Μια ασθένεια που συνήθως συνδέεται με τους ναυτικούς του 18ου αιώνα, το σκορβούτο, συνεχίζει να εμφανίζεται ακόμα και στη σημερινή εποχή, προκαλώντας έκπληξη σε πολλούς. Ένα πρόσφατο περιστατικό που καταγράφηκε στον Καναδά αποκάλυψε την επιστροφή αυτής της σπάνιας ασθένειας σε μια 65χρονη γυναίκα που ζούσε με σοβαρά κινητικά προβλήματα και κοινωνική απομόνωση. Η περίπτωση αυτή, που μελετήθηκε από την ιατρική ομάδα του Πανεπιστημίου του Τορόντο, υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη σημασία της σωστής διατροφής και των βιταμινών, ακόμα και σε ανεπτυγμένες χώρες. Η έρευνα, με επικεφαλής τη Δρα Sarah Engelhart, δημοσιεύθηκε στο Canadian Medical Association Journal και προσφέρει πολύτιμες γνώσεις.
Τι είναι το σκορβούτο
Σύμφωνα με την Cleveland Clinic, το σκορβούτο είναι μια ασθένεια που προκαλείται από σοβαρή έλλειψη βιταμίνης C, μιας βιταμίνης απαραίτητης για την παραγωγή κολλαγόνου, την υγεία του δέρματος, των δοντιών και των αιμοφόρων αγγείων. Η μη κατανάλωση αρκετών φρούτων και λαχανικών είναι συνήθως η κύρια αιτία της πάθησης. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά οδοντιατρικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της αιμορραγίας των ούλων και της χαλάρωσης των δοντιών.
Στον 18ο αιώνα, η ασθένεια αυτή συνδεόταν κυρίως με ναυτικούς που έλειπαν από τη στεριά για μεγάλα διαστήματα, χωρίς πρόσβαση σε φρέσκες τροφές. Με την πάροδο των αιώνων και την εξέλιξη της διατροφής, το σκορβούτο θεωρήθηκε ασθένεια του παρελθόντος, μέχρι που το πρόσφατο περιστατικό επανάφερε τη συζήτηση στο προσκήνιο.
Το πρωτοφανές περιστατικό και τα πρώτα συμπτώματα
Η 65χρονη γυναίκα που αποτέλεσε το επίκεντρο της έρευνας εισήχθη στο νοσοκομείο με έντονη αδυναμία στα πόδια και δυσκολία στην κίνηση, γεγονός που αρχικά οδήγησε τους γιατρούς να υποθέσουν ότι είχε απλώς κινητικά προβλήματα λόγω ηλικίας. Ωστόσο, μια σειρά από άλλα συμπτώματα άρχισαν να προκαλούν ερωτήματα. Εμφανίστηκαν μελανιές στους μηρούς της και μικρές, κόκκινες κηλίδες στα πόδια της, ενώ τα ούλα της ήταν πρησμένα και αιμορραγούσαν.
Η γυναίκα ζούσε μόνη της, με περιορισμένη κοινωνική υποστήριξη και σοβαρά κινητικά προβλήματα που έκαναν δύσκολο το μαγείρεμα και τα ψώνια. Εξαιτίας αυτών των περιορισμών, η διατροφή της περιοριζόταν κυρίως σε κονσέρβες, άσπρο ψωμί και επεξεργασμένο τυρί, δηλαδή τροφές φτωχές σε βιταμίνη C. Για μήνες, δεν λάμβανε φρέσκες τροφές, γεγονός που οδήγησε σταδιακά στη σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης C.
Η διάγνωση και η θεραπεία
Η τελική διάγνωση έγινε μετά από λεπτομερή ανάλυση της διατροφής της ασθενούς και την εκτέλεση εξετάσεων αίματος, οι οποίες έδειξαν σχεδόν μη ανιχνεύσιμα επίπεδα βιταμίνης C στον οργανισμό της. Οι γιατροί επιβεβαίωσαν ότι η γυναίκα έπασχε από σκορβούτο, μια κατάσταση που θα μπορούσε να αποφευχθεί με μια πιο ισορροπημένη διατροφή.
Η θεραπεία της ασθενούς ήταν άμεση και αποτελεσματική. Της χορηγήθηκαν μεγάλες δόσεις βιταμίνης C ενδοφλέβια για μία εβδομάδα και αργότερα μέσω συμπληρωμάτων από το στόμα. Σύντομα, τα συμπτώματά της άρχισαν να βελτιώνονται, και τελικά η γυναίκα μεταφέρθηκε σε μονάδα αποκατάστασης για παρακολούθηση και επιπλέον φροντίδα.
Η υπόθεση αυτή επισημαίνει μια σημαντική πραγματικότητα. Το σκορβούτο δεν είναι απλώς μια ασθένεια του παρελθόντος. Παρά την άφθονη διαθεσιμότητα φρέσκων τροφίμων στις ανεπτυγμένες χώρες, η έλλειψη επαρκούς διατροφής εξακολουθεί να αποτελεί κίνδυνο για συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Η κοινωνική απομόνωση, η ανεπαρκής διατροφή και οι δυσκολίες πρόσβασης σε υγιεινές τροφές, όπως συνέβη στην περίπτωση αυτής της γυναίκας, μπορούν να δημιουργήσουν τις ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη ασθενειών όπως το σκορβούτο.
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης C είναι πιο συχνή από ό,τι νομίζουμε. Έρευνες δείχνουν ότι μέχρι και στο 5,9% του πληθυσμού στις Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφονται χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C, ενώ αντίστοιχα προβλήματα εντοπίζονται και στο Ηνωμένο Βασίλειο, με ποσοστά έως και 25% σε κάποιες φτωχές περιοχές.
Η Δρ. Sarah Engelhart, επικεφαλής της έρευνας, δήλωσε: «Η περίπτωση αυτή αποτελεί ένα σύνθετο παράδειγμα επισιτιστικής ανασφάλειας που εκδηλώνεται ως ασυνήθιστη διάγνωση. Μόνο μετά από μια λεπτομερή εκτίμηση του κοινωνικού και διατροφικού ιστορικού της ασθενούς μπορέσαμε να καταλήξουμε στη σωστή διάγνωση».
Η νέα αυτή περίπτωση αποτελεί μια υπενθύμιση ότι ακόμη και στις ανεπτυγμένες χώρες μπορεί να εμφανιστούν διατροφικές ελλείψεις, ιδίως μεταξύ ευάλωτων πληθυσμών. Παράγοντες όπως η περιορισμένη κινητικότητα, η κοινωνική απομόνωση και η επισιτιστική ανασφάλεια μπορούν να δημιουργήσουν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη σκορβούτου, ακόμη και στον 21ο αιώνα.
Ο αφανής προστάτης της άμυνας του οργανισμού – Ποιοι ωφελούνται περισσότερο
Τα πέντε τρόφιμα πρωταθλητές σε βιταμίνη C
Τα αντιοξειδωτικά λαχανικά που καταπολεμούν την αναιμία και προστατεύουν μνήμη και όραση
