Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια από τις συχνότερες νευροαναπτυξιακές διαταραχές παγκοσμίως, επηρεάζοντας το 5-7% των παιδιών. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης ΔΕΠΥ, εκδηλώνεται συνήθως κατά την προσχολική ηλικία με δυσκολία στη διατήρηση της εστιασμένης προσοχής, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα, συνοδεία συχνά άλλων συναισθηματικών προβλημάτων ή διαταραχών συμπεριφοράς.
Σήμερα γνωρίζουμε πως πρόκειται για μια πολύπλευρη κατάσταση, πέρα από την απλή διάσπαση και τις άτακτες συμπεριφορές που αποδίδονταν στερεοτυπικά κατά το παρελθόν στα άτομα με τη διαταραχή. «Συνήθως, ένα άτομο με ΔΕΠΥ τα βρίσκει δύσκολα με την προσοχή, την υπερκινητικότητα και την παρορμητικότητά του, αν και μπορεί να ταλαιπωρείται με ένα μόνο από τα συμπτώματα» εξηγεί ο Δρ Seb Thompson, κλινικός ψυχολόγος και σύμβουλος στο Cygnet Health Care, έναν ανεξάρτητο πάροχο υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη Βρετανία.
Πρόκειται όμως για συμπεριφορές και εκδηλώσεις που μπορεί κάθε παιδί να εμφανίσει παροδικά, χωρίς να είναι απαραιτήτως υπερκινητικό, αλλά απλώς… ζιζάνιο. Πώς μπορούν οι γονείς να ξεχωρίσουν τις περιπτώσεις; Οι ειδικοί απαντούν.
Η ΔΕΠΥ δεν εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο
Υπάρχει ένα βασικό συμπεριφορικό μοτίβο στα παιδιά με ΔΕΠΥ, χωρίς αυτό να σημαίνει να αποκλείει διαφορές στο πώς εκδηλώνεται η διαταραχή. Έτσι, αν ένα παιδί με διάγνωση ΔΕΠΥ έχει παρόμοια συμπεριφορά με κάποιο άλλο παιδί, δεν σημαίνει ότι και το δεύτερο έχει τη νευροαναπτυξιακή διαταραχή. Αντίστοιχα, δύο παιδιά με ΔΕΠΥ μπορεί να συμπεριφέρονται με διαφορετικό τρόπο.
«Πολύ πιθανώς, κάθε παιδί με ΔΕΠΥ έχει διαφορετικές δυσκολίες να αντιμετωπίσει» αναφέρει η Γεωργία Χρονάκη, ανώτερη λέκτορας στο Νευροεπιστήμης και Αναπτυξιακών Διαταραχών στο Πανεπιστήμιο του Central Lancashire (UCLan UK), και εξηγεί πως «ένα παιδί μπορεί να δυσκολεύεται με την προσοχή στο μάθημα, ενώ κάποιο άλλο με τη διαχείριση των συναισθημάτων του».
Έπειτα, τα παιδιά με ΔΕΠΥ:
1. Θεωρούν άθλο να μείνουν ήσυχα
Όσο και αν ακούγεται στερεοτυπία, η ανεξέλεγκτη νευρικότητα μαρτυρά πιθανώς την παρουσία ΔΕΠΥ. Σύμφωνα με τον Δρ Thompson, η υπερκινητικότητα και έντονη παρορμητικότητα που σχετίζονται με τη διαταραχή θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη δυσκολία του παιδιού να μείνει ακίνητο χωρίς να εκνευριστεί και την υπερβολική ανησυχία, την αντίδραση όταν του ζητούν να είναι ήσυχο και τη δυσκολία να συμμετέχει χωρίς φασαρία σε διάφορες δραστηριότητες ή συζητήσεις χωρίς να διακόπτει τον συνομιλητή, το να λέει ή να κάνει πράγματα παρορμητικά χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες, ούτε και τους κινδύνους που ενέχουν οι συμπεριφορές του.
2. Ξεχνούν και χάνουν πράγματα εύκολα
Αν το παιδί ξεχνά πού έβαλε ή χάνει πράγματα, αποσπάται εύκολα η προσοχή του, φαίνεται να ονειροπολεί, δυσκολεύεται να θυμηθεί να κάνει τις σχολικές του εργασίες και δυσκολεύεται να συμμορφωθεί με οδηγίες, μπορεί πιθανότητα να έχει ΔΕΠΥ, εξηγεί ο Δρ Thompson.
3. Γενικώς δυσκολεύονται
Αν φαίνονται όλα στο παιδί ένα μεγάλο ζόρι, πρόκειται ίσως για έντονο σημάδι. «Φανταστείτε ότι θέλετε πραγματικά να δώσετε προσοχή σε μια συζήτηση, αλλά ο εγκέφαλός σας δεν σας αφήνει. Φανταστείτε ότι θέλετε πραγματικά να συγκεντρωθείτε στα μαθήματά σας, να καθίσετε και να παρακολουθήσετε ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα ή να φάτε ένα γεύμα, να καθίσετε και να χαλαρώσετε και ο εγκέφαλός σας δεν σας αφήνει» αναφέρει ο Δρ Thompson και συμπληρώνει «Ο κόσμος μπορεί να μοιάζει με τεράστια απογοήτευση για τους νέους με ΔΕΠΥ, ιδίως αν δεν καταλαβαίνουν γιατί ο εγκέφαλός τους λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί».
4. Δείχνουν κακόκεφα ή καταθλιπτικά
Σύμφωνα με τον Δρ Thompson, τα παιδιά με ΔΕΠΥ υποφέρουν συχνά από χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη και άγχος. «Τα παιδιά που απογοητεύονται από τις δυσκολίες τους μπορεί να σταματήσουν να προσπαθούν στο σχολείο ή να χάσουν το ενδιαφέρον τους για τα χόμπι τους, επειδή δεν μπορούν να διατηρήσουν την προσοχή τους» καταλήγει ο ψυχολόγος.
Διαβάστε επίσης:
ΔΕΠΥ: Ηπιότερα συμπτώματα με την κατάλληλη διατροφή – Έρευνες αποκαλύπτουν
Όλα όσα θέλει να σας πει ένα παιδί με ΔΕΠΥ – Πώς να το βοηθήσετε
ΔΕΠΥ: Το άθλημα που βοηθά στον έλεγχο των συμπτωμάτων
