Το ακριβές διαγνωστικό και θεραπευτικό πρωτόκολλο για την παχυσαρκία δημοσιεύτηκε από τη Γενική Γραμματεία Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας. Πρόκειται για ένα βασικό «εργαλείο» σε σχέση με ποιος θεωρείται παχύσαρκος, ποιος χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή, καθώς και σε ποιες περιπτώσεις αποζημιώνεται για τη θεραπεία.
Η παχυσαρκία ορίζεται ως χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από παθολογική ή υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα. Όπως αναφέρεται στην απόφαση, η παχυσαρκία πρέπει να διαφοροποιείται από το αυξημένο σωματικό βάρος, επειδή άτομα με λίγο ή φυσιολογικό σωματικό λίπος αλλά με αυξημένη μυϊκή μάζα μπορεί λανθασμένα να ταξινομούνται ως υπέρβαρα, όταν ως κριτήριο διάγνωσης του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους χρησιμοποιείται ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ).
Βάσει του ΔΜΣ, τα ενήλικα άτομα κατατάσσονται σε μία από τις εξής κατηγορίες:
Λιποβαρές < 18,5
Φυσιολογικού βάρους 18,5 – 24,9
Υπέρβαρο 25 – 29,9
Παχύσαρκο ≥ 30
Παχυσαρκία σταδίου Ι (Ήπια παχύσαρκο) 30 – 34,9
Παχυσαρκία σταδίου ΙΙ (Μέτρια παχύσαρκο) 35 – 39,9
Παχυσαρκία σταδίου ΙΙΙ (Σοβαρά παχύσαρκο) ≥ 40
Εκτός του ΔΜΣ, για την εκτίμηση της παχυσαρκίας χρησιμοποιείται και η περίμετρος μέσης, η οποία θεωρείται ένας δείκτης εκτίμησης της κατανομής του λίπους καθώς και ο λόγος της περιμέτρου της μέσης προς αυτή των ισχίων (Waist-to-Hip Ratio, WHR). Τιμές περιμέτρου μέσης >102 cm ή τιμές WHR >1,00 στους άνδρες και περιμέτρου μέσης >88 cm ή τιμές WHR >0,85 στις γυναίκες υποδηλώνουν την ύπαρξη κεντρικού τύπου κατανομής του λίπους και ύπαρξη αυξημένης ποσότητας σπλαχνικού λίπους και σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιομεταβολικά νοσήματα σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν κεντρικού τύπου κατανομή του λίπους.
Για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας απαιτείται γνώση και επικοινωνία με τον ασθενή για τη δημιουργία θεραπευτικής συμμαχίας με στόχο τη μείωση του σωματικού βάρους. Είναι απαραίτητες οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που περιλαμβάνουν περιορισμό της πρόσληψης θερμίδων, υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου διατροφής και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Όταν τα υγιειονοδιαιτητικά μέτρα για τη μείωση του βάρους αποτυγχάνουν, τότε ενδείκνυται η χορήγηση φαρμάκων. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται η βαριατρική (μεταβολική) χειρουργική.
Στην Ευρώπη, συστήνεται η φαρμακοθεραπεία για απώλεια και διατήρηση της απώλειας βάρους σε άτομα με BMI ≥ 30 ή με BMI ≥ 27 kg/m2 με συννοσηρότητες, για να υποστηριχθεί η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση. Στην παρούσα φάση, εγκεκριμένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) είναι η ορλιστάτη, η λιραγλουτίδη η σεμαγλουτίδη, ο συνδυασμός ναλτρεξόνης/βουπροπιόνης και η τιρζεπατίδη.
Η απώλεια βάρους που μπορεί να επιτευχθεί με τα φάρμακα μπορεί να ξεπεράσει το 10-15%, βοηθώντας επίσης στην καρδιομεταβολική ρύθμιση και στην πρόληψη των επιπλοκών του νοσήματος. Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Υπηρεσιών Υγείας, τα φάρμακα δεν λαμβάνονται μόνα τους αλλά είναι πάντοτε επικουρικό μέτρο στη διαιτητική αγωγή και την άσκηση.
Πότε αποζημιώνονται τα φάρμακα
Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, η χορήγηση αποζημιούμενων φαρμάκων μπορεί να εξετασθεί στις εξής περιπτώσεις:
Για τη λιραγλουτίδη, σε ασθενείς ηλικίας 18-74 ετών με σωματικό βάρος 60-234 kg, ΒΜΙ ≥ 40 Kg/m2 και εγκατεστημένη καρδιοαγγειακή νόσο (στεφανιαία νόσο, περιφερική αρτηριοπάθεια λόγω αθηρωμάτωσης), ή/και υπνική άπνοια για την οποία απαιτείται χρήση μάσκας CPAP, οι οποίοι δεν πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια σταδίου IV κατά NYHA.
Προβλέπεται προέγκριση μέσω ατομικών αιτημάτων από το Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο (ΑΥΣ) πριν την έναρξη της αγωγής, μετά από 12 εβδομάδες στη θεραπευτική δόση των 3 mg/ημέρα και στο 1 έτος (έλεγχος ανταπόκρισης στη θεραπεία).
Οι αιτήσεις για προέγκριση και επανέγκριση των αποζημιούμενων φαρμάκων γίνονται από τα ιατρεία παχυσαρκίας δημοσίων ή ιδιωτικών νοσοκομείων. Η θεραπεία διακόπτεται σε μη ανταπόκριση στη θεραπεία, που ορίζεται ως αποτυχία απώλειας τουλάχιστον 5% του αρχικού βάρους μετά από 12 εβδομάδες αγωγής στη θεραπευτική δόση των 3 mg/ημέρα και τουλάχιστον 10% του αρχικού βάρους στο 1ο έτος από την έναρξη της θεραπείας. Η μέγιστη διάρκεια φαρμακευτικής αγωγής είναι δύο έτη, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις έγκρισης και επανέγκρισης του φαρμάκου. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, στον έλεγχο της παχυσαρκίας συμβάλλουν και άλλα φάρμακα. Ωστόσο, δεν αναφέρεται καμία περίπτωση για την αποζημίωσή τους.
Υπενθυμίζεται ότι το Υπουργείο Υγείας έχει σχεδιάσει και ξεκινήσει να υλοποιεί δράσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, ενός μείζονος προβλήματος Δημόσιας Υγείας στη χώρα μας. Σύμφωνα με όσα ανέφερε η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, σε δηλώσεις της, η Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας έχει ήδη προχωρήσει σε 60 σχολεία της χώρας και από τον Σεπτέμβριο θα επεκταθεί σε όλα τα σχολεία. «Παράλληλα, θα διαθέσουμε σε όλες τις οικογένειες δωρεάν ψηφιακά εργαλεία, ενώ διάσημοι σεφ που πολλές φορές τα παιδιά έχουν ως πρότυπο και επηρεάζονται από αυτούς, όπως όλοι μας, θα «μπουν» στα σχολεία. Πάμε, λοιπόν, να μάθουμε στα παιδιά, μέσα και από το παιχνίδι και τις βιωματικές δραστηριότητες, ότι το φαγητό μπορεί να είναι νόστιμο χωρίς να είναι ανθυγιεινό», ανέφερε, μεταξύ άλλων.
