Επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι των εκπροσώπων των φαρμακευτικών εταιρειών για το clawback του 2023. Τα σημειώματα που έλαβε η φαρμακοβιομηχανία για το πρώτο εξάμηνο έκρυβαν μια δυσάρεστη έκπληξη. Καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο «ρεκόρ», το clawback για το πρώτο εξάμηνο του 2023 ανέρχεται στο 83%, κάτι που σημαίνει ότι από το σύνολο της φαρμακευτικής δαπάνης στα νοσοκομεία, όπως διαμορφώθηκε για το εν λόγω διάστημα, οι εταιρείες καλούνται να πληρώσουν το… θηριώδες 83%.
Οι Σύλλογοι που εκπροσωπούν τις εταιρείες που διακινούν στην Ελλάδα νοσοκομειακά φάρμακα, δηλαδή ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) και το Pharma Innovation Forum (PIF) βρίσκονται από χθες σε διαρκείς διαβουλεύσεις προκειμένου να ορίσουν τις από εδώ και στο εξής κινήσεις τους. Όπως επισημαίνουν στο ygeiamou.gr εκπρόσωποι των εταιρειών, η κοινοποίηση των ποσών που καλούνται να πληρώσουν οι εταιρείες στο εξωτερικό, στα κεντρικά των βιομηχανιών, είναι «το πλέον καταστροφικό μήνυμα για τη χώρα μας».
Σύμφωνα με την αγορά, τίθεται σοβαρό θέμα βιωσιμότητας των εταιρειών στην Ελλάδα, και απειλούνται με «λουκέτα». Ένα σενάριο δυσοίωνο για τους ασθενείς, καθώς οι εταιρείες διαθέτουν φάρμακα για ιδιαίτερα σοβαρές παθήσεις, όπως είναι για παράδειγμα ο καρκίνος, αυτοάνοσα κα. Επίσης, το ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον έχει αρνητικό αντίκτυπο στην πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.
Το παραπάνω ποσοστό του clawback αφορά όσα φάρμακα δεν είναι σε κλειστές συμφωνίες (έχουν τεθεί δηλαδή σε συμφωνία τιμής κατόπιν διαπραγμάτευσης των εταιριών και του ΕΟΠΥΥ) που είναι κάπως προστατευμένα από το… χάος. Αυτές οι κλειστές συμφωνίες έχουν έναν «αέρα», δηλαδή σε ορισμένες περιπτώσεις μία συμφωνία ορίζει μεγαλύτερο ποσό σε σχέση με αυτό που δαπανήθηκε τελικά. Αυτή η διαφορά αναμένεται να διορθώσει και το σύνολο του clawback για όλη τη χρονιά. Είναι, όμως, μικρή, με τις εκτιμήσεις των εταιρειών να κάνουν λόγο ότι το 2023 θα κλείσει με το clawback στο 76%. Προκειμένου να γίνει κατανοητό το πρόβλημα που δημιουργείται, το 2022 το clawback για το νοσοκομειακό φάρμακο διαμορφώθηκε στο 69% και θεωρούνταν ήδη σε καταστροφικό επίπεδο.
Οι εταιρείες εκτιμούν ότι ο λόγος που προκύπτουν υπέρογκα ποσά για το νοσοκομειακό φάρμακο είναι ο πολύ μικρός προϋπολογισμός, 567 εκατομμύρια ευρώ το 2023. Μάλιστα έχουν προτείνει μια λύση, την ανακατανομή του ποσού από το Ταμείο Ανάκαμψης για το 2023 στα τρία «κανάλια» (νοσοκομειακά φάρμακα, φάρμακα κοινότητας και ΦΥΚ υψηλού κόστους), έτσι ώστε να μη λάβει το νοσοκομειακό φάρμακο τα λιγότερα χρήματα ενώ έχει τη μεγαλύτερη υπέρβαση δαπάνης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από λίγους μήνες η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας «έτρεχε» για να μαζευτεί η φαρμακευτική δαπάνη στα νοσοκομεία που κινούνταν έντονα ανοδικά. Ειδικότερα, τον Απρίλιο του 2024 παρουσιάστηκε σημαντική υπέρβαση δαπανών στα φαρμακεία των νοσοκομείων, με την αύξηση να αγγίζει ποσοστά 50-100% σε ορισμένα δημόσια νοσοκομεία.
Στο μεταξύ, σε δυσθεώρητα ύψη κινείται πλέον η δαπάνη του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), αγγίζοντας τα 390 εκατ. ευρώ το 2023, σύμφωνα με τις πληροφορίες και αποτελώντας έναν… πονοκέφαλο που δεν περνάει. Υπό αυτό το δεδομένο, οι παραγγελίες μέσω ΙΦΕΤ αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 1/4 του συνόλου της δαπάνης που δίνεται στα άλλα κανάλια του φαρμάκου. Γίνεται δε εύκολα κατανοητό πως πρόκειται για μια δαπάνη που κινείται ανεξέλεγκτη. Υπενθυμίζεται πως όταν ένα φάρμακο εισάγεται μέσω του ΕΟΦ, το clawback και το rebate τα επιβαρύνονται μόνο οι εταιρείες που το φέρνουν στην Ελλάδα, ενώ όταν η διάθεση του φαρμάκου γίνεται μέσω ΙΦΕΤ οι υπερβάσεις και οι επιστροφές μετακυλίονται σε όλες τις εταιρίες.
Η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας αναγνωρίζει ότι το 2023 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά για το φάρμακο. Έχουν ήδη ληφθεί κάποια μέτρα, όπως οι έλεγχοι στη συνταγογράφηση, που προς το παρόν όμως δε φαίνεται να αποδίδουν. Η συνολική φαρμακευτική δαπάνη (εξωνοσοκομειακή και νοσοκομειακή) για το 2022 διαμορφώθηκε στα 6,2 δισεκ. ευρώ, σε σύγκριση με 5,6 δισεκ. ευρώ το 2021, ενώ εκτιμάται ότι το 2023 η δαπάνη ανήλθε στα 7,1 δισεκ ευρώ. Η δημόσια δαπάνη για το 2022 ήταν στα 2,7 δισεκ. ευρώ, με εκτίμηση για 2,8 δισεκ. ευρώ το 2023, ενώ η συνολική συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας στη φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε για το 2022 στα 2,9 δισεκ. ευρώ, και εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 3,5 δισεκ. ευρώ το 2023.
