Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον η επίπτωση της ιλαράς παγκοσμίως. Σύμφωνα με τις νεότερες εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), μόλις το 2023 τα κρούσματα ιλαράς υπολογίζονται σε 10.300.000, σημειώνοντας μια αύξηση της τάξης του 20% σε σύγκριση με το 2022. Οι δύο οργανισμοί, σε κοινή τους δήλωση, τόνισαν ότι η έλλειψη επαρκούς εμβολιαστικής κάλυψης σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ο κύριος παράγοντας πίσω από την αύξηση αυτή.
Παρότι η ιλαρά μπορεί να προληφθεί μέσω δύο δόσεων εμβολίου, περισσότερα από 22 εκατομμύρια παιδιά δεν έκαναν την πρώτη δόση του εμβολίου το 2023. Σε παγκόσμια κλίμακα, το 83% των παιδιών έλαβε την πρώτη δόση, ενώ μόλις το 74% έλαβε τη συνιστώμενη δεύτερη δόση. Για να αποτραπεί, όμως, η εξάπλωση της ιλαράς και να προστατευθούν οι πληθυσμοί από αυτόν τον εξαιρετικά μεταδοτικό ιό, απαιτείται εμβολιαστική κάλυψη δύο δόσεων στο 95% ή περισσότερο σε κάθε χώρα και κοινότητα.
Ο Δρ. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, υπογράμμισε τη σημασία των εμβολίων, σημειώνοντας: «Το εμβόλιο της ιλαράς έχει σώσει περισσότερες ζωές από οποιοδήποτε άλλο εμβόλιο τα τελευταία 50 χρόνια. Για να σώσουμε ακόμη περισσότερες ζωές και να προστατεύσουμε τους πιο ευάλωτους, πρέπει να επενδύσουμε στον εμβολιασμό για όλους, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους».
Συγκεκριμένα, μέσω του εμβολιασμού έχουν αποτραπεί περίπου 150 εκατομμύρια θάνατοι τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, με το 60% αυτής της επιτυχίας (94 εκατομμύρια ζωές) να αποδίδεται στα εμβόλια κατά της ιλαράς. Ωστόσο, τα κενά στην εμβολιαστική κάλυψη οδήγησαν σε ανησυχητικές επιδημίες σε 57 χώρες το 2023, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 60% σε σχέση με τις 36 χώρες το 2022. Σημαντική αύξηση κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αφρική, τη Νοτιοανατολική Ασία, την Ανατολική Μεσόγειο, την Ευρώπη και τον Δυτικό Ειρηνικό, ενώ η Αμερική παρέμεινε αλώβητη από μεγάλες επιδημίες. Αναφορικά με την Ευρώπη, τα εμβόλια ιλαράς έχουν σώσει 7,28 εκατομμύρια ζωές μεταξύ 1974 και 2004, με τη διασπορά του ιού ωστόσο να παρατηρείται σε πολλές χώρες, όπως η Ρουμανία και η Αυστρία.
Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις
Ο ΠΟΥ χαρακτήρισε την παγκόσμια άνοδο των κρουσμάτων ως «απαράδεκτη», τονίζοντας ότι η πλειονότητα των 107.500 θανάτων που καταγράφηκαν το 2023 προέρχεται από παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών. Παρά την αύξηση των κρουσμάτων, οι συνολικοί θάνατοι παρουσίασαν μικρή μείωση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, γεγονός που πιθανώς εξηγείται από το ότι πολλές από τις επιδημίες σημειώθηκαν σε περιοχές με καλύτερη πρόσβαση σε υγειονομικές υπηρεσίες, όπου τα παιδιά με ιλαρά είναι λιγότερο πιθανό να πεθάνουν.
Ακόμα, όμως, και στην περίπτωση που δεν επέλθει το χειρότερο σενάριο για τον ασθενή, η νόσος μπορεί να έχει σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία. Ο ΠΟΥ επεσήμανε ότι τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι οι πιο ευάλωτοι στις σοβαρές επιπλοκές της νόσου, όπως τύφλωση, πνευμονία και εγκεφαλίτιδα, η οποία μπορεί να προκαλέσει οίδημα του εγκεφάλου και μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. Επιπλέον, η ιλαρά μπορεί να οδηγήσει σε «ανοσολογική αμνησία», αποδυναμώνοντας τη μνήμη του ανοσοποιητικού συστήματος και καθιστώντας τον οργανισμό πιο επιρρεπή σε άλλες λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα, η γρίπη και η πνευμονία.
Η συνεχιζόμενη άνοδος των κρουσμάτων θέτει σε κίνδυνο τον παγκόσμιο στόχο εξάλειψης της ιλαράς, όπως έχει καθοριστεί στην Ατζέντα Ανοσοποίησης 2030. Μέχρι το τέλος του 2023, 82 χώρες είχαν επιτύχει ή διατηρήσει την εξάλειψη της ιλαράς, αλλά πολλές άλλες παραμένουν εκτός πορείας για να επιτύχουν αυτόν τον στόχο.
Ιλαρά: Συνεχίζει να μολύνει την Ευρώπη – Οι χώρες με έξαρση – Η θέση της Ελλάδας
Κοκκύτης – Ιλαρά: Πού οφείλεται η έξαρση – Πώς θα προστατευτούν παιδιά και ενήλικες
Έξαρση ιλαράς στην Ευρώπη – «Απαντά» με εμβολιασμούς παιδιών η Ελλάδα
