Τι πρέπει να γνωρίζει ένας ποδηλάτης για να κινηθεί με αυτοπεποίθηση και ασφάλεια στους δρόμους της πόλης;

Το αποκαλύπτει στο ygeiamou.gr ο κ. Γιάννης Παπανικολάου, πρώην Πρωταθλητής Ελλάδος – Βαλκανιονίκης στο άθλημα της ποδηλασίας και Καθηγητής Φυσικής Αγωγής – Αθλητικής Απόδοσης (MSc Sport Science – Human Performance, Brunel University), ειδικευμένος από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για παιδιά με ειδικές ανάγκες.

Ο Γιάννης Παπανικολάου είναι πρώην Πρωταθλητής Ελλάδος και Βαλκανιονίκης στο άθλημα της ποδηλασίας , καθηγητής Φυσικής Αγωγής με μεταπτυχιακό στην Αθλητική Απόδοση (Brunel University), καθώς και κάτοχος άδειας ασκήσεως επαγγέλματος Προπονητικής Ποδηλασίας από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού

Είναι εφικτή η αστική ποδηλασία σε μια πόλη σαν την Αθήνα;
Η έλλειψη χώρων στάθμευσης και οι στενοί δρόμοι των μεγάλων αστικών κέντρων, όπως η Αθήνα, μπορεί να αποτελούν μειονεκτήματα για τους οδηγούς αυτοκινήτων, αλλά δημιουργούν πλεονεκτήματα για το ποδήλατο και εκείνους που προτιμούν να μετακινούνται με αυτό. Το ποδήλατο λύνει αυτόματα αυτά τα προβλήματα, χωρίς να δημιουργεί άλλα, όπως τις υψομετρικές διαφορές που οι περισσότεροι έχουν στο μυαλό τους ως δυσκολία στη χρήση του ποδηλάτου. Πράγματι, οι ελληνικές πόλεις χαρακτηρίζονται από πολλές ανηφόρες και κατηφόρες, στην πραγματικότητα, όμως, η αστική ποδηλασία αφορά σε αποστάσεις 3-5 χιλιομέτρων. Επομένως, αν πάρουμε π.χ. μια απόσταση από τον Γέρακα στους Αγ. Αναργύρους ή από τη Γλυφάδα στον Πειραιά η υψομετρική διαφορά είναι πολύ μικρή.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για να κινούμαστε με ασφάλεια στους δρόμους της πόλης
Η ασφάλεια είναι μεγάλο ζήτημα, ωστόσο πρέπει να βάλουμε κάτι στο μυαλό μας. Το ίδιο το άτομο γίνεται ο κίνδυνος, εφόσον παίρνει το αυτοκίνητό του. Από τη στιγμή που θα υιοθετήσει τη συνήθεια της χρήσης του ποδηλάτου παύει να είναι κίνδυνος, μειώνοντας συνολικά και σημαντικά τον γενικότερο κίνδυνο τροχαίων ατυχημάτων. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι η επικινδυνότητα της χρήσης του ποδηλάτου στην πόλη δεν είναι τίποτα άλλο από ένα στερεότυπο που έχει λανθασμένα υιοθετηθεί. Πρακτικά, ο κίνδυνος είμαστε εμείς με το αυτοκίνητό μας. Ο μοναδικός κίνδυνος στην περίπτωση του ποδηλάτου είναι ο χρήστης, όταν δηλαδή το άτομο δεν ξέρει να το χρησιμοποιεί.

Εμείς προσπαθούμε να βελτιώσουμε τη γνώση του ποδηλάτη, να καλύψουμε αυτό το κενό. Όνειρό μας είναι να δούμε περισσότερους ποδηλάτες οι οποίοι θα κάνουν σωστά ποδήλατο, δεν θα έρχονται σε σύγκρουση με τους άλλους οδηγούς, θα συνυπάρχουν αρμονικά και θα εκμεταλλευτούν το μεγάλο όφελος που έχει το ποδήλατο, αυτό της άσκησης. Κάνεις ποδήλατο και μεταφέρεις το σώμα σου όσο πιο αποδοτικά γίνεται αυτή τη στιγμή στον κόσμο από θέμα κόστους, ενέργειας και σωματικής δραστηριότητας.

Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Αστικής Ποδηλασίας, μάλιστα, τονίζει την ανάγκη κατανόησης από πλευράς του κόσμου ότι βγαίνοντας έξω με το ποδήλατο δεν κινδυνεύει. Τα στατιστικά δείχνουν ότι ο κίνδυνος από το ποδήλατο και τα ατυχήματα είναι μικρότερος από τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τον διαβήτη, την αρτηριακή πίεση, τα οποία σκοτώνουν σιγά σιγά έναν άνθρωπο που φοβάται να βγει έξω. Το επιμύθιο εδώ είναι πως από τη στιγμή που κάποιος παίρνει το αυτοκίνητο γίνεται μέρος του προβλήματος και του κινδύνου.

Τι πρέπει να ξέρει κάποιος για να το χρησιμοποιεί σωστά;
Συνήθως πρέπει να έχει οπτική επαφή με τους άλλους χρήστες του δρόμου, πράγμα που δε μπορεί να το κάνει παράλληλα ενώ ποδηλατεί, γιατί δεν έχει μάθει να συνυπάρχει μέσα στον αστικό κλοιό με τόσα αυτοκίνητα. Αυτό ερχόμαστε να καλύψουμε εμείς, παρέχοντας μαθήματα οδικής ασφάλειας και τρόπους ώστε να μπορεί να κινηθεί ο αναβάτης με ασφάλεια και ευκολία (μάθετε περισσότερα για το πρόγραμμα Let’s Ride πατώντας εδώ). Όσο περισσότεροι ποδηλάτες το κάνουν αυτό, τόσο θα μειώνεται και ο κίνδυνος.

Ο ποδηλάτης σέβεται και ακολουθεί τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας;
Η αλήθεια είναι πως όχι, βασικά γιατί δεν είναι προσαρμοσμένος σε ένα τέτοιο μοντέλο. Πρέπει να γίνουν υποδομές και να διευθετηθεί αφενός η συμπεριφορά του ποδηλάτη και αφετέρου οι κανόνες μέσω ενός σχετικού τεστ δεξιοτήτων. Εμείς έχουμε δημιουργήσει αυτό το τεστ, το δημοσιεύσαμε σε επιστημονικό περιοδικό και είναι έτοιμο προς υιοθέτηση από τους αντίστοιχους κρατικούς και άλλους φορείς. Το τεστ αυτό εξετάζει τους λόγους πρόκλησης των περισσότερων ατυχημάτων με ποδήλατο. Μέσα από αυτό λοιπόν, καταλαβαίνουμε αν ένας άνθρωπος έχει τις ικανότητες για να μπορεί να ποδηλατήσει με μια σχετική ασφάλεια στο δρόμο.

Ποιος ο ρόλος της αυτοπεποίθησης στην ποδηλασία στην πόλη;
Ο αναβάτης στην Ελλάδα δεν διαθέτει μεγάλη αυτοπεποίθηση, γιατί δεν έχει τη γνώση. Όταν δεν έχουμε τη γνώση, φοβόμαστε και αυτό μας δημιουργεί άγχος. Έτσι ο οδηγός αυτοκινήτου όταν βλέπει έναν άνθρωπο που δείχνει να μην συμπεριφέρεται «καλά» στο δρόμο, αρχίζει να φοβάται και αυτός και προσπαθεί να τον προσπεράσει όσο πιο γρήγορα γίνεται. Ενώ όταν ο ποδηλάτης γνωρίζει πώς να κινηθεί και να χρησιμοποιήσει το ποδήλατο με τρόπο που να δείχνει στον οδηγό ότι ξέρει πού πάει, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ποδηλατόδρομου, τότε ο οδηγός «συμφωνεί» και περιμένει την αντίδραση του ποδηλάτη, ο οποίος βάσει νόμου έχει μεγαλύτερη προτεραιότητα.

Τι ποδήλατο επιλέγουμε για την κίνηση στην πόλη;
Το ποδήλατο το επιλέγουμε βάσει της χρήσης που κάνουμε και του πεδίου μετακίνησης, πχ. χώμα, πόλη, ανοιχτό δρόμο. Μετά το θέμα είναι καθαρά οικονομικό. Το μέγεθός του κρίνεται ανάλογα με το ύψος του αναβάτη. Επίσης, σημαντικό ζήτημα είναι και ο εξοπλισμός, ο οποίος στην αστική ποδηλασία έχει να κάνει κυρίως με την ασφάλεια του ποδηλάτου. Απαραίτητα είναι το κράνος, τα φωτάκια μπροστά και πίσω, αντανακλαστικά στα πετάλια και στις ρόδες και ίσως ανοιχτόχρωμα ρούχα ή κάποιο γιλέκο με αντανακλαστικό ώστε ο ποδηλάτης να γίνεται ορατός από τους άλλους χρήστες του δρόμου.

Σωστή στάση στο ποδήλατο

  • Ρύθμιση σέλας: Το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να ρυθμίσουμε τη σέλα. Όταν καθόμαστε πρέπει να ακουμπούν και τα δύο πόδια μας στο έδαφος (στις μύτες) έχοντας άνοιγμα όσο περίπου το άνοιγμα των ώμων

  • Χέρια: Τα δύο δάχτυλα (δείκτης και μέσος) στην ευθεία του πήχη

  • Στάση αναμονής: Το ένα πόδι πατά γερά στο έδαφος, το άλλο στο πετάλι, το σώμα μπροστά από τη σέλα. Όταν θέλουμε να ξεκινήσουμε βάζουμε λίγο πίεση στο πόδι που βρίσκεται στο έδαφος και ανεβαίνουμε στη σέλα

Δύο εντυπωσιακά οφέλη του ποδηλάτου
Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα του ποδηλάτου, που λίγοι άνθρωποι αντιλαμβάνονται, είναι το κέρδος σε χρόνο. Κάνοντας ποδήλατο, δε χρειάζεται να κάνεις περαιτέρω άσκηση από αυτό που κάνεις για να μεταφέρεις το σώμα σου, έστω και μισή ώρα κάθε μέρα, άρα κερδίζεις χρόνο από τις οποιεσδήποτε επιπρόσθετες δραστηριότητες άσκησης. Το ποδήλατο, άλλωστε, περιλαμβάνεται στις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ως επαρκής σωματική δραστηριότητα. Επιπλέον δεν έχει τις φθορές που προκύπτουν από άλλες μορφές άσκησης, όπως π.χ. το τρέξιμο που επιβαρύνει τα γόνατα και το μυοσκελετικό σύστημα, λόγω της έλλειψης κραδασμών.

Λίγα λόγια για το πρόγραμμα Let’s Ride
Το πρόγραμμα Let’s Ride είναι το πρώτο στο είδος του στην Ελλάδα και εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία από το 2006. Έχει ως κύριο σκοπό τη σωστή εκμάθηση ποδηλασίας τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες. Στόχος του είναι να βοηθήσει τους νέους ποδηλάτες να βελτιώσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους σχετικά με τον ασφαλή χειρισμό του ποδηλάτου, υιοθετώντας παράλληλα οδική συνείδηση και συμπεριφορά ώστε αυτά τα στοιχεία να γίνουν βίωμα και μέρος της καθημερινότητάς τους. Επιπλέον, το πρόγραμμα προσφέρει σε όλους τις απαραίτητες δεξιότητες για να κυκλοφορούν με αυτοπεποίθηση και ασφάλεια στο οδικό δίκτυο, ενώ εκείνοι αποκτούν δεξιότητες και γνώσεις σε σταδιακή βάση, προετοιμαζόμενοι να κάνουν ποδήλατο σε όλο και πιο σύνθετα οδικά σενάρια.

Ενδεικτικά, την άνοιξη μετά τη λήξη της καραντίνας ο Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού υιοθέτησε το πρόγραμμα Let’s Ride, τα μαθήματα αστικής ποδηλασίας, ενώ τον Οκτώβριο το πρόγραμμα επαναλήφθηκε. «Ευελπιστούμε ότι στο μέλλον θα το υιοθετήσουν κι άλλοι δήμοι είτε για παιδιά είτε για ενήλικες» καταλήγει ο κ. Παπανικολάου.