H χρονοθεραπεία, η επιστήμη που αναζητά το κατάλληλο timing για την χορήγηση των φαρμάκων βρίσκεται στην τρίτη θέση του επιστημονικού countdown του έγκριτου επιστημονικού περιοδικού Nature Medicine για την χρονιά που πέρασε.
Σήμερα οι επιστήμονες μπορούν να αποτυπώσουν το βιολογικό ρολόι του οργανισμού με τέτοια λεπτομέρεια που θα ήταν αδιανόητη πριν από μερικές δεκαετίες, χάρη σε τεχνολογικές εξελίξεις που συλλαμβάνουν στιγμή προς στιγμή τις αλλαγές στην δραστηριότητα των γονιδίων, τα επίπεδα των πρωτεϊνών και το μικροβίωμα. Δεν λείπουν μάλιστα και οι περιπτώσεις γιατρών που λαμβάνουν υπόψη τους το κιρκαδιανό ρολόι του οργανισμού όταν συμβουλεύουν για την ορθή λήψη των φαρμάκων. «Πρόκειται κυρίως για δεδομένα που λαμβάνουμε υπόψη ώστε να μην μείνει ξάγρυπνος ο ασθενής» επισημαίνει στο Nature Medicine η Amita Sehgal μοριακή βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.
Στις περιπτώσεις όπου οι επιστήμονες προσπάθησαν να συγχρονίσουν την θεραπεία με τους κιρκαδιανούς ρυθμούς του οργανισμού η βαρύτητα είχε δοθεί στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Η πρώτη τέτοια σχετική έρευνα μάλιστα, αφορούσε την χορήγηση αγωγής με βάση τις αρχές της χρονοβιολογίας σε ασθενείς με γλοιοβλάστωμα – μια επιθετική μορφή καρκίνου του εγκεφάλου – στις Η.Π.Α.
Ωστόσο η απονομή του βραβείου Νομπέλ Φυσιολογίας και Ιατρικής το 2017 σε τρεις Αμερικανούς επιστήμονες, τους Τζέφρεϊ Χολ, Μάικλ Ρόζμπας και Μάικλ Γιανγκ, για τις ανακαλύψεις τους στον τομέα των μοριακών μηχανισμών που ελέγχουν τον κιρκάδιο ρυθμό, έδωσε νέα ώθηση στην μελέτη του 24ωρου βιολογικού μας ρολογιού και του τρόπου που μπορεί να οδηγήσει σε νέα θεραπευτικά σχήματα. Για τον καθηγητή John Hogenesch υποδιευθυντή του Κέντρου Χρονοβιολογίας του Ιατρικού Κέντρου του Παιδιατρικού Νοσοκομείου στο Σινσινάτι ο οποίος έχει αφιερωθεί κυριολεκτικά στη μελέτη των βιολογικών ρυθμών του οργανισμού, η εξέλιξη αυτή μπορεί να σηματοδοτήσει το πέρασμα της χρονοθεραπείας σε πιο ευρεία εφαρμογή που θα εκτείνεται πέρα από την θεραπεία του καρκίνου. «Καθώς πληθαίνουν οι ανακαλύψεις που αφορούν διαφορετικές ασθένειες, είναι σημαντικό να κρατήσουμε αυτή την ορμή και να μεταφέρουμε τα ευρήματα στην κλινική πράξη» δηλώνει ο ίδιος στο Nature Medicine.
Το πεδίο έρευνας είναι πλέον ανοιχτό και ελπιδοφόρο. Αυτή τη στιγμή μελετώνται πολλές παράμετροι της χορήγησης φαρμάκων που δεν σχετίζονται με τον καρκίνο, αλλά με άλλες πτυχές της υγείας και του οργανισμού όπως λόγου χάρη, το ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι δυνατό η αντίδραση του οργανισμού σε ενέσεις ανοσοθεραπείας για την καταπολέμηση των αλλεργιών να επηρεάζεται από το βιολογικό ρολόι; Η έρευνα της Anna Fishbein και της ομάδας της έδειξε ότι η χορήγησή τους το πρωί συνδέεται με λιγότερες περιπτώσεις δερματικών ερεθισμών, υποδηλώνοντας ότι ίσως αυτή να είναι η καταλληλότερη ώρα για την χορήγησή τους.
Η χρονοθεραπεία μπορεί να συμβάλλει ακόμη και στην εύρεση της καλύτερης ώρας που μπορούν οι φαρμακευτικές ουσίες να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό του εγκεφάλου και να φτάσουν τον στόχο τους – πρόσφατη έρευνα της Amita Sehgal και της ομάδας της σε μύγες έδειξε ότι η ώρα αυτή μπορεί να είναι την νύχτα.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ακόμη και το μικροβίωμα του στομάχου έχει το δικό του «ρολόι» και η αποκωδικοποίησή του μπορεί να οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα για την αντιμετώπιση συχνών παθήσεων όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
Οι χρονοβιολόγοι αναγνωρίζουν ότι η χρονοθεραπεία και οι εφαρμογές της δεν έχουν όρια, κι εμείς περιμένουμε τα αποτελέσματα των ερευνών τους σε αυτό το ευρύτατο πλέον επιστημονικό πεδίο.
