Μια φοβία που εγκαθίσταται στα ζευγάρια που καταλήγουν στον χωρισμό, είναι μήπως το διαζύγιο γίνει «μοίρα» και των παιδιών τους, όταν θα έχουν τη δική τους οικογένεια. Αυτό το άγχος της διαγενεακής μετάδοσης, αναφέρει σε άρθρο της η ψυχολόγος Δρ Gold Buscho, είναι «απολύτως κατανοητό» και όχι επιστημονικά αποδεδειγμένο ή, τουλάχιστον, δεν φαίνεται να ισχύει για την πλειονότητα των περιπτώσεων.
«Τα ευρήματα δείχνουν ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο διαζυγίου» σημειώνει και προσθέτει ότι οι πιθανότητες διαμορφώνονται από ένα σύνολο παραγόντων που περιλαμβάνουν την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, την ποιότητα του γάμου, τις συγκρούσεις των γονέων, την ηλικία γάμου, το μορφωτικό επίπεδο και το εισόδημα. Συνεπώς, καταλήγει η ειδικός, το διαζύγιο δεν θα καθορίσει τις αποφάσεις των ενήλικων παιδιών και η «συσχέτιση δεν συνεπάγεται αιτιώδη σχέση», υπενθυμίζοντας ότι πολλά παιδιά χωρισμένων γονιών έχουν υγιείς, σταθερούς γάμους και το αντίθετο.
Τι σημαίνει όμως ελαφρώς αυξημένος κίνδυνος διαζυγίου;
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με χωρισμένους γονείς:
- εκτίθενται συχνά σε συγκρούσεις των γονιών, άγχος (οικονομικό, συναισθηματικό και ψυχολογικό) και αστάθεια
- παρατηρούν και μπορεί να υιοθετήσουν κακές συμπεριφορές σε μια σχέση ή κακές επικοινωνιακές δεξιότητες
- ενδεχομένως να έχουν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο λόγω οικονομικών δυσκολιών
- ίσως στερούνται θετικών και υγιών προτύπων στις σχέσεις
- μπορεί να μην δείχνουν εμπιστοσύνη ή να δυσκολεύονται να δημιουργήσουν ισχυρούς δεσμούς.
Ορισμένες μελέτες εντοπίζουν ανάμειξη γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων (π.χ. ύφος γονέων, επίπεδο συγκρούσεων πριν και μετά το διαζύγιο κ.α.) στη «διαγενεακή μετάδοση» του διαζυγίου, καθώς και ατομικά χαρακτηριστικά (ιδιοσυγκρασία, προσωπικότητα κ.λπ.), κοινωνικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές επιρροές της παιδικής ηλικίας κ.λπ. «Είναι σημαντικό να μη γίνονται γενικεύσεις», προειδοποιεί η Δρ Buscho.
Ο κακός γάμος των γονιών ωστόσο μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και τα παιδιά να αποφύγουν συμπεριφορές και λάθη που οδήγησαν στο χωρισμό, να κάνουν συνειδητά επιλογές που συμβάλλουν στον επιτυχημένο γάμο, να έχουν μεγαλύτερη επίγνωση των προκλήσεων που έχει και επιλέξουν σκόπιμα να μην ακολουθήσουν το μονοπάτι των γονιών τους. «Τα παιδιά αυτά μαθαίνουν από τις εμπειρίες και τα λάθη των γονέων τους. Αναζητούν υγιείς σχέσεις, αναπτύσσουν δεξιότητες επικοινωνίας και αναπτύσσουν υγιείς στρατηγικές για την επίλυση των συγκρούσεων» αναφέρει.
5 τρόποι για να μειωθεί ο κίνδυνος
Σύμφωνα με την ψυχολόγο, υπάρχουν εργαλεία για την ελαχιστοποίηση αυτού του κινδύνου και περιλαμβάνουν:
- την καλλιέργεια στο παιδί ισχυρών δεξιοτήτων δημιουργίας σχέσεων, μέσα από την αποτελεσματική επικοινωνία, ενσυναίσθηση, συναισθηματική νοημοσύνη, δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και συγκρούσεων
- την προβολή θετικών προτύπων επιτρέποντάς τους να παρατηρούν και να μαθαίνουν από την οικογένεια και τους φίλους τους, από συμβούλους ή από ειδικά προγράμματα
- την εκμάθηση της ανθεκτικότητας και της θετικής, υγιούς αντιμετώπισης καταστάσεων μέσα από την ευαισθητοποίησή τους σε θέματα ψυχικής υγείας και τρόπους διαχείρισης του άγχους και των έντονων συναισθημάτων
- την κατανόηση του διαζυγίου, εξηγώντας του τις προκλήσεις και τις συνέπειες ενός διαζυγίου χωρίς να το στρέψετε εναντίον του άλλου γονέα, μιλώντας για τη σημασία της δέσμευσης, της αμοιβαίας υποστήριξης και των κοινών αξιών στις σχέσεις, βοηθώντας το να σχηματίσει ένα νέο αφήγημα της οικογένειάς του, χωρίς ντροπή ή αίσθημα ότι στιγματίζεται.
- τη σταθερότητα μέσα από την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση, σταθερή οικονομική κατάσταση, καλό κλίμα στο σπίτι και οτιδήποτε άλλο μπορεί να μετριάσει τους στρεσογόνους παράγοντες.
