Περίπου 20% των ασθενών καρκίνου του μαστού διαγιγνώσκονται με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού. Τι είναι, πώς λειτουργεί, αλλά και ποιες είναι οι νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού; Πώς η ανοσοθεραπεία συμβάλλει στην αντιμετώπισή του;
Η Άννα Κουμαριανού*, Παθολόγος-Ογκολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ στην Αιματο-Oγκολογική Μονάδα της Δ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής του ΓΠΝΑ «Αττικόν» μιλά στο ygeiamou.gr για όλες τις εξελίξεις γύρω από τη συγκεκριμένη νόσο.
Η Δρ. Άννα Κουμαριανού, Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ
Τι είναι ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού (TNBC) είναι ένας επιθετικός τύπος καρκίνου του μαστού, χαρακτηριστικό του οποίου είναι το υψηλό ποσοστό υποτροπής μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση. Ενώ σε ορισμένους καρκίνους του μαστού διαπιστώνεται έκφραση των οιστρογονικών υποδοχέων, των προγεστερονικών υποδοχέων ή του υποδοχέα τύπου 2 του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα (HER2), στον τριπλά αρνητικά καρκίνο δεν υπάρχει έκφραση κανενός εκ των τριών αυτών υποδοχέων. Ως εκ τούτου, ο συγκεκριμένος τύπος καρκίνου δεν ανταποκρίνεται σε θεραπείες που στοχεύουν αυτούς τους δείκτες, δυσκολεύοντας σημαντικά τη θεραπεία. Υπολογίζεται ότι περίπου το 20% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού ανήκουν στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Ανοσοθεραπεία-Χημειοθεραπεία: Nεότερα δεδομένα για μια νέα πιθανή θεραπευτική επιλογή στην πρώτη γραμμή
Νέες εξελίξεις στο πεδίο των θεραπειών έχουν αλλάξει τα δεδομένα στην αντιμετώπιση του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο ASCO (Αmerican Society of Clinical Oncology) που διεξήχθη από τις 29 Μαΐου έως τις 3 Ιουνίου 2020, η ανοσοθεραπεία συνδυαστικά με τη χημειοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει σημαντικό σύμμαχο στην καταπολέμηση του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού.
Συγκεκριμένα, το pembrolizumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία προσέφερε στατιστικά σημαντική βελτίωση στην επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου σε σύγκριση με τη χημειοθεραπεία μόνο. Ειδικότερα, τα νεότερα δεδομένα (μελέτη φάσης 3, KEYNOTE-355) έδειξαν ότι σε ασθενείς με έκφραση του βιοδείκτη PD-L1 και CPS≥10 ο συνδυασμός pembrolizumab με χημειοθεραπεία μείωσε τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου ή του θανάτου κατά 35%, ενώ αύξησε το συνολικό όφελος επιβίωσης για διάμεση περίοδο 9,7 μηνών σε σύγκριση με τους 5,6 μήνες που προσέφερε η χορήγηση χημειοθεραπείας μόνο.
Τα παραπάνω αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά και δημιουργούν βάσιμες προσδοκίες για μια ριζική αλλαγή στη μέχρι τώρα θεραπευτική αντιμετώπιση του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού στην πρώτη γραμμή θεραπείας για τη συγκεκριμένη κατηγορία ασθενών.
Πώς λειτουργεί η ανοσοθεραπεία
Οι ουσίες που προκαλούν ανοσολογική απάντηση- αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος- ονομάζονται αντιγόνα. Η ανοσολογική απάντηση μπορεί να καταστρέψει οτιδήποτε περιέχει κάποιο αντιγόνο, όπως μικρόβια ή καρκινικά κύτταρα. Παρ’ όλο που τα καρκινικά κύτταρα σε κάποιες περιπτώσεις φέρουν τέτοιες ασυνήθιστες ουσίες στην εξωτερική τους επιφάνεια, οι οποίες είναι δυνατό να συμπεριφερθούν ως αντιγόνα, τα καρκινικά κύτταρα μοιάζουν πολύ με τα φυσιολογικά κύτταρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το ανοσοποιητικό σύστημα να μην αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα ως ξένα, επιτρέποντας σε ορισμένους καρκίνους να αποφεύγουν την ανίχνευση και την καταστροφή.
Η ανοσοθεραπεία λοιπόν, όπως το Pembrolizumab, είναι μια κατηγορία θεραπειών που χρησιμοποιεί συγκεκριμένα μέρη του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος για να το κατευθύνει ενάντια στον καρκίνο. Αυτό μπορεί να συμβεί με πολλές διαφορετικές τεχνικές. Μια τέτοια είναι χρησιμοποιώντας τεχνητά μονοκλωνικά αντισώματα που αναγνωρίζουν τα καρκινικά κύτταρα ενώ «μαγνητίζουν» και ενεργοποιούν τα κύτταρα φονείς του ανοσοποιητικού συστήματος πάνω στα καρκινικά κύτταρα. Ένας άλλος μηχανισμός δράσης των μονοκλωνικών αντισωμάτων είναι να εκπαιδεύουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού να αναγνωρίζουν και να καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα μέσω ειδικής μακροχρόνιας μνήμης.
*Η Δρ. Άννα Κουμαριανού είναι Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ και επιστημονικά υπεύθυνη της Αιματολογικής-Ογκολογικής Μονάδας στη Δ΄ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική του Γενικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αθηνών «Αττικόν». H ιατρός έχει εκπαιδευτεί στο Ογκολογικό Κέντρο του Νοσοκομείου Hammersmith του Λονδίνου ενώ της έχει απονεμηθεί διδακτορική διατριβή Ph.D στην Ανοσοθεραπεία του Καρκίνου από την Ιατρική Σχολή του Imperial College του Λονδίνου. Είναι ενεργό μέλος Ευρωπαϊκών και Ελληνικών Επιστημονικών Εταιρειών Ογκολογίας, συμμετέχει σε διεπιστημονικές ομάδες αντιμετώπισης ασθενών με ογκολογικά προβλήματα και έχει πάνω από 100 δημοσιευμένες εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά και βιβλία.
