Μια ομάδα εγκεφαλικών κυττάρων φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της οστική πυκνότητας στις γυναίκες, σύμφωνα με νέα αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications.
Η ανακάλυψη αυτή ενδεχομένως να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται σήμερα η οστεοπόρωση.
Επιστημονική ομάδα των Πανεπιστημίων της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο και το Λος Άντζελες απέδειξαν ότι μπλοκάροντας τη δράση μιας ομάδας σημάτων που εκπέμπουν αυτά τα κύτταρα, τα θηλυκά αλλά όχι τα αρσενικά ποντίκια ανέπτυσσαν εξαιρετικά γερά οστά και τα διατηρούσαν μάλιστα μέχρι τα γεράματα τους έτσι. Αν κάτι ανάλογο διαπιστωθεί και στους ανθρώπους, τότε θα μπορούσαν να σχεδιαστούν πραγματικά αποτελεσματικές θεραπείες για την οστεοπόρωση.
Σήμερα, πάνω από 200 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από οστεοπόρωση, πάθηση που λόγω της σταδιακής οστικής αποδυνάμωσης αυξάνει τον κίνδυνο οστικού κατάγματος. Στα υγιή άτομα ο οστικός ιστός αναπλάθεται διαρκώς, αλλά καθώς ο οργανισμός γερνά η οστική αναγέννηση επιβραδύνει με αποτέλεσμα τα οστά να γίνονται πορώδη και εύθραυστα.
Οι γυναίκες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο οστεοπόρωσης, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση (μια στις τρεις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ πάσχει από οστεοπόρωση) λόγω της μείωσης των οιστρογόνων, ορμονών του γυναικείου φύλου που προάγουν την οστική ανάπτυξη.
Τα οιστρογόνα παίζουν καθοριστικό ρόλο στον γυναικείο οργανισμό, ειδικά στην αναπαραγωγή, αλλά η λειτουργία τους στον εγκέφαλο δεν είναι πλήρως κατανοητή. Η Δρ. Holly Ingraham μελετά εδώ και χρόνια τον ρόλο της οιστρογονικής σηματοδότησης στον εγκέφαλο και τη επίδρασή της στον γυναικείο μεταβολισμό σε διάφορες ηλικιακές φάσεις, περιλαμβανομένων των οιστρογονο-ευαίσθητων νευρώνων στον υποθάλαμο του εγκεφάλου.
Αφετηρία για την παρούσα μελέτη ήταν η ανακάλυψη της επίκουρης καθηγήτριας Stephanie Correa ότι η γενετική απαλοιφή της πρωτεΐνης του οιστρογονικού υποδοχέα στους νευρώνες του υποθαλάμου του εγκεφάλου έκανε τα μεταλλαγμένα πειραματόζωα να παίρνουν λίγο βάρος και άρα να είναι λιγότερο δραστήρια. Ωστόσο, η Δρ. Correa περίμενε τα πειραματόζωα να παίρνουν επιπλέον λίπος ή άπαχη μυϊκή μάζα, αλλά αυτό δεν αιτιολογούσε τη διαφορά. Για να εντοπίσει την πηγή του πλεονάζοντος βάρους, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει μια εξειδικευμένη εργαστηριακή τεχνική που θα μπορούσε επίσης να αποκαλύψει αλλαγές στην οστική πυκνότητα. Προς μεγάλη της έκπληξη, η ερευνήτρια ανακάλυψε ότι τα παχύσαρκα ποντίκια είχαν και αυξημένη οστική μάζα κατά 800%.
Το σπουδαιότερο όμως ήταν ότι, τα οστά των μεταλλαγμένων πειραματόζωων ήταν εξαιρετικά ανθεκτικά, όπως αποδείχθηκε και σε πειράματα μηχανικής άσκησης πίεσης.
Στη συνέχεια οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια σειρά πειραμάτων εστιάζοντας σε έναν συγκεκριμένο πληθυσμό μερικών εκατοντάδων οιστρογονο-ευαίσθητων εγκεφαλικών κυττάρων στον τοξοειδή πυρήνα του υποθαλάμου του εγκεφάλου και τα οποία φάνηκε ότι ευθύνονταν για τις μεγάλες αυξήσεις στην οστική πυκνότητα. Υπέθεσαν λοιπόν ότι τα οιστρογόνα υπό φυσιολογικές συνθήκες δίνουν σήμα σε αυτούς τους νευρώνες να ανακόψουν την οστική ανάπτυξη. Η απαλοιφή των οιστρογονικών αυτών υποδοχέων ανέκοψε αυτή την επίδραση.
Αλλά αυτό συνέβη μόνο στα θηλυκά και όχι στα αρσενικά ποντίκια.
Περαιτέρω πειράματα έδειξαν ότι τα μεταλλαγμένα τρωκτικά διατήρησαν την ενισχυμένη οστική τους πυκνότητα μέχρι τα γηρατειά. Τα φυσιολογικά θηλυκά ποντίκια αρχίζουν να χάνουν οστική μάζα ήδη από την 20η εβδομάδα ζωής. Τα μεταλλαγμένα διατηρούσαν μεγάλη οστική μάζα έως και τον δεύτερο χρόνο ζωής τους, δηλαδή σε βαθύ γήρας.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, οι ειδικοί κατάφεραν και να αντιστρέψουν την οστική εκφύλιση σε ένα πειραματικό μοντέλο οστεοπόρωσης. Τα θηλυκά ποντίκια που είχαν ήδη χάσει πάνω από το 70% της οστικής τους πυκνότητας λόγω επαγόμενης μείωσης των οιστρογόνων τους, ανέκτησαν περίπου του 50% σε μερικές εβδομάδες μετά την διαγραφή των οιστρογονικών υποδοχέων στον εγκέφαλο.
Όλα τα παραπάνω αναδεικνύουν ουσιαστικά τους αντίθετους ρόλους που παίζουν τα οιστρογόνα στο αίμα, όπου προάγει την οστική σταθερότητα, και στον υποθάλαμο, όπου φαίνεται να περιορίζει τον οστικό σχηματισμό. «Εικάζουμε ότι μετά την εφηβεία το οιστρογονικό σύστημα στον γυναικείο εγκέφαλο απομακρύνεται από την οστική ανάπτυξη και στρέφεται προς άλλα πράγματα, όπως η αναπαραγωγή, γεγονός που εν μέρει εξηγεί και τον υψηλότερο κίνδυνο οστεοπόρωσης για τις γυναίκες καθώς μεγαλώνουν», σχολιάζει η Δρ.Holly Ingraham.
