Η 1η Νοεμβρίου κάθε έτους έχει θεσπιστεί από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ) ως Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων & Μεταμοσχεύσεων. Η μεταμόσχευση ήπατος (ΜΗ) αποτελεί ίσως την κορωνίδα των επεμβάσεων μεταμόσχευσης οργάνων, γιατί συγκεντρώνει υψηλό επίπεδο χειρουργικής τεχνικής και βαθιά γνώση της λειτουργίας ολόκληρου σχεδόν του οργανισμού. Στόχος της μεταμόσχευσης ήπατος, είναι η αύξηση της επιβίωσης και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς, που πάσχει από τελικό στάδιο ηπατικής νόσου. Το γεγονός ότι το ήπαρ χρειάζεται να αντικατασταθεί όταν έχει υποστεί μη αναστρέψιμη βλάβη οφείλεται στην τεράστια σημασία, που έχει για τον οργανισμό η φυσιολογική ηπατική λειτουργία. Επιπλέον, σε αντίθεση με τους νεφρούς, δεν υπάρχει «τεχνητό ήπαρ» προκειμένου να υποκατασταθεί η ηπατική λειτουργία για κάποιο χρονικό διάστημα.
Η εξέλιξη της ιατρικής γνώσης, η βελτίωση της χειρουργικής τεχνικής και εμπειρίας και η πρόοδος στην αντιιική και ανοσοκατασταλτική αγωγή τα τελευταία χρόνια, έχουν τοποθετήσει τη ΜΗ πολύ υψηλά στις θεραπευτικές επιλογές των ειδικών. Επιπλέον, η ΜΗ βρέθηκε πρόσφατα εκ νέου στη δημόσια επικαιρότητα, λόγω της μείωσης της μεταμοσχευτικής δραστηριότητας σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά και λόγω της καταγραφής κρουσμάτων ηπατίτιδας σε παιδιά, την περασμένη άνοιξη.
Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Ήπατος (Ε.Ε.Μ.Η.) εργάζεται διαχρονικά προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των μεταμοσχεύσεων ήπατος, της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης του κοινού για αυτό το «δώρο της ζωής». Στο πλαίσιο αυτό, η Ε.Ε.Μ.Η., βρίσκεται σε διαρκή συνεργασία με τον Ε.Ο.Μ., ενώ πραγματοποιεί και σχετικές ενημερωτικές δράσεις και εκδηλώσεις.
Ενδείξεις – διαδικασία για μεταμόσχευση ήπατος
Η ΜΗ αποτελεί τη μοναδική θεραπευτική προσέγγιση σε ασθενείς με μη αναστρέψιμη βλάβη του ήπατος. Οι ασθενείς που χρειάζεται να υποβληθούν σε ΜΗ συνήθως πάσχουν από: α) οξεία ηπατική ανεπάρκεια, β) χρόνια ηπατική ανεπάρκεια (ή αλλιώς μη αντιρροπούμενη κίρρωση) με επιπλοκές όπως κιρσορραγία, ασκιτική συλλογή και εγκεφαλοπάθεια ή/και γ) ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Οι δότες ήπατος είναι συνήθως άτομα που βρίσκονται σε εγκεφαλικό θάνατο, δηλαδή έχουν υποστεί βαριά μη αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη (συνήθως λόγω κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης ή σοβαρού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου) και οι ζωτικές λειτουργίες της καρδιάς και των πνευμόνων διατηρούνται μόνο με μηχανικά μέσα.
Ο ασθενής με ένδειξη για ΜΗ θα πρέπει να παραπεμφθεί σε κέντρο μεταμόσχευσης προκειμένου να εκτιμηθεί σειρά παραγόντων, που χρήζουν ειδικής αξιολόγησης, και να αποφασιστεί η τοποθέτησή του στη σχετική λίστα προτεραιότητας. Όσο βαρύτερη η ηπατική νόσος, τόσο υψηλότερα τοποθετείται ο ασθενής στη λίστα. Η εκτίμηση της βαρύτητας της ηπατικής νόσου γίνεται με αντικειμενικά κριτήρια, κυριότερο από τα οποία είναι το MELD σκορ. Η τελική επιλογή του λήπτη γίνεται, αφού συνυπολογιστούν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες, όπως η συμβατότητα της ομάδας αίματος, αλλά και των σωματομετρικών παραμέτρων του δότη και του υποψήφιου λήπτη.
Πρόσκληση ευαισθητοποίησης
Με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων & Μεταμοσχεύσεων, η Ε.Ε.Μ.Η. απευθύνει πρόσκληση ευαισθητοποίησης για τη δωρεά οργάνων, η οποία μπορεί να κρατήσει στη ζωή πολλούς ασθενείς και να αλλάξει εντυπωσιακά την ποιότητα ζωής τους. Η ανάπτυξη και η διάδοση των μεταμοσχεύσεων δεν εξαρτώνται μόνο από την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο, αλλά επίσης και από την ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των κοινωνικών φορέων και του καθενός μας χωριστά.
