Με την ηλικία, η γνωστική ικανότητα φθίνει ως αποτέλεσμα της φθοράς του χρόνου. Αν λοιπόν κάποιος ηλικιωμένος δυσκολεύεται να βρει τη σωστή λέξη, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτεί αλλαγές στον εγκέφαλο που συνάδουν με τα πρώιμα -ή αλλιώς προκλινικά- στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ, προτού δηλαδή να εμφανιστούν τα πιο προφανή συμπτώματα. Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο δείχνει έναν άλλο δείκτη, πιο ακριβή για την υγεία του εγκεφάλου στους ηλικιωμένου: την ταχύτητα της ομιλίας.
Η Claire Lancaster, Λέκτορας και ερευνήτρια της άνοιας Πανεπιστήμιο του Sussex και η Alice Stanton, Υποψήφια διδάκτωρ, στο Πανεπιστήμιο του Sussex σε άρθρο τους στο The Conversation αναλύουν τα ευρήματα πρόσφατης μελέτης από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο. Οι ερευνητές της μελέτης ζήτησαν από 125 υγιείς ενήλικες, ηλικίας 18 έως 90 ετών, να περιγράψουν λεπτομερώς μια σκηνή. Οι καταγραφές των συμμετεχόντων αναλύθηκαν στη συνέχεια από λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης (AI) για την εξαγωγή χαρακτηριστικών όπως η ταχύτητα ομιλίας, η διάρκεια των παύσεων μεταξύ των λέξεων και η ποικιλία των λέξεων που χρησιμοποιήθηκαν.
Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν επίσης ένα τυπικό σύνολο δοκιμασιών που εκτιμούσαν τη συγκέντρωση, την ταχύτητα της σκέψης και την ικανότητα σχεδιασμού και εκτέλεσης εργασιών. Η σχετιζόμενη με την ηλικία μείωση αυτών των «εκτελεστικών» ικανοτήτων συνδέθηκε στενά με τον ρυθμό της καθημερινής ομιλίας ενός ατόμου, γεγονός που υποδηλώνει μια ευρύτερη μείωση από τη δυσκολία εύρεσης της σωστής λέξης.
Μια νέα πτυχή που εισήγαγε η νέα αυτή μελέτη ήταν η χρήση μιας δοκιμασίας που σχεδιάστηκε για να διαχωρίσει τα δύο στάδια της κατονομασίας ενός αντικειμένου: την εύρεση της σωστής λέξης και την καθοδήγηση του στόματος για το πώς να την εκφωνήσει δυνατά. Στην πράξη, εμφανίζονταν στους συμμετέχοντες εικόνες καθημερινών αντικειμένων, ενώ παράλληλα άκουγαν ένα ηχητικό απόσπασμα μιας λέξης που είτε σχετιζόταν με τη σημασία της είτε ήταν ακουγόταν ηχητικά με παρόμοιο τρόπο.
Είναι ενδιαφέρον ότι η μελέτη διαπίστωσε ότι η φυσική ταχύτητα ομιλίας των ηλικιωμένων ενηλίκων σχετιζόταν με την ταχύτητά τους στην κατονομασία των εικόνων. Αυτό υπογραμμίζει ότι μια γενική επιβράδυνση της επεξεργασίας μπορεί να κρύβεται πίσω από τις ευρύτερες γνωστικές και γλωσσικές αλλαγές με την ηλικία, παρά από μια συγκεκριμένη πρόκληση στην ανάκτηση της μνήμης για τις λέξεις.
Όπως τονίζουν οι δύο ειδικοί, παρότι η δοκιμασία που χρησιμοποιήθηκε δεν αντανακλά ακριβώς την πολυπλοκότητα του λεξιλογίου σε μια μη δομημένη καθημερινή συζήτηση, η μελέτη συνολικά αποδεικνύει πως, στη διερεύνηση της γνωστικής έκπτωσης, δεν έχει μόνο σημασία το τι λέμε αλλά και το πόσο γρήγορα το λέμε. Επιπλέον, η παρούσα μελέτη προσφέρει μια συστηματική και βασισμένη στα δεδομένα προσέγγιση, η οποία δείχνει το μέλλον, καθώς η χρήση των νέων τεχνολογιών στην επεξεργασία της φυσικής γλώσσας θα επιτρέψει την αυτόματη ανίχνευση γλωσσικών αλλαγών, όπως η επιβράδυνση του ρυθμού ομιλίας.
Συνεπώς, η μελέτη υπογραμμίζει τη δυνατότητα των αλλαγών του ρυθμού ομιλίας ως σημαντικού αλλά και ανεπαίσθητου δείκτη της γνωστικής υγείας, ο οποίος θα μπορούσε να συμβάλει στον εντοπισμό ατόμων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, προτού γίνουν εμφανή πιο σοβαρά συμπτώματα.
Άνοια: Οι κοινωνικές σχέσεις που σώζουν το μυαλό
Βιντεοπαιχνίδια: Απροσδόκητο τονωτικό μνήμης και προσοχής σε ηλικιωμένους
Το μουσικό όργανο που ενισχύει τη μνήμη – Αλλά κάνει θόρυβο!
