Ισραηλινοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι βρίσκονται στην ανάπτυξη μιας θεραπείας που θα επιφέρει ίαση του καρκίνου, η οποία μάλιστα θα είναι έτοιμη εντός των επόμενων 12 μηνών. Κι ενώ αυτή η προοπτική μπορεί να μοιάζει πραγματικά ελπιδοφόρος, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν απίθανο ένα τέτοιο επιστημονικό επίτευγμα.
Τον περασμένο Δεκέμβριο ο βραβευμένος με Νόμπελ James Allison για τη συμβολή του στην ανάπτυξη της Ανοσοθεραπείας είχε δηλώσει ότι «σύντομα να είμαστε πολύ κοντά στην ίαση μερικών καρκίνων» με αφορμή την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε κάποιες μορφές της νόσου, περιλαμβανομένου και του μελανώματος. Αλλά «ο κόσμος μας δεν θα γλιτώσει ποτέ από τον καρκίνο» είχε σπεύσει να σημειώσει.
Τώρα, η ισραηλινή εταιρεία Accelerated Evolution Biotechnologies Ltd. επιχειρεί να διαψεύσει τον Δρ. Allison παρουσιάζοντας πεπτίδια (μικρά πρωτεϊνικά κλάσματα) που τυλίγονται γύρω από τα καρκινικά κύτταρα, όπως ακριβώς ένα χταπόδι, εξαπολύοντας μια πολύπλευρη επίθεση και φτάνοντας σε περιοχές που άλλα μόρια δεν μπορούν λόγω του μεγέθους τους.
Οι Ισραηλινοί ερευνητές υποστηρίζουν επίσης ότι τα πεπτίδια είναι τόσο λεπτεπίλεπτα που μπορούν να περάσουν απαρατήρητα από το ανοσοποιητικό σύστημα και να γλιτώσουν από τις αντεπιθέσεις του όγκου αλλά και να μην προκαλούν παρενέργειες στον ασθενή, όπως η ναυτία.
Οι επικριτές τους χαρακτηρίζουν πολλά υποσχόμενη την θεραπεία αλλά θεωρούν υπερβολικό τον ισχυρισμό της «ίασης» λέγοντας ότι η μελέτη έχει γίνει μόνο σε ποντίκια και δεν έχει δημοσιευθεί πουθενά. Επίσης τα επενδυτικά funds παραδέχονται ότι θα χρειαστούν χρόνια για να σχεδιαστούν και να γίνουν μελέτες σε ανθρώπους. Ανέφικτο δε θεωρείται επιστημονικά και να αναπτυχθεί μια καθολική θεραπεία για όλες τις μορφές καρκίνου, καθώς υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ τους.
«Ελπίζουμε να έχουμε δίκιο. Αλλά δυστυχώς προς το παρόν πρέπει να παραδεχθούμε ότι απέχουμε από το να αποδείξουμε ότι πρόκειται για μια πραγματικά αποτελεσματική θεραπεία για τους νοσούντες από καρκίνο, πόσο μάλλον για ίαση», σημειώνει ο Len Lichtenfeld, MD, επιστημονικά υπεύθυνος για την Accelerated Evolution Biotechnologies Ltd. στην DailyMail.com.
Οι ερευνητές όπως προαναφέρθηκε δεν έχουν ακόμα δημοσιεύσει πουθενά αποδείξεις των ισχυρισμών του, εκτός φυσικά από πειράματα που έκαναν σε ποντίκια και τα οποία δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα The Jerusalem Post.
Ο επίκουρος καθηγητής Vince Luca από το Κέντρο Βιολογίας του Καρκίνου, στο Αντικαρκινικό Κέντρο Moffitt, εξηγεί ότι «τα πεπτίδια είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη θεραπευτική κατηγορία, αλλά ελάχιστα φάρμακα βασισμένα σε πεπτίδια έχουν πάρει έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό ΕΜΑ για ογκολογικές παθήσεις. Οι Ισραηλινοί ερευνητές μιλούν για μια “καθολική θεραπεία του καρκίνου” που όμως δεν έχουν τεκμηριώσει μέσω σχετικών επιστημονικών δημοσιευμάτων, ούτε και έχουν παρουσιάσει δεδομένα από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. Γι’ αυτό οι ισχυρισμοί τους προκαλούν σκεπτικισμό».
Συμπληρώνει δε ότι τίποτα δεν εξασφαλίζει ότι τελικά η θεραπεία θα είναι πράγματι αποτελεσματική.
Ο Δρ. Lichtenfeld παραδέχεται ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο να βρεθεί μια θεραπεία και στο να είναι αποτελεσματική. «Ελπίζουμε πάντα σε νέες ανακαλύψεις τόσο στη διάγνωση, όσο και στην θεραπεία του καρκίνου. Εξάλλου ζούμε σε μια εποχή που η πρόοδος της επιστήμης είναι ταχεία και έχει πραγματικές επιδράσεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Αισιοδοξούμε λοιπόν ότι οι προσπάθειες μας θα αποδώσουν καρπούς. Παράλληλα πρέπει πάντα να είμαστε προσεκτικοί στο πως μεταφράζουμε τα πειραματικά δεδομένα στην ανθρώπινη υγεία. Η εμπειρία έχει δείξει ότι πολλές φορές η απόσταση ανάμεσα σε ένα επιτυχημένο πείραμα και μια αποτελεσματική θεραπεία στον άνθρωπο είναι τεράστια και γεμάτη απρόβλεπτα εμπόδια», λέει.
Τα πολλά υποσχόμενα πεπτίδια
Αν και έχει συντελεστεί μεγάλη πρόοδος τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση του καρκίνου, η εξάλειψη της νόσου δεν είναι εφικτή. Κάθε χρόνο λοιπόν πάνω από 18 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται σε όλο τον κόσμο και 8,2 κατ. άτομα πεθαίνουν από καρκίνο.
Η ανοσοθεραπεία είναι μια νέα «θαυματουργή» θεραπεία, που μάλιστα τιμήθηκε και με βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 2018, αφού καταφέρνει να εκπαιδεύσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να τον ωθήσει να καταπολεμήσει με ίδια μέσα στον καρκίνο. Ωστόσο, έχει υψηλό κόστος και δεν έχει τεθεί ακόμα σε ευρεία κλινική χρήση, ενώ οι «πατέρες» της James Allison και Tasuku Honjo διστάζουν να την χαρακτηρίσουν ως «ίαση».
Πέραν αυτού έχουν γίνει προσπάθειες και για την απευθείας χορήγηση των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων στον όγκο ώστε να μην βιώνει ο ασθενής εξουθενωτικές παρενέργειες. Πρόκειται για τα αντισώματα που έχουν αποδειχθεί πραγματικά ικανά στην στοχευμένη χορήγηση των αντικαρκινικών φαρμάκων.
Αλλά τα μόρια των αντισωμάτων συχνά είναι πολύ μεγάλα σε μέγεθος για να φτάσουν στους εγκεφαλικούς όγκους. Και επίσης τα αντισώματα έχουν μια τάση για προσδένονται σε σημεία του ανοσοποιητικού συστήματος που μπορεί να προκαλέσουν τοξικές επιπτώσεις στο ήπαρ και τον μυελό των οστών.
Τα πεπτίδια, δηλαδή τα αμινοξέα σε μορφή αλυσίδας, θεωρούνται η κατάλληλη εναλλακτική στα αντισώματα. Είναι εύκολο να παραχθούν και να ρυθμιστούν, είναι λιγότερο πιθανόν να προκαλέσουν παρενέργειες και μπορούν να εγκατασταθούν επιτυχώς σε συγκεκριμένα σημεία χωρίς να επηρεάζουν τις περιβάλλουσες περιοχές.
Τρία πεπτίδια ήδη χρησιμοποιούνται στη μάχη κατά του καρκίνου, στοχεύοντας κυρίως ορμόνες που τρέφουν τους όγκους, ενώ άλλα φάρμακα τον εξοντώνουν.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι τα πεπτίδια έχουν τις προοπτικές να κάνουν πολυμέτωπη επίθεση και αυτό ακριβώς υποστηρίζουν ότι κατάφεραν οι Ισραηλινοί ερευνητές.
Το πρόβλημα με τα πεπτίδια, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2018, είναι ότι συχνά είναι πολύ εύθραυστα και έτσι έχουν μικρή διάρκεια ζωής, δηλαδή δεν έχουν την αντοχή να εξαπολύσουν μια διαρκή επίθεση κατά του όγκου. Έχουν γίνει βέβαια προσπάθειες για να αυξηθεί η αντοχή τους αλλά χωρίς σπουδαία αποτελέσματα.
Ο Δρ. Ilan Morad, CEO της Accelerated Evolution Biotechnologies Ltd. συγκρίνει τα πεπτίδια με τα φαρμακευτικά κοκτέιλ που χορηγούνται κατά του ιού HIV που προκαλεί το AIDS λέγοντας ότι «η αλυσίδα των 12 αμινοξέων θα περιλαμβάνει διάφορα πεπτίδια για κάθε καρκινικό κύτταρο και μια τοξίνη, ισχυρή ώστε να τα εξοντώσει. Αντί να κάνουμε επίθεση σε κάθε υποδοχέα ξεχωριστά, στοχεύουμε τρεις, ώστε να μην έχει την ευκαιρία ο καρκίνος να κάνει μεταλλάξεις και να γλιτώσει».
Πόσο κοντά είμαστε στην ίαση του καρκίνου
Αν και οι Ισραηλινοί ειδικοί μοιάζουν βέβαιοι για την επιτυχία του εγχειρήματός τους, απέχουν από το να δώσουν πράγματι σε ευρεία χρήση μια αποτελεσματική καθολική θεραπεία κατά του καρκίνου σε ορίζοντα 12μηνου.
Θα πρέπει αρχικά να κατοχυρώσουν με πατέντα συγκεκριμένες δομές πεπτιδίων. Έπειτα να σχεδιάσουν και να κάνουν κλινικές δοκιμές, που θα διαρκέσουν αρκετά χρόνια και τελικά να εξατομικεύσουν το θεραπευτικό σχήμα ώστε να αντιμετωπίζει τη νόσο σε κάθε ασθενή, πράγμα που έτσι κι αλλιώς είναι χρονοβόρο.
«Είναι απίθανο μια θεραπεία να μπορέσει να αντιμετωπίσει όλες τις μορφές καρκίνου, δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων κάθε τύπου. Υπάρχουν εκατοντάδες πράγματα που πρέπει να ελεγχθούν κάθε φορά», υπενθυμίζει ο Δρ. Shelley S. Tworoger υποδιευθυντής του Τμήματος Πληθυσμιακής Επιστήμης στο Αντικαρκινικό Κέντρο Moffitt. «Πολλοί καρκίνοι μπορούν να προληφθούν με αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως διακοπή του καπνίσματος, βελτίωση της διατροφής, περισσότερη σωματική άσκηση, καλύτερη ρύθμιση του σωματικού βάρους και φυσικά τον εμβολιασμό. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να βγάλουμε τους προλήψιμους καρκίνους από το πεδίο και να επικεντρωθούμε σε άλλους. Και αυτό μπορεί να είναι με καλύτερους ελεγκτικούς μηχανισμούς και ίσως θέτοντας τη νόσο σε μια κατάσταση χρονιότητας, όπως το AIDS. Αλλά ένα χάπι που να θεραπεύει όλους τους καρκίνους, όπως οραματίζονται οι Ισραηλινοί ειδικοί, είναι απίθανο», υπογραμμίζει.
