Τις θέσεις της για τον θεσμό των απογευματινών χειρουργείων παραθέτει με κείμενό της η Ένωση Ασθενών Ελλάδας, εκφράζοντας την άποψη ότι για να είναι μια ευνοϊκή ρύθμιση ως προς την αποσυμφόρηση της πρωινής λίστας επεμβάσεων, πρέπει να υπάρχει χρηματοδότηση και να μην επιβαρύνονται οι πολίτες.
«Οποιαδήποτε επιχειρούμενη μεταρρύθμιση στο χώρο της Υγείας στη χώρα μας, οφείλει να σχεδιάζεται και να υλοποιείται λαμβάνοντας υπόψιν τα ακόλουθα:
-Η χώρα μας έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ιδιωτικών δαπανών για την υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου οι, άμεσες ιδιωτικές πληρωμές των νοικοκυριών αντιπροσωπεύουν το 33 % των δαπανών για την υγεία, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό μετά τη Βουλγαρία, και είναι πολύ υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ (15 %). (State of Health in the EU -Προφίλ Υγείας Ελλάδα 2023).
-Η μεγάλη εξάρτηση από τις άμεσες ιδιωτικές πληρωμές για ιατρικές δαπάνες σημαίνει επίσης ότι μεγάλο ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών αντιμετωπίζει καταστροφικές δαπάνες για την υγεία, γεγονός που εντείνει τις ανισότητες στην πρόσβαση.
-Οι άτυπες πληρωμές αποτελούν επίσης χαρακτηριστικό των άμεσων ιδιωτικών πληρωμών, καθώς το 13 % των Ελλήνων που απάντησαν σε έρευνα το 2022 ανέφερε ότι χρειάστηκε να προσφέρει επιπλέον πληρωμή ή πολύτιμο δώρο σε νοσηλευτή ή ιατρό, ή να προβεί σε δωρεά στο νοσοκομείο (επιπλέον των επίσημων αμοιβών) κατά την επίσκεψή τους σε δημόσια δομή υγειονομικής περίθαλψης (EU,2022· Economou C et al., 2017).
-Αντίστοιχα, οι Έλληνες πολίτες έχουν ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ανικανοποίητων ιατρικών αναγκών μεταξύ των κρατών μελών του ΟΟΣΑ. Οι ελληνικές περιφέρειες, και ειδικότερα εκείνες με απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές, αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά τη χαμηλή προσβασιμότητα στην υγειονομική περίθαλψη εντός των κοινοτήτων τους. Επιπλέον, πολύ υψηλότερο επίπεδο μη ικανοποιούμενων αναγκών αναφέρθηκε σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος (14,3 %) απ’ ό,τι σε ομάδες υψηλού εισοδήματος (4,3 %). Το κόστος ήταν ο κύριος παράγοντας των μη ικανοποιούμενων αναγκών, το οποίο είναι μακράν το υψηλότερο ποσοστό μη ικανοποιούμενων αναγκών λόγω κόστους στην ΕΕ», σημειώνει η Ένωση Ασθενών.
Σύμφωνα με την Ένωση, τα ανωτέρω είναι ιδιαίτερα εμφανή στο πεδίο των χειρουργικών επεμβάσεων. Η δεκαετία της οικονομικής κρίσης σε συνδυασμό με την μη πραγματοποίηση χειρουργείων λόγω της πανδημίας, συνετέλεσαν σε δημιουργία τεράστιων λιστών αναμονής για την διενέργεια των χειρουργείων, γεγονός, που με τη σειρά του ανάγκασε και αναγκάζει πολλούς ασθενείς να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα, εντείνοντας τις ιδιωτικές δαπάνες, και δη τις καταστροφικές.
«Ταυτόχρονα, υφίστανται ουκ ολίγες περιπτώσεις εκ πλαγίου παράκαμψης της λίστας χειρουργείων, όπου μέσω άτυπων πληρωμών, περιστατικά βαφτίζονται επείγοντα για να προηγηθούν, φαινόμενο, το οποίο είναι γνωστό τόσο σε εμάς τους ασθενείς, όσο και στους λοιπούς παροικούντες την Ιερουσαλήμ.
Συνεπώς, ενώ το Σύστημα Υγείας θα έπρεπε να διαπνέεται από ουσιαστική καθολικότητα και ισότητα στην πρόσβαση, η υποχρηματοδότηση του και οι διαχρονικές στρεβλώσεις και παθογένειες, έχουν εντείνει τις ανισότητες και κινδυνεύουν να του προσδώσουν προνοιακό χαρακτήρα.
Υπό το πρίσμα όλων αυτών η εισαγωγή ενός νέου θεσμού, όπως τα απογευματινά χειρουργεία, για να έχει πιθανότητες επιτυχίας οφείλει να πραγματοποιηθεί μόνο με ενδελεχή σχεδιασμό, επαρκή διαβούλευση, συνεχή παρακολούθηση, μέτρηση και δημοσίευση των αποτελεσμάτων του και ταυτόχρονη ανάπτυξη δικλείδων ελέγχου και ασφάλειας για την πάταξη των φαινομένων καταστρατήγησης τους. Σκόπιμη θα ήταν επίσης η κατ΄ αρχήν πιλοτική εφαρμογή του θεσμού, για την εξαγωγή συμπερασμάτων και τη διόρθωση ατελειών», επισημαίνεται στην ίδια ανακοίνωση.
Σε κάθε περίπτωση, αναγκαία και αυτονόητη προϋπόθεση θεωρεί η Ένωση Ασθενών την άμεση προτεραιότητα στην ενίσχυση και αναβάθμιση της λειτουργίας των πρωινών χειρουργείων (πρόσληψη ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, επαρκείς υποδομές, τεχνολογικός εξοπλισμός, εισαγωγή ΤΝ) με επαρκή και ρεαλιστικά οικονομικά και επιστημονικά κίνητρα προς το υγειονομικό προσωπικό, γιατί έτσι θα μπορέσουν να λειτουργούν όλα τα χειρουργεία, με άμεση συνέπεια να επιτευχθεί το προσδοκώμενο αποτέλεσμα που είναι η μείωση της λίστας. Θα πρέπει οι ασθενείς και οι πολίτες να γνωρίζουν επίσης ανά πάσα στιγμή με σαφήνεια πόσες είναι οι χειρουργικές αίθουσες στη χώρα ανά νοσοκομείο και περιοχή και πόσες εξ αυτών είναι λειτουργικές.
Θέση της Ένωσης Ασθενών είναι ότι εφαρμογή αυτής της μεταρρύθμισης θα πρέπει να διασφαλίζεται από διαφάνεια, αυστηρούς κανονισμούς και πρόσβαση των ασθενών σε πραγματικό χρόνο στις λίστες των πρωινών και απογευματινών χειρουργείων. Η δημιουργία της ενιαίας λίστας χειρουργείων είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά απαιτείται ευρύτερη διαφάνεια, λογοδοσία, και πρόσβαση των πολιτών στα στοιχεία.
«Από τα μέχρι τώρα συμπεράσματα από τη λειτουργία των απογευματινών χειρουργείων, έχουν περιέλθει σε γνώση μας τόσο από δημοσιεύματα, όσο και από ασθενείς, περιπτώσεις μετακύλισης / διολίσθησης τακτικών πρωινών ή και επειγόντων περιστατικών σε απογευματινά περιστατικά / χειρουργεία, με στόχο τη μεγιστοποίηση οικονομικού κέρδους και απολαβών, με κίνδυνο καταστρατήγησης της απαραίτητης και απαιτούμενης ισορροπίας μεταξύ πρωινών και απογευματινών χειρουργείων. Τα φαινόμενα αυτά πρέπει να παταχθούν εν τη γενέσει τους και καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους επαγγελματικούς, επιστημονικούς και διοικητικούς φορείς να τα καταγγέλουν και να τα φέρνουν στο φως καθώς η προάσπιση της νομιμότητας δεν δύναται να επιβαρύνει τους μεμονωμένους ασθενείς, οι οποίοι βρίσκονται συχνά στην πλέον ευάλωτη θέση.
Ταυτόχρονα, είναι εμφανές ότι τα απογευματινά χειρουργεία μπορούν να λειτουργήσουν ως μέσο αποσυμφόρησης της λίστας χειρουργείων μόνο εάν και εφόσον διασφαλιστεί η χρηματοδότηση τους από Ευρωπαϊκά Προγράμματα, σύμφωνα με τις διακηρύξεις του Υπουργείου, και όχι από μεμονωμένες περιπτώσεις ασθενών.
Αντίστοιχα, κρίνεται θεμιτή η λειτουργία τους ως μέσο ενίσχυσης του εισοδήματος των γιατρών, αύξησης των δημοσίων εσόδων και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας, όπως και η ελκυστική και μειωμένη τιμολόγηση σε σχέση με τα ιδιωτικά νοσοκομεία, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση των καταστροφικών δαπανών, αλλά δεν αφορά τους οικονομικά ευάλωτους ασθενείς».
Υπό τα παραπάνω, η Ένωση Ασθενών Ελλάδας προτείνει τα εξής:
- Συνολική καταγραφή των αναγκών και κάλυψη των κενών για την πλήρη και απρόσκοπτη λειτουργία των πρωινών χειρουργείων στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους.
- Κάλυψη χειρουργικών πράξεων στα απογευματινά χειρουργεία από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
- Αναζήτηση ευρύτερων χρηματοδοτικών εργαλείων και πόρων, πέρα του RRF, για την δωρεάν εξυπηρέτηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού ασθενών της λίστας στα απογευματινά χειρουργεία (με εισοδηματικά κριτήρια και χρόνιες παθήσεις), προκειμένου να μειωθούν ουσιαστικά οι χρόνοι αναμονής και η χρήση των απογευματινών χειρουργείων να καταστεί πραγματικά επιλογή και όχι ανάγκη.
- Συνεχής αξιολόγηση και μέτρηση της μεταρρύθμισης βάσει επιδόσεων, πραγματοποιηθέντων επεμβάσεων τόσο στα πρωινά όσο και στα απογευματινά χειρουργεία .
- Απόλυτη προάσπιση της θεμελιώδους ισορροπίας πρωινών – απογευματινών χειρουργείων.
- Διαφάνεια στην τήρηση της λίστας αναμονής τόσο του πρωινού, όσο και του απογευματινού χειρουργείου.
- Δυνατότητα ελέγχου από τους ασθενείς, με ηλεκτρονική πρόσβαση και παρακολούθηση της θέσης τους στη λίστα και την εξέλιξη αυτής.
- Δημοσίευση αριθμού πραγματοποιηθέντων πρωινών και απογευματινών χειρουργείων ανά νοσοκομείο και κλινική σε πραγματικό χρόνο και δυνατότητα παράθεσης συγκριτικών στοιχείων με παρελθόντες μήνες και έτη.
- Αυστηρές κυρώσεις και υποχρεωτική διακοπή απογευματινών χειρουργείων σε περίπτωση εξακρίβωσης περιστατικών παράκαμψης λίστας και επιβράδυνσης του ρυθμού εκτελέσεων των πρωινών χειρουργείων προς όφελος των απογευματινών.
- Διαβούλευση με φορείς.
