Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος στους άνδρες και αποτελεί την πέμπτη πιο συχνή αιτία θανάτου που σχετίζεται με κακοήθεια στους άνδρες παγκοσμίως.
O μη μεταστατικός ευνουχοάντοχος καρκίνος του προστάτη είναι εκείνος ο τύπος καρκίνου που εξακολουθεί να περιορίζεται στην περιοχή του προστάτη, αλλά δεν ανταποκρίνεται πλέον στην ορμονική θεραπεία. Οι άνδρες με αυτόν τον τύπο καρκίνου διατηρούν συνήθως την καθημερινότητά τους και δεν έχουν συμπτώματα, αλλά μπορεί να διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης μεταστατικής νόσου, με περίπου το ένα τρίτο των ανδρών με αυτόν τον τύπο καρκίνου να αναπτύσσουν μεταστάσεις εντός δύο ετών από τη στιγμή της διάγνωσης.
«Ο τακτικός έλεγχος του προστάτη είναι απαραίτητος για όλους τους άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών, αφού η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη μπορεί να καθορίσει την πορεία και εξέλιξη της νόσου» σημειώνει ο Καθηγητής Ουρολογίας Αθανάσιος Παπατσώρης στην B’ Πανεπιστημιακή Ουρολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, του Γενικού Νοσοκομείου «Σισμανόγλειο». «Όσο αφορά στον μη μεταστατικό, ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη (μμΕΚΠ), ο καρκίνος συνεχίζει να αναπτύσσεται ενώ τα επίπεδα τεστοστερόνης στον οργανισμό του ασθενούς μειώνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα, εκτιμάται ότι πάνω από 67.000 άνδρες πάσχουν από ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη. Για τους ασθενείς αυτούς, οι οποίοι συνήθως έχουν ασυμπτωματική νόσο, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές που να καθυστερούν την εμφάνιση μεταστάσεων και να εμφανίζουν δυνητικά, λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες» συνεχίζει.
«Συνήθως, οι άνδρες με μμΕΚΠ μπορούν να επιτελούν τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Συνεπώς, είναι σημαντικό για αυτούς να υπάρχουν επιλογές θεραπείας που καθυστερούν την πρόοδο της νόσου τους, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τις επιβαρυντικές παρενέργειες της θεραπείας. Έτσι, μπορούν να διατηρήσουν τον τρόπο ζωής τους με ελάχιστες διαταραχές. Η θεραπεία του μμΕΚΠ μπορεί να επηρεάσει, εκτός από την ευρύτερη ποιότητα ζωής και την πρόγνωση και τη συμμόρφωσή των ασθενών στη συγκεκριμένη θεραπεία, αλλά και σε άλλα φάρμακα που χορηγούνται συνήθως σε αυτόν τον πληθυσμό ασθενών. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί πολλές νέες θεραπευτικές επιλογές στον τομέα του καρκίνου του προστάτη, τα κενά εξακολουθούν να υπάρχουν, ιδιαίτερα στην περίπτωση αποτελεσματικών θεραπειών που έχουν ταυτόχρονα ένα προφίλ ασφαλείας που δεν επιφέρει πρόσθετο φορτίο στη ζωή των ασθενών», δηλώνει ο Καθηγητής Θεραπευτικής-Παθολογίας-Ογκολογίας Αριστοτέλης Μπάμιας, Διευθυντής της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, στο νοσοκομείο «Αττικόν».
Παρά την εξαιρετική πρόοδο, τα τελευταία χρόνια, η συνολική επιβάρυνση του καρκίνου δε μειώνεται, αλλά αυξάνεται, με σχεδόν 20 εκατομμύρια ασθενείς να έχουν διαγνωστεί με καρκίνο παγκοσμίως το 2020, και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί κατά 25% τα επόμενα 10 χρόνια.
Η από του στόματος θεραπεία που βελτιώνει την επιβίωση
Μια νέα από του στόματος θεραπεία βελτιώνει σημαντικά την επιβίωση των ασθενών με μη μεταστατικό ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη, όπως προκύπτει από τη μελέτη ARAMIS.
Πρόκειται για μια τυχαιοποιημένη, διπλά -τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο πολυκεντρική μελέτη φάσης III, η οποία αξιολόγησε την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της από του στόματος χορήγησης δαρολουταμίδης σε ασθενείς με μη μεταστατικό ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη που είχαν λάβει πρόσφατα θεραπεία με αντιανδρογόνα (ADT) και διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης μεταστατικής νόσου. Στην κλινική μελέτη, 1.509 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 2:1 για να λάβουν 600 mg δαρολουταμίδης από το στόμα δύο φορές την ημέρα ή εικονικό φάρμακο μαζί με αντιανδρογόνα. Στην μελέτη συμπεριλήφθηκαν και ασθενείς με ιστορικό επιληπτικών κρίσεων.
Τα μέχρι σήμερα δημοσιευμένα αποτελέσματα της μελέτης ARAMIS, έδειξαν μια πολύ σημαντική βελτίωση στο αρχικό τελικό σημείο αποτελεσματικότητας της επιβίωσης χωρίς μεταστάσεις (MFS), με διάμεσο 40,4 μήνες για τη δαρολουταμίδη συν αντιανδρογόνα σε σύγκριση με 18,4 μήνες για το εικονικό φάρμακο συν αντιανδρογόνα (p<0,001). Η δαρολουταμίδη βελτίωσε επίσης σημαντικά τη συνολική επιβίωση (OS), καταδεικνύοντας 31% μείωση του κινδύνου θανάτου (HR = 0,69, 95% CI 0,53 – 0,88, p = 0,003) σε συνδυασμό με ADT σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο και ADT. Η δαρολουταμίδη καθυστερεί την εμφάνιση συμπτωμάτων που σχετίζονται με τον καρκίνο, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα την τοξικότητα που σχετίζεται με τη θεραπεία ανδρών με αυτό τον τύπο καρκίνου.
Η δαρολουταμίδη είναι ένας αναστολέας των υποδοχέων των ανδρογόνων (ARI) δεύτερης γενιάς που χορηγείται από το στόμα υπό τη μορφή δισκίων. Η διακριτή χημική δομή της δαρολουταμίδης επιτρέπει την πρόσδεση στον υποδοχέα με ισχυρούς δεσμούς και την εμφάνιση έντονης ανταγωνιστικής δράσης, με αποτέλεσμα την αναστολή της λειτουργίας του υποδοχέα και της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων στον προστάτη. Το μικρό ποσοστό διαπερατότητας του αιματοεγκεφαλικού φραγμού της δαρολουταμίδης υποστηρίζεται από προκλινικά μοντέλα και δεδομένα νευροαπεικόνισης σε υγιείς εθελοντές. Η χαμηλή διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού θα εξηγούσε τη συνολική χαμηλή συχνότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με το κεντρικό νευρικό σύστημα σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, όπως παρατηρήθηκε στη μελέτη Φάσης III ARAMIS και τη βελτιωμένη ομιλία και μνήμη που παρατηρήθηκε στο σκέλος της δαρολουταμίδης της μελέτης Φάσης ΙΙ ODENZA.
Η χορήγηση της δαρολουταμίδης έχει εγκριθεί σε περισσότερες από 60 χώρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, των χωρών της ΕΕ, της Βραζιλίας, του Καναδά, της Κίνας και της Ιαπωνίας, για τη θεραπεία ασθενών με μη μεταστατικό, ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη (μμΕΚΠ), οι οποίοι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης μεταστατικής νόσου. Παράλληλα, η δαρολουταμίδη διερευνάται σε διάφορα στάδια καρκίνου του προστάτη μέσα από πλήθος κλινικών μελετών, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης Φάσης III ARASENS για την αξιολόγηση της θεραπείας δαρολουταμίδης με αντιανδρογόνα (ADT) και δοσεταξέλη σε ασθενείς με μεταστατικό ορμονοευαίσθητο καρκίνο του προστάτη, μιας άλλης μελέτης Φάσης ΙΙΙ στον μεταστατικό ορμονοευαίσθητο καρκίνο του προστάτη (ARANOTE) καθώς και σε μια μελέτη Φάσης ΙΙΙ που πραγματοποιείται υπό την καθοδήγηση της AΝZUP και αξιολογεί τη δαρολουταμίδη ως επικουρική θεραπεία για εντοπισμένο καρκίνο προστάτη με πολύ υψηλό κίνδυνο υποτροπής (DASL-HiCaP, ANZUP1801).
Η δαρολουταμίδης εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2020 στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) για τη θεραπεία ανδρών με μη μεταστατικό, ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη, οι οποίοι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης μεταστατικής νόσου. Έχει λάβει έγκριση και στη χώρα μας και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο αποζημιωμένων φαρμάκων από τον Φεβρουάριο του 2022.
