Προσπαθείτε να θυμηθείτε κάτι και δεν τα καταφέρνετε; Μήπως φταίει η ώρα της ημέρας;
Ιάπωνες ερευνητές βρήκαν μελετώντας ποντίκια ένα γονίδιο που φαίνεται να επηρεάζει την ανάκληση των πληροφοριών σε διαφορετικές χρονικές στιγμές της ημέρας.
Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται στο Nature Communications, επιστημονική ομάδα του Τμήματος Εφαρμοσμένης Βιολογικής Χημείας του Πανεπιστημίου του Τόκιο, με επικεφαλής τον καθηγητή Satoshi Kida, κάθε φορά που ξεχνάμε κάτι ενδεχομένως αυτό να σημαίνει ότι δεν το απομνημονεύσαμε πραγματικά ή επειδή μπορεί να μην μπορούμε να ανακαλέσουμε την πληροφορία από το σημείο του εγκεφάλου μας που αποθηκεύθηκε.
Κι ενώ πολλοί επιστήμονες μελετούν το πως δομούνται οι αναμνήσεις, η βιολογία της διαδικασίας που μας κάνει να ξεχνάμε είναι πολύ πιο περίπλοκη για να μελετηθεί. Αυτό οφείλεται στις δυσκολίες που υπάρχουν ως προς τη διάκριση μεταξύ άγνοιας και αδυναμίας ανάκλησης της πληροφορίας.
«Σχεδιάσαμε ένα τεστ μνήμης που μπορεί να διαχωρίσει τη μη μάθηση από την αδυναμία ανάκλησης της πληροφορίας», εξηγεί ο Δρ. Kida.
Οι ερευνητές έλεγξαν στη συνέχεια της αναμνήσεις νεαρών αρσενικών και θηλυκών ποντικιών. Στη φάση της μάθησης τα πειραματόζωα έπρεπε να εξερευνήσουν ένα νέο αντικείμενο για μερικά λεπτά. Στη φάση της ανάκλησης της πληροφορίας οι ειδικοί παρατήρησαν πόσο χρόνο άγγιζαν τα ποντίκια το αντικείμενο όταν το ξαναέβλεπαν.
Τα τρωκτικά άγγιζαν για λιγότερο χρόνο το αντικείμενο όταν θυμόνταν ότι το είχαν ξαναδεί.
Για να ελέγξουν την ικανότητα ανάκλησης της ανάμνησης, οι ερευνητές παρουσίαζαν στα ποντίκια το αντικείμενο σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Επανέλαβαν το πείραμα με υγιή ποντίκια και ποντίκια χωρίς BMAL1, μια πρωτεΐνη που ρυθμίζει την έκφραση πολλών άλλων γονιδίων. Οι διακυμάνσεις του BMAL1 συνήθως είναι υψηλές πριν τον ύπνο και χαμηλές πριν την αφύπνιση.
Τα ποντίκια που εκπαιδεύθηκαν λίγο πριν την κανονική ώρα αφύπνισης και εξετάστηκαν λίγο μετά την κανονική ώρα του ύπνου τους όντως αναγνώρισαν το αντικείμενο. Δεν συνέβη όμως το ίδιο με εκείνα που εκπαιδεύθηκαν λίγο πριν την κανονική ώρα αφύπνισης, αλλά εξετάστηκαν 24 ώρες αργότερα.
Τα υγιή ποντίκια και τα ποντίκια χωρίς BMAL1, είχαν παρόμοια μοτίβα αποτελεσμάτων, όμως εκείνα χωρίς την πρωτεΐνη BMAL1, ξεχνούσαν πολύ περισσότερο λίγο πριν την κανονική ώρα αφύπνισής τους. Τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια και όταν τα ποντίκια εξετάστηκαν ως προς την αναγνώριση ενός αντικειμένου ή ενός άλλου τρωκτικού.
Εικάζεται ότι η ώρα της ημέρας, λίγο πριν την ώρα που φυσιολογικά θα ξυπνούσαν, όταν τα επίπεδα της BMAL1 είναι φυσιολογικά χαμηλά, δυσκολεύει τα ποντίκια ως προς την ανάκληση μιας πληροφορίας που αναμφίβολα διδάχθηκαν και γνωρίζουν.
Σύμφωνα με τον Δρ. Kida δεν είναι άγνωστο για τους ερευνητές που μελετούν την μνήμη, ότι το εσωτερικό βιολογικό ρολόι του οργανισμού που είναι υπεύθυνο για τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης επηρεάζει επίσης την μάθηση και τον σχηματισμό των αναμνήσεων.
«Τώρα έχουμε στοιχεία ότι το κιρκαδιανό ρολόι ρυθμίζει και την ανάκληση των πληροφοριών» σχολίασε ο Δρ. Kida.
Οι ερευνητές ανίχνευσαν τον ρόλο της πρωτεΐνης BMAL1 στην ανάκληση πληροφοριών σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, τον ιππόκαμπο. Επιπρόσθετα οι ερευνητές συνέδεσαν την BMAL1 με την ενεργοποίηση των υποδοχέων ντοπαμίνης και την τροποποίηση άλλων μικρών σηματοδοτικών μορίων στον εγκέφαλο.
«Εάν αναγνωρίσουμε τρόπους ενίσχυσης της ανάκλησης της μνήμης μέσου του μονοπατιού BMAL1, τότε μπορούμε να σχεδιάσουμε εφαρμογές για ασθένειες που σχετίζονται με έλλειμμα μνήμης όπως η άνοια και η νόσος Αλτσχάιμερ» σχολίασε ο Δρ. Kida.
Παρόλαυτά παραμένει μυστήριο το γιατί η ικανότητα ανάκλησης πληροφοριών του ανθρώπου υφίσταται διακυμάνσεις στη διάρκεια της ημέρας
«Θέλουμε να μάθουμε ποιο είναι το εξελικτικό όφελος του να υπάρχει φυσιολογική διακύμανση της ικανότητας ανάκλησης πληροφοριών σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας» είπε ο Δρ. Kida.
