Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Νότινγκαμ ανακάλυψαν ότι τα άτομα που έχουν πάρει για τρία ή περισσότερα χρόνια αντιχολινεργικά φάρμακα έχουν σχεδόν 50% αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν άνοια.
Τα αντιχολινεργικά φάρμακα μπλοκάρουν την ακετυλοχολίνη, μια χημική ουσία που μεταδίδει μηνύματα στο νευρικό σύστημα. Συνταγογραφούνται για διάφορες παθήσεις, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ουρολογικές παθήσεις, αλλεργίες, γαστρεντερικές διαταραχές και τα συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον.
Μεταξύ των συχνότερων μεσοπρόθεσμων παρενεργειών τους είναι η σύγχυση και η απώλεια μνήμης, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν έχουν η μακροχρόνια χρήση συντελεί σε αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Σύμφωνα όμως με στοιχεία που δημοσιεύονται στο JAMA Internal Medicine από την καθηγήτρια Carol Coupland από το Τμήμα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας του βρετανικού πανεπιστημίου, αναλύθηκαν οι ιατρικοί φάκελοι 58.769 ασθενών με διάγνωση άνοιας και 225.574 χωρίς άνοια. Όλοι ήταν 55 ετών και άνω και είχαν εγγραφεί στην βάση δεδομένων των Γενικών Γιατρών του Ηνωμένου Βασιλείου, την περίοδο 1 Ιανουαρίου 2004-31 Ιανουαρίου 2016.
Από την επεξεργασία των δεδομένων προέκυψε αυξημένος κίνδυνος άνοιας από τα αντιχολινεργικά φάρμακα συνολικά και ειδικότερα από τα αντιχολινεργικά αντικαταθλιπτικά, τα αντιψυχωσικά φάρμακα, τα αντιπαρκινσονικά, αυτά για το ουροποιητικό και τα αντι-επιληπτικά, μετά τη συνεκτίμηση και άλλων παραγόντων κινδύνου για άνοια.
Δεν παρατηρήθηκε αύξηση του κινδύνου από άλλα είδη αντιχολινεργικών φαρμάκων, όπως τα αντισταμινικά και αυτά για το γαστρεντερικό σύστημα.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Tom Dening, επικεφαλής του Κέντρου Άνοιας στο Πανεπιστήμιο του Νότινγκαμ και μέλος της ερευνητικής ομάδας «η μελέτη παρέχει περισσότερα στοιχεία στους κλινικούς γιατρούς ώστε να είναι προσεκτικοί στη συνταγογράφηση συγκεκριμένων φαρμάκων που έχουν αντιχολινεργικές ιδιότητες. Είναι σημαντικό οι ασθενείς να λαμβάνουν την φαρμακευτική τους αγωγή και να μην την διακόπτουν κατά βούληση. Αν όμως έχουν την οποιαδήποτε απορία ή ανησυχία ας συζητούν με τον θεράποντα ιατρό τους».
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παρόντα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν αυτά μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε το 2018 και είχε δείξει ότι μεταξύ ενός και 11 ετών από τη διάγνωση της άνοιας, σχεδόν το 57% των ασθενών και το 51% των ατόμων της ομάδας ελέγχου είχαν πάρει τουλάχιστον έναν ισχυρό αντιχολινεργικό παράγοντα, με μέσο όρο τις έξι συνταγές για τους ασθενείς με άνοια και τέσσερις στην ομάδα ελέγχου.
Ο αυξημένος κίνδυνος που απορρέει από τα εν λόγω φάρμακα δείχνει ότι αν η σχέση είναι αιτιολογική, το περίπου 10% των διαγνώσεων άνοιας μπορεί να αποδοθεί στην έκθεση στα αντιχολινεργικά φάρμακα, γεγονός που ισούται με περίπου 20.000 – 209.000 νέες περιπτώσεις άνοιας ετησίως, μόνο στον Ηνωμένο Βασίλειο. Το ποσοστό είναι αξιοσέβαστο και συγκρίσιμο με αυτό που αποδίδεται σε τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για την άνοια: 5% υπέρταση στη μέση ηλικία, 3% στον διαβήτη, 14% στο κάπνισμα κατά την τρίτη ηλικία και στο 6,5% για τη σωματική αδράνεια.
