Έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Lancet τον περασμένο Σεπτέμβριο, φέρνει στην επιφάνεια μια ανησυχητική σχέση μεταξύ της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και της ανάπτυξης του τύπου 2 διαβήτη, μια σχέση που παραμένει λιγότερο γνωστή στο ευρύ κοινό. Σε άρθρο της στο The Conversation, η Gulshanara Begum, καθηγήτρια Διατροφής και Επιστήμης Άσκησης στο Πανεπιστήμιο του Westminster, εξετάζει τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας και αναλύει πώς η κατανάλωση κόκκινου κρέατος συνδέεται με την ανάπτυξη της πάθησης, προσφέροντας σημαντικές πληροφορίες για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2.
Η συγκεκριμένη έρευνα, η οποία ανέλυσε δεδομένα από 20 χώρες σε περιοχές όπως η Αμερική, η Μεσόγειος, η Ευρώπη, η Νοτιοανατολική Ασία και η Δυτική Ειρηνική, περιλάμβανε σχεδόν 2 εκατομμύρια συμμετέχοντες. Οι επιστήμονες που συμμετείχαν στη μελέτη διαπίστωσαν ότι η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος, τόσο επεξεργασμένου (όπως μπέικον ή σαλάμι) όσο και μη επεξεργασμένου (όπως μοσχάρι, αρνί, χοιρινό), αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Οι ερευνητές τόνισαν επίσης μια σχέση μεταξύ της κατανάλωσης πουλερικών και της συχνότητας του διαβήτη τύπου 2, αλλά η σχέση ήταν ασθενέστερη και διέφερε μεταξύ των πληθυσμών.
Η συσχέτιση αυτή έχει προκαλέσει ανησυχία, μιας και το κόκκινο κρέας αποτελεί μια βασική τροφή ανά τον κόσμο, ενώ θεωρείται πηγή σημαντικών θρεπτικών συστατικών, όπως οι πρωτεΐνες και ο σίδηρος. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τη μελέτη, η υπερβολική κατανάλωσή του συνδέεται με την ανάπτυξη διαβήτη, και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο διαβήτης τύπου 2 και ο ρόλος της ινσουλίνης
Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μια συχνή διαταραχή – επηρεάζει 462 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως – στην οποία το σώμα αδυνατεί να χρησιμοποιήσει σωστά την ινσουλίνη ή δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη για την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα, όπου χρησιμοποιείται ως πηγή ενέργειας.
Όταν το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την ινσουλίνη σωστά (μια κατάσταση γνωστή ως «αντίσταση στην ινσουλίνη»), τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα παραμένουν υψηλά, προκαλώντας μια σειρά από συμπτώματα, όπως έντονη δίψα, συχνή ούρηση και αίσθημα κούρασης. Μακροπρόθεσμα, η πάθηση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιοπάθειες, νευρικές βλάβες και προβλήματα στα πόδια.
Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί που συνδέουν το κόκκινο κρέας με τον τύπο 2 διαβήτη παραμένουν ασαφείς, οι επιστήμονες θεωρούν ότι ενδέχεται να σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη ή τη λειτουργία του παγκρέατος. Ένα από τα πιθανά αίτια είναι η υψηλή περιεκτικότητα του κόκκινου κρέατος σε κορεσμένα λιπαρά και η χαμηλή περιεκτικότητά του σε πολυακόρεστα λιπαρά, τα οποία μπορεί να επηρεάζουν αρνητικά την ευαισθησία στην ινσουλίνη, σύμφωνα με την Begum.
Επιπλέον, έχει διαπιστωθεί ότι η υψηλή κατανάλωση πρωτεΐνης από ζωικές πηγές, σε σύγκριση με φυτικές, μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη. Αυτό οφείλεται πιθανώς στην υψηλή περιεκτικότητα των ζωικών πρωτεϊνών σε αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (BCAA), τα οποία έχουν συνδεθεί με την αντίσταση στην ινσουλίνη. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα BCAA (λευκίνη, ισολευκίνη και βαλίνη) μπορούν να επιδεινώσουν την αντίσταση στην ινσουλίνη, ενώ οι υψηλές συγκεντρώσεις τους στο αίμα έχουν βρεθεί να σχετίζονται με την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2.
Άλλο ένα ενδεχόμενο είναι η επίδραση των μικροβίων του εντέρου, τα οποία μεταβολίζουν ουσίες όπως η χολίνη και η L-καρνιτίνη, που βρίσκονται σε υψηλές ποσότητες στο κόκκινο κρέας. Η μετατροπή αυτών των ουσιών σε τριμεθυλαμίνη έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
Τι να κάνουμε
Η έρευνα αυτή ενισχύει τις συστάσεις των ειδικών για περιορισμό της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων κρεάτων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά, για παράδειγμα, ότι η ημερήσια κατανάλωση κόκκινου κρέατος δεν πρέπει να ξεπερνά τα 70 γρ. μαγειρεμένου κρέατος. Παρά την αυξανόμενη ενημέρωση γύρω από το θέμα, η κατανάλωση κόκκινου κρέατος παραμένει υψηλή σε πολλές χώρες, όπως και στην Ελλάδα. Συνιστάται να το καταναλώνουμε συνδυάζοντάς το όσο πιο συχνά μπορούμε με λαχανικά πλούσια σε φυτικές ίνες.
Επίσης μπορούμε να καταναλώνουμε μικρότερες μερίδες ή να επιλέγουμε μία ημέρα την εβδομάδα χωρίς κρέας ή να το αντικαθιστούμε σε συνταγές με κοτόπουλο, ψάρια, φασόλια, φακές ή άλλα όσπρια.
Επιπλέον, ο τρόπος μαγειρέματος παίζει ρόλο. Το ψήσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες, όπως στη σχάρα ή στο μπάρμπεκιου, μπορεί να δημιουργήσει βλαβερές ενώσεις, γνωστές ως «προϊόντα προχωρημένης γλυκοζυλίωσης» (AGEs), οι οποίες προκαλούν οξειδωτικό στρες και φλεγμονή. Αυτές οι διεργασίες έχουν συνδεθεί με την αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη, επηρεάζοντας αρνητικά τη μεταβολική υγεία. Προτιμήστε το βράσιμο και το μαγείρεμα στον ατμό, αντί για το ψήσιμο στη σχάρα ή το μπάρμπεκιου.
Η Gulshanara Begum τονίζει ότι «οι μικρές αλλαγές στη διατροφή, όπως η μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και η αντικατάστασή του με πιο υγιεινές εναλλακτικές, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2».
Διαβήτης: Τέσσερα πρόσωπα που ζουν με τη νόσο μιλούν για την εμπειρία τους
Διαβήτης: Το απρόσμενο σύμπτωμα που θα σας οδηγήσει (λανθασμένα) στον αφροδισιολόγο
