις αλλεργίες της άνοιξης;
Αφορά σε ευπάθεια του ανοσοποιητικού συστήματος, ορισμένων παιδιών.
Ο οργανισμός «βλέπει» σωματίδια διαφόρων αλλεργιογόνων ουσιών της ατμόσφαιρας λανθασμένα, ως εισβολείς κατά του οργανισμού και κινητοποιεί μια υπέρμετρη και αναίτια αντίδραση σε μη πραγματικά επικινδύνους εισβολείς όπως π.χ. η γύρη των λουλουδιών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την φλεγμονή και τα συμπτώματα της αλλεργίας.

– Τι μπορεί να βοηθήσει στην ελάττωση των κρίσεων; 
1. Προληπτικά η αποφυγή παρατεταμένης έκθεσης στην ύπαιθρο, ειδικά το πρωί και αργά το απόγευμα όπου αλλεργιογόνα σωματίδια κατεβαίνουν χαμηλότερα και φορτίζουν περισσότερο την ατμόσφαιρα. Αν πρέπει να είμαστε έξω, χρησιμοποιούμε γυαλιά ηλίου και καπέλο
2. Ενημερωνόμαστε για τα ποσοστά γύρης ανά περιοχή και εποχή: Την ισχυρότερη αλλεργιογόνο γύρη την έχει η ελιά, η οποία ανθοφορεί τον Μάιο. Aκολουθεί η παριετάρια (περδικάκι), που πλήττει σχεδόν το 40% των αλλεργικών ατόµων. ∆υστυχώς, το περδικάκι είναι ένα πολύ κοινό ζιζάνιο, το οποίο ανθοφορεί όλο τον χρόνο, µε εξαίρεση τους πολύ ψυχρούς µήνες. Κοινά αλλεργιογόνα είναι επίσης τα αγρωστώδη, δηλαδή τα χόρτα όπως η δακτυλίς, η ήρα, ο αλωπέκουρος και το σιτάρι. Τα περισσότερα ανθοφορούν από τον Mάρτιο έως το τέλος Iουνίου.
3. Δεν υπάρχει άσκηση ή συγκεκριμένη διατροφή που να βοηθά.

– Τι μέτρα πρέπει να πάρουμε μέσα στο σπίτι;
1. Όχι ανοικτά παράθυρα όλη την ημέρα ειδικά πολύ πρωί ή αργά το απόγευμα.
2. Συσκευές καθαρισμού της σκόνης που εισβάλλει από πόρτες και παράθυρα
3. Ο ιονιστής έχει ευεργετικά αποτελέσματα στον καθαρισμό του εσωτερικού αέρα του σπιτιού.
4. Χνουδωτά αντικείμενα όπως π.χ. αρκουδάκια μαζεύουν τη σκόνη και πρέπει να αποφεύγονται.
5. Επίσης κουρτίνες , υφάσματα, καλύμματα κ.τ.λ. πρέπει να πλένονται συχνά.

– Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η ύπαρξη ενός κατοικίδιου στο σπίτι μπορεί να μεγεθύνει το πρόβλημα. Μύθος ή αλήθεια;
Μύθος. Αν κάποιος έχει αλλεργία στο τρίχωμα του κατοικίδιου δεν επηρεάζει την ένταση των αλλεργιών της άνοιξης. Αντιθέτως οι αλλεργιολόγοι μιλούν σε ορισμένες περιπτώσεις , για ένα είδος διαδικασίας χρονιάς απευαισθητοποίησης του οργανισμού που «εξοικειώνει» τον οργανισμό με την αλλεργία, ειδικά αν η συνύπαρξη-έκθεση με το κατοικίδιο έχει ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία.

– Πότε πρέπει να πάμε το παιδί στον αλλεργιολόγο;
Σε κάθε περίπτωση είναι καλό το παιδί να εκτιμάται από τον αλλεργιολόγο ειδικά όταν τα συμπτώματα είναι επίμονα που εμποδίζουν την καθημερινότητα και τις δραστηριότητες του. Πολύ περισσότερο δε αν έχει υπάρξει σοβαρή αναφυλακτικού τύπου αντίδραση. Η διερεύνηση από τον ειδικό μπορεί να εντοπίσει συγκεκριμένα αλλεργιογόνα που εκλύουν το μεγαλύτερο μέρος των συμπτωμάτων και που ενδεχομένως το παιδί μπορεί να αποφύγει. Για παράδειγμα, ένα παιδί, μπορεί να επηρεάζεται από συγκεκριμένο τύπο γύρης φυτού ή δέντρου που μπορεί να εντοπίσει και να αποφύγει την έκθεση. Σε κάθε περίπτωση η παραπομπή σε ειδικό συζητείται και με τον θεράποντα Παιδίατρο του παιδιού.

Η κ. Άννα Παρδάλη, είναι Επιμελήτρια Παιδίατρος στο Τμήμα Επειγόντων του Ιασώ Παίδων