Oι Offspring ήδη από το 1998 τραγουδούσαν ότι «τα παιδιά δεν είναι καλά» στο ομώνυμο τραγούδι (The Kids Aren’t Alright). Αν και τα χρόνια πέρασαν, οι σημερινοί έφηβοι έχουν να αντιμετωπίσουν μια εκ διαμέτρου αντίθετη κατάσταση, όσον αφορά την κύριο ένοχο που τα κάνει να μην αισθάνονται καλά: το κινητό τους. Οι προκλήσεις γύρω από το άγχος περιγράφονται στο νέο βιβλίο του κοινωνικού ψυχολόγου Jonathan Haidt «The Anxious Generation» (Η αγχώδης γενιά) απευθύνοντας επείγουσα έκκληση για δράση.
Σύμφωνα με τον ίδιο, από το κινητό τηλέφωνο προκύπτει μια κρίση ψυχικής υγείας, ως απόρροια της ευρείας χρήσης του. Πριν από μια δεκαετία, οι γονείς δεν μπορούσαν να γνωρίζουν τις απειλές που κρύβονταν μέσα στα λαμπερά νέα smartphones που παρουσίαζαν στους ενθουσιασμένους εφήβους τους. Αλλά τα στοιχεία που συνηγορούν ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν με τα smartphones υποφέρουν όλο και πληθαίνουν.
Ο Δρ Hugh Breakey, Αναπληρωτής Διευθυντής στο Ινστιτούτο Ηθικής, Διακυβέρνησης και Δικαίου του Πανεπιστημίου Griffith, με άρθρο του στο The Conversation, αναλύει την κατάσταση που περιγράφεται στο βιβλίο.
Από τον πραγματικό στον ψηφιακό κόσμο
Ως προς τους ισχυρισμούς του ειδικού για την επιδημία ψυχικών ασθενειών και το ρόλο των smartphones, παραθέτει πρόσφατα στοιχεία από πλήθος διαφορετικών πηγών, που περιλαμβάνουν από περιστατικά αυτοτραυματισμών και αυτοκτονιών μέχρι διαγνωσμένες ψυχικές διαταραχές και νοσηλείες για ψυχική υγεία. Παρότι ο Δρ Haidt επικεντρώνεται στις ΗΠΑ, παρατηρεί ταυτόχρονες αλλαγές στην ψυχική υγεία των νέων σε πολλές δυτικές χώρες, όπως η Αυστραλία.
Ειδικότερα, τα στοιχεία που παραθέτει δείχνουν με συνέπεια μια αύξηση, που αρχίζει γύρω στο 2010 και ξεκινά από τα κορίτσια, σε μια σειρά από ψυχικές διαταραχές και ανησυχίες για την ευημερία των εφήβων. Σε γενικές γραμμές, τα στοιχεία για τις ΗΠΑ δείχνουν ότι τα ζητήματα ψυχικής υγείας που παλαιότερα ταλαιπωρούσαν περίπου το 5-10% των εφήβων αυξάνονται και πλέον ταλαιπωρούν περίπου το διπλάσιο ποσοστό.
Το 2010 ξεκινούν τα πρώτα προβλήματα επειδή συνδυάστηκαν τα κινητά με την ανάδυση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, του γρήγορου διαδικτύου και των δωρεάν εφαρμογών. Αυτό το «τοξικό» τεχνολογικό μείγμα επέτρεψε στα smartphones να καταλάβουν τις ζωές των παιδιών και έως και επτά ώρες καθημερινού ελεύθερου χρόνου κατά μέσο όρο. Ως αποτέλεσμα, λόγω των κινητών μικραίνει ο χρόνος για σωματικό παιχνίδι και ουσιαστικές συζητήσεις, ο χρόνος του ύπνου, ενώ αντίστοιχα κατακερματίζεται η προσοχή τους και αυξάνεται ο εθισμός, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σκόπιμα σχεδιασμένα να παραβιάζουν τα τρωτά σημεία της ψυχολογίας των εφήβων.
Αντίστοιχα, όλη η εμπειρία της εφηβείας και οι δυναμικές της -η κοινωνική σύνδεση και ένταξη, το παιχνίδι και οι σχέσεις- έχει μεταφερθεί από τον κανονικό κόσμο στον ψηφιακό, πίσω από μια οθόνη. Αν και υπάρχει το αίσθημα της σύνδεσης μέσω της τεχνολογίας, προσφέρουν μια προσωρινή δόση ντοπαμίνης, χωρίς όμως στην όλη διαδικασία να περιλαμβάνονται οι συνδέσεις και οι προκλήσεις του πραγματικού κόσμου. Αυτό τους κάνει μόνο πιο μοναχικούς και απομονωμένους μακροπρόθεσμα.
Ώρα για δράση
Ο Haidt υποστηρίζει πως όχι μόνο τα κινητά είναι εθιστικά, αλλά το πρόβλημα εντοπίζεται στην πίεση των συνομηλίκων: όσοι δεν έχουν έναν κινητό, είναι πιο πιθανό να καταλήξουν απομονωμένοι και περιθωριοποιημένοι. Γι’ αυτό, προτείνει τέσσερις τρόπους, που θα δημιουργηθούν από τη συλλογική δράση των γονέων παράλληλα με νομοθετικές και ρυθμιστικές μεταρρυθμίσεις:
- Όχι smartphones πριν από το λύκειο
- Όχι μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν από τα 16
- Σχολεία χωρίς κινητά
- Περισσότερη ανεξαρτησία, ελεύθερο παιχνίδι και υπευθυνότητα στον πραγματικό κόσμο.
Αν και ακούγονται ουτοπικά, καθώς ακόμα και οι ενήλικες δυσκολεύονται να ρυθμίσουν το χρόνο που περνούν στις έξυπνες συσκευές, οι μεταρρυθμίσεις του Haidt μπορεί να σηματοδοτήσουν το πρώτο βήμα σε μια μακρά μάχη μεταξύ της ανθρώπινης ανάγκης για εμπειρία και σύνδεση στον πραγματικό κόσμο και των ισχυρών πειρασμών ενός διαδικτυακού κόσμου, που δεν μπορούμε να αντισταθούμε, καταλήγει ο ειδικός.
Εφηβεία: Ο κίνδυνος που καραδοκεί στο διαδίκτυο για το 41% των παιδιών
Διπλάσιος ο κίνδυνος κατάθλιψης για τα κορίτσια από τη χρήση των social media
Εφηβεία – Κατάθλιψη: Πόση στεναχώρια μπορεί να φέρουν τα λίγα Like
