Μπορεί μια διατροφή υψηλών λιπαρών να επιφέρει κινδύνους για την υγεία, όμως ίσως να είναι αυτή που θα κάνει τη διαφορά στις μέλλουσες μητέρες όσον αφορά στην πρόληψη εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ.
Όπως αναφέρεται σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Molecular Psychiatry, ερευνητές από την Ιατρική Σχολή Lewis Katz του Πανεπιστήμιου Temple δείχνουν για πρώτη φορά σε ζωικά μοντέλα ότι η αυξημένη κατανάλωση λιπαρών από τη μητέρα κατά τη διάρκεια της κύησης προστατεύει τον απόγονό της από αλλαγές του εγκεφάλου, χαρακτηριστικές της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Έχει αποδειχθεί και σε ανθρώπους ότι τα άτομα των οποίων οι μητέρες αναπτύσσουν νόσο Αλτσχάιμερ μετά την ηλικία των 65 ετών έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου περίπου στην ίδια ηλικία», αναφέρει ο Domenico Praticò, επικεφαλής ερευνητής, καθηγητής Φαρμακολογίας και Μικροβιολογίας. Οι γενετικοί παράγοντες που μεταφέρονται από τη μητέρα στο παιδί αποτελούν μια προφανή εξήγηση για το φαινόμενο αυτό, μέχρι τώρα, όμως, δεν έχουν εντοπιστεί τα γονίδια που θα μπορούσαν να εξηγήσουν και τη μεταφορά της νόσου Αλτσχάιμερ. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως ο τρόπος ζωής και η διατροφή, που υιοθετούνται κατά τη διάρκεια της κύησης, μιας περιόδου όπου μητέρα και παιδί είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι, θα μπορούσαν να επηρεάσουν σημαντικά τον κίνδυνο του απογόνου για ανάπτυξη της νόσου αργότερα στη ζωή του.
Για να κατανοήσουν, λοιπόν, καλύτερα τη μοναδική σχέση μεταξύ της νόσου Αλτσχάιμερ στη μητέρα και τον κίνδυνο του απογόνου της, ο Δρ. Praticò και οι συνεργάτες του εξέτασαν την πρόσληψη λιπαρών από τη μητέρα κατά την κύηση, σε ποντίκια που είχαν τροποποποιηθεί γενετικά για να αναπτύξουν τη νόσο. Τα εγκυμονούντα ποντίκια τρέφονταν με διατροφή υψηλών λιπαρών από την αρχή έως και το τέλος της κύησης, ενώ από τη στιγμή της γέννησης και μετά ακολούθησαν κανονική διατροφή η οποία διατηρήθηκε μέχρι και την περίοδο της γαλουχίας.
Οι απόγονοι αυτών των ποντικιών τρέφονταν φυσιολογικά καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής τους και στην ηλικία των 11 μηνών υποβλήθηκαν σε συμπεριφορικά τεστ για να αξιολογηθεί η ικανότητα μάθησης και μνήμης. «Εντυπωσιαστήκαμε όταν είδαμε ότι τα ποντίκια των μητέρων που τρέφονταν με διατροφή υψηλών λιπαρών κατά τη διάρκεια της κύησης είχαν αυξημένη ικανότητα μάθησης και μνήμης σε σύγκριση με τα άλλα», σημειώνει ο Δρ. Praticò.
Οι επιστήμονες συσχέτισαν τις παρατηρούμενες βελτιώσεις με τη διατήρηση της ακεραιότητας των εγκεφαλικών συνάψεων, δηλαδή των σημείων όπου συναντώνται οι νευρώνες για την μεταβίβαση πληροφοριών. Οι συνάψεις παίζουν σημαντικό ρόλο στη μάθηση και στον σχηματισμό των αναμνήσεων.
Πράγματι, τα νεαρά ποντίκια των οποίων οι μητέρες ακολουθούσαν διατροφή υψηλών λιπαρών κατά την κύηση παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στη συναπτική διαβίβαση, σε σχέση με τα άλλα.
Επιπλέον, συγκρινόμενα με τα πειραματόζωα που γεννήθηκαν από μητέρες που ακολουθούσαν κανονική διατροφή, οι απόγονοι εκείνων με διατροφή υψηλών λιπαρών είχαν χαμηλότερα επίπεδα β-αμυλοειδούς, της πρωτεΐνης που συσσωρεύεται στους νευρώνες και συμβάλλει στη δυσλειτουργία των νευρικών κυττάρων προκαλώντας τελικά σημαντικές βλάβες στη μνήμη και τη μαθησιακή ικανότητα.
Όταν η ομάδα αναζήτησε πιθανούς μηχανισμούς υπεύθυνους για αυτό το θετικό αποτέλεσμα, ανακάλυψαν ότι οι απόγονοι των μητέρων με διατροφή υψηλών λιπαρών έφεραν χαμηλότερα επίπεδα τριών σημαντικών γονιδίων που εμπλέκονται στη νόσο Αλτσχάιμερ: της β-σεκρετάσης, της Tau, και του παθολογικού γονιδίου CDK5 που ρυθμίζει την Τau.
Η ομάδα του Δρ. Praticò βρήκε ότι ήδη στα πρώιμα στάδια ανάπτυξης των απογόνων, τα τρία γονίδια είχαν ουσιαστικά απενεργοποιηθεί επειδή η διατροφή υψηλών λιπαρών της μητέρας είχε αυξήσει τη δραστηριότητα της πρωτεΐνης OXP2. Υποστήριξε, λοιπόν, ότι η ανασταλτική λειτουργία της FOXP2 σε αυτά τα γονίδια τελικά προστάτευε τους απογόνους από μετέπειτα φθορά στη λειτουργία του εγκεφάλου τους και ανάπτυξη νόσου Αλτσχάιμερ.
«Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι, για να είναι αποτελεσματική η πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ, πιθανώς χρειάζεται να αρχίσει η πρόληψη πολύ νωρίς στη ζωή ενός ατόμου, δηλαδή ήδη από την περίοδο της κύησης. Η διατροφή σε ένα συγκεκριμένο στάδιο της ζωής έχει κρίσιμες, αλλά υποτιμημένες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία του εγκεφάλου», δηλώνει καταληκτικά ο Δρ. Praticò, ο οποίος μαζί με τους συνεργάτες του σκοπεύει να συγκρίνει τα αποτελέσματα των επιδράσεων της διατροφής υψηλών λιπαρών σε ποντίκια με αυτά άλλων τύπων διατροφής, όπως με αυξημένα σάκχαρα και πρωτεΐνες και διατροφή που προσομοιάζει με τη μεσογειακή.
