Η έννοια στης ασφάλισης συνδέεται με απρόοπτα και δυσάρεστα γεγονότα. Για παράδειγμα ένα ατύχημα μπορεί να επιφέρει σωματικές βλάβες στον ασφαλισμένο και να τον εμποδίσει στο εξής να εργασθεί.
Η ανικανότητα στα ασφαλιστικά συμβόλαια διακρίνεται σε δύο υποκατηγορίες «Μόνιμη Ολική Ανικανότητα ασφαλισμένου που ασκεί επάγγελμα με αμοιβή ή κέρδος» και «Μόνιμη Ολική Ανικανότητα ασφαλισμένου που δεν ασκεί επάγγελμα με αμοιβή ή κέρδος».
Η Μόνιμη Ολική Ανικανότητα ασφαλισμένου που ασκεί επάγγελμα με αμοιβή ή κέρδος, ορίζεται η πλήρης ανικανότητα του ασφαλισμένου, να ασκεί το επάγγελμα που ασκούσε κατά το χρόνο που εκδηλώθηκε η ανικανότητά του ή άλλο ανάλογο προς τα προσόντα, τη μόρφωση, την ειδικότητα και την πείρα του.
Ο ασφαλισμένος δικαιούται την παροχή της μόνιμης ολικής ανικανότητας εφόσον εξακολουθεί να παραμένει μόνιμα και ολικά ανίκανος για χρονικό διάστημα 12 μηνών (ή και 6 μηνών ανάλογα την εταιρεία), κατά την διάρκεια του οποίου δεν θα πρέπει να απασχολείται σε οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα με αμοιβή ή κέρδος.
Η Μόνιμη Ολική Ανικανότητα ασφαλισμένου που δεν ασκεί επάγγελμα με αμοιβή ή κέρδος ορίζεται η πλήρης αντικειμενική αδυναμία του ασφαλισμένου, να εκτελεί χωρίς την βοήθεια ετέρου προσώπου, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 12 μηνών (ή και 6 μηνών ανάλογα την εταιρεία) από την ημερομηνία επέλευσης του κινδύνου τις ακόλουθες δραστηριότητες α) μετακίνηση εντός της οικίας του, β) ένδυση, γ) σίτιση.
Σε ορισμένα συμβόλαια για άτομα που δεν ασκούν συγκεκριμένο επάγγελμα όπως ενδεικτικά, εισοδηματίες, νοικοκυρές, φοιτητές και για κάποια συγκεκριμένα επαγγέλματα όπως ηθοποιοί, σκηνοθέτες, χορευτές, μουσικοί κ.α. δεν ισχύει η Μόνιμη Ολική Ανικανότητα ασφαλισμένου που ασκεί επάγγελμα με αμοιβή αλλά απαιτείται ο Ασφαλισμένος να μη μπορεί να ασκήσει οποιοδήποτε επάγγελμα.
Για παράδειγμα ένα ατύχημα στο πόδι μπορεί να στερήσει από την μπαλαρίνα μια λαμπρή σταδιοδρομία. Για την ασφαλιστική εταιρεία, όμως, δε δικαιούται επίδομα ανικανότητας εφόσον μπορεί να δουλέψει ως πωλήτρια η δασκάλα χορού.
Το συμβόλαιο για την παροχή της μόνιμης ολικής ανικανότητας είναι συμπληρωματικό του βασικού συμβολαίου ζωής η υγείας. Οι ασφαλιστές προτείνουν στους υποψήφιους ασφαλισμένους να προσθέσουν αυτήν την έξτρα παροχή καθώς αν επέλθει ο κίνδυνος ο ασφαλισμένος θα αναγκαστεί να επιβιώσει με την αναπηρική σύνταξη του ΕΦΚΑ που είναι χαμηλή και δεν καλύπτει το κόστος διαβίωσης.