Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τη βιολογία για να υπολογίσουν με περισσότερη ακρίβεια πόσο γρήγορα γερνούν οι άνθρωποι.
Ένας παράγοντας γήρανσης είναι το μήκος των τελομερών ενός ατόμου, δηλαδή των τμημάτων του DNA και των πρωτεϊνών στο τέλος των χρωμοσωμάτων που μικραίνουν καθώς γερνάμε. Παράλληλα, ένα επιγενετικό «ρολόι» εξετάζει τις αλλαγές στη γενετική λειτουργία που όμως δεν τροποποιούν τον γενετικό κώδικα.
Ένα τρίτο «ρολόι» της γήρανσης βασίζεται στα μεταγραφώματα, μια συλλογή όλων των «αναγνώσεων» των γονιδίων σε ένα κύτταρο. Οι επιστήμονες επίσης μετρούν την ηλικία μεταβολομικά, δηλαδή μελετούν τις χημικές διαδικασίες που εμπλέκουν τους μεταβολίτες, μικρά μόρια που παράγονται μέσω και κατά τη διάρκεια των μεταβολικών διαδικασιών. Πέμπτον, χρησιμοποιούν το πρωτεϊνικό ρολόι, που μετρά τα επίπεδα των πρωτεϊνών στο αίμα.
Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο eLife, λοιπόν, οι ερευνητές θέλησαν να μάθουν αν ένα σύνθετο βιολογικό ρολόι μπορεί να ξεπεράσει το μεμονωμένο ατομικό στην πρόβλεψη της υγείας του ατόμου.
«Για να καταλάβουμε καλύτερα τους μηχανισμούς πίσω από τη βιολογική γήρανση, θελήσαμε να εξετάσουμε τον τρόπο που σχετίζονται μεταξύ τους οι παράγοντες που υποδεικνύουν την βιολογική γήρανση, πώς συνδέονται με εκείνους που καθορίζουν την σωματική και ψυχική υγεία και αν ένα συνδυασμένο βιολογικό ρολόι, καθορισμένο από όλους αυτούς τους παράγοντες της γήρανσης, αποτελεί καλύτερο προγνωστικό δείκτη για την υγεία», αναφέρει ο επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, Δρ. Rick Jansen.
Εξετάζοντας τους παράγοντες της βιολογικής γήρανσης
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δείγματα αίματος από 2.981 άτομα ηλικίας 18-65 ετών, οι οποίοι συμμετείχαν στη Μελέτη Κατάθλιψης και Άγχους της Ολλανδίας. Το 74% των συμμετεχόντων είχαν λάβει διάγνωση για διαταραχή κατάθλιψης, άγχους ή και τα δύο, ενώ το 26% ήταν η υγιής ομάδα ελέγχου.
Η επιστημονική ομάδα χρησιμοποίησε υπολογιστικά μοντέλα για να εξετάσει αν τα πέντε μέτρα της βιολογικής γήρανσης –το μήκος των τελομερών, το επιγενετικό, πρωτεϊνικό και μεταβολικό ρολόι και το μεταγράφωμα- σχετίζονταν και αλληλεπιδρούσαν με την ψυχική και σωματική υγεία.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές ενσωμάτωσαν στην ανάλυση αυτούς τους πέντε παράγοντες, στην οποία συμπεριέλαβαν επίσης το φύλο, παράγοντες του τρόπου ζωής, την γενικότερη σωματική ικανότητα και άλλες γνωστές καταστάσεις υγείας.
Τι κάνει τους ανθρώπους να γερνούν πιο γρήγορα;
Όπως διαπιστώθηκε τελικά, το αρσενικό φύλο σχετιζόταν με πιο προχωρημένη βιολογική γήρανση σύμφωνα με τα τέσσερα από τα πέντε μέτρα του βιολογικού ρολογιού, πράγμα το οποίο έχει λογική, αν λάβουμε υπόψη ότι στα περισσότερα μέρη του κόσμου, οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες.
Άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με πιο προχωρημένη βιολογική γήρανση σύμφωνα με τέσσερα από τα πέντε μέτρα είναι ο υψηλός δείκτης μάζας σώματος, το κάπνισμα και η ύπαρξη μεταβολικού συνδρόμου.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν, επίσης, ότι η κατάθλιψη συνδέεται με την πιο προχωρημένη βιολογική γήρανση, ενώ σημείωσαν και συσχετισμούς ανάμεσα στη χρήση φαρμάκων και τη γήρανση. Ωστόσο δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν αν αυτό οφειλόταν αποκλειστικά στα φάρμακα ή σε υποκείμενα ψυχικά ή σωματικά νοσήματα που έχρηζαν θεραπείας.
Πάντως, η μελέτη επέτρεψε στους ερευνητές να συμπεράνουν ότι η δράση ορισμένων βιολογικών ρολογιών επικαλύπτεται από άλλα, ωστόσο τα περισσότερα από αυτά φάνηκε να αφορούν σε διαφορετικές πτυχές της διαδικασίας γήρανσης.
«Αυτό παρέχει περαιτέρω υποστήριξη στη θεωρία ότι δεν είναι ένα το βιολογικό ρολόι που επηρεάζει αποτελεσματικά τη διαδικασία της βιολογικής γήρανσης, αλλά και ότι δεν βρίσκονται όλα τα ρολόγια υπό τον έλεγχο μιας μοναδικής διαδικασίας γήρανσης», καταλήγουν οι επιστήμονες.
Διαβάστε επίσης
Κατάθλιψη: Η κρυφή, αλλά γιγάντια απειλή της πανδημίας – Πώς αντιμετωπίζεται
Πότε αρχίζει να γερνάει ο εγκέφαλός μας – Η απάντηση θα σας εκπλήξει
Δυνατοί μύες μετά τα 60: Η ορμόνη που μπορεί να βοηθήσει
