To 2023 ήχησε ο συναγερμός για τον Candida Auris, το φονικό μύκητα που κρύβεται πίσω από επιδημίες νοσοκομειακών λοιμώξεων και αντοχή σε αντιμυκητιασικά φάρμακα. Οι κίνδυνοι ωστόσο δεν περιορίζονται σε ένα μόνο είδος από το βασίλειο μυκήτων -τους οποίους συνηθίζουμε να συνδέουμε μόνο με λοιμώξεις των νυχιών, του δέρματος ή των γεννητικών οργάνων. Όπως εξηγεί σε άρθρο του στο The Conversation o Norman van Rhijn, ερευνητής Μικροβιακής Εξέλιξης στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, «…μπορούν επίσης να προκαλέσουν συστηματικές λοιμώξεις που έχουν σοβαρότερες επιπτώσεις στην υγεία».

Σύμφωνα με τον ίδιο, κάθε χρόνο, περισσότεροι από 6,5 εκατ. άνθρωποι παγκοσμίως μολύνονται από δυνητικά θανατηφόρες μυκητιασικές λοιμώξεις, με πάνω από έναν στους δύο (3,8 εκατ.) να οδηγούνται στον θάνατο.

Ευάλωτοι πληθυσμοί

Πολλοί μύκητες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανακύκλωση του αζώτου και του άνθρακα στο περιβάλλον, με την αποικοδόμηση σύνθετων υλικών. Για την επιβίωσή τους σε αντίξοες συνθήκες, όπως ακραίες θερμοκρασίες, πλημμύρες, ξηρασίες ή έλλειψη θρεπτικών ουσιών, και για την αναπαραγωγή τους, δημιουργούν σπόρια (σπορίωση), τα οποία διασπείρονται στον αέρα και καταλήγουν στους πνεύμονές μας με την αναπνοή.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η επόμενη πανδημία μπορεί να ξεκινήσει από το πιάτο μας – Ανίσχυρα αντιβιοτικά και επιθετικές λοιμώξεις οι μεγαλύτερες απειλές

Βρετανία: Ασήμαντη η πανδημία Covid μπροστά στην αύξηση των σούπερ ανθεκτικών μικροβίων, προειδοποιούν οι ειδικοί

Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις: Τα 6 «ένοχα» μικρόβια που σκοτώνουν σε απλές κλίνες και ΜΕΘ

«Συνήθως, οι πνεύμονες τα αποβάλλουν, αλλά αυτό δεν συμβαίνει σε άτομα με νοσήματα του αναπνευστικού, όπως κυστική ίνωση, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), φυματίωση και καρκίνο του πνεύμονα, τα οποία διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν μυκητιασική λοίμωξη των πνευμόνων» αναφέρει για τις ευάλωτες ομάδες, περνώντας έτσι στο ουσιαστικό πρόβλημα που έπεται της μόλυνσης: την αδυναμία αντιμετώπισής τους λόγω αντίστασης -ή ταχείας ανάπτυξης ανθεκτικότητας– στις τέσσερις κατηγορίες φαρμάκων που χορηγούνται σήμερα για τη θεραπεία

Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία

Το 2022, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δημοσίευσε μια λίστα με τους πλέον επικίνδυνους για την υγεία μύκητες, ανάμεσα στους οποίους οι Candida albicans και auris, ο Aspergillus fumigatus και ο Cryptococcus neoformans. Σύμφωνα με τον van Rhijn, στόχος του ΠΟΥ ήταν να βοηθήσει στη διαμόρφωση πολιτικών και δράσεων δημόσιας υγείας για την καλύτερη οχύρωση απέναντι στα επικίνδυνα παθογόνα, όσο και να συμβάλει στην επιστημονική έρευνά τους.

«Ωστόσο, είναι σαφές ότι η συμπερίληψη των μυκητιασικών λοιμώξεων στη συζήτηση για την μικροβιακή αντοχή απέχει ακόμα από το επιθυμητό. Σε μια πρόσφατη σειρά τεσσάρων άρθρων στο The Lancet σχετικά με τη μικροβιακή αντοχή -η οποία περιλαμβάνει ανθεκτικά βακτήρια, μύκητες, ιούς και παράσιτα-, η αναφορά στο πρόβλημα των μυκητιασικών ασθενειών περιορίστηκε σε μόλις πέντε προτάσεις» σημειώνει. Οι μύκητες και η αυξανόμενη ανθεκτικότητά τους στα διαθέσιμα φάρμακα επισημάνθηκαν κατά τη δεύτερη συνάντηση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για την μικροβιακή αντοχή.

Προκλήσεις στην αντιμετώπιση των ανθεκτικών μυκήτων

Σύμφωνα με τον van Rhijn, η καταπολέμηση των ανθεκτικών μυκητιασικών λοιμώξεων ένα σύνθετο πρόβλημα με ρίζες που εντοπίζονται σε τρεις βασικούς τομείς:

  • τη διάγνωση, που γίνεται με καθυστέρηση ή καθόλου. «Σπάνια διατίθενται απλές εξετάσεις για μυκητιασικές λοιμώξεις και μόνο λίγες απλές εξετάσεις πλευρικής ροής (ανοσοχρωματογραφία) είναι διαθέσιμες. Οι πιο ευαίσθητες εξετάσεις απαιτούν εξειδικευμένο προσωπικό και ακριβό εξοπλισμό, ο οποίος συνήθως απουσιάζει από τα εργαστήρια των φτωχότερων χωρών».
  • την ανάπτυξη φαρμάκων, η οποία είναι δαπανηρή και χρονοβόρα. «Τα κύτταρα του ανθρώπου μοιάζουν περισσότερο με των μυκήτων απ’ ό,τι με των βακτηρίων, γεγονός που δυσκολεύει την ανάπτυξη αντιμυκητιασικών με ελάχιστη τοξικότητα για τον άνθρωπο. Εξαιτίας αυτού, αναπτύσσονται λίγα, συγκεκριμένα αντιμυκητιασικά φάρμακα που δρουν με διαφορετικό τρόπο από τα παραδοσιακά αντιμυκητιασικά. Αλλά ακόμη και μετά την κυκλοφορία τους στην αγορά, η ανάπτυξη ανθεκτικότητας από τους μύκητες αποτελεί απειλή για τις θεραπείες αυτές».
  • την αγροτική δραστηριότητα· όπως και στην υγεία, η ανάπτυξη ανθεκτικότητας από τη γεωργία επιτυγχάνεται με τον ίδιο μηχανισμό: μέσω της αυξημένης χρήσης μυκητοκτόνων. με κοινή συχνά δραστική ουσία. Το πρόβλημα οξύνει η παρασκευή φυτοφαρμάκων και φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση με κοινές μυκητιοκτόνες ουσίες. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση ανθεκτικών στις αζόλες μυκητών, όπως ο Aspergillus fumigatus, για τους οποίους υπάρχουν ενδείξεις ότι πρωτοεμφανίστηκαν στις αγροτικές καλλιέργειες.

«Η συνάντηση του ΟΗΕ για τη μικροβιακή αντίσταση ήταν ένα καλό σημείο εκκίνησης, χάρη στο οποίο οι μύκητες και η μικροβιακή αντοχή αναγνωρίστηκαν παγκοσμίως» αναφέρει ο van Rhijn και καταλήγει: «Ωστόσο, δεν είναι σαφές ποια συγκεκριμένη δράση θα τεθεί σε εφαρμογή για την καταπολέμηση της ανθεκτικότητας των μυκήτων. Αυτός ο διάλογος όμως είναι ένα πρώτο βήμα για να πετύχουμε προόδου σε ένα ζήτημα που επηρεάζει καθημερινά τόσους πολλούς ανθρώπους»

Διαβάστε επίσης:

Η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού εκτοξεύει τις νοσοκομειακές λοιμώξεις – Το ψηφιακό εργαλείο που τις υπολογίζει

Λοιμώξεις – ΕΣΥ: Τα 10 νοσοκομεία που μείωσαν τα ανθεκτικά μικρόβια

Ανθεκτικά μικρόβια: Γιατί κινδυνεύουμε όλοι – Ο ρόλος των αντιβιοτικών