Καρκίνος Πνεύμονα: Μείωση των θανάτων κατά 25% αν εφαρμοστεί ο Προσυμπτωματικός Έλεγχος

Με βάση τα ευρήματα και την ανάλυση των στοιχείων μελέτης που έγινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τεκμηριώθηκε ότι η υιοθέτηση του προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα με την αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας, είναι ξεκάθαρα προς όφελος του συστήματος υγείας και της κοινωνίας, καθώς θα οδηγήσει σε πρώιμη διάγνωση, έγκαιρη αντιμετώπιση με τις καλύτερες θεραπευτικές επιλογές και κέρδος σε ανθρώπινη ζωή. Η συγκυρία με την παρουσία στη θέση της Αναπληρώτριας Υπουργού, κας Μίνας Γκάγκα που λόγω ειδικότητας γνωρίζει το θέμα, την σύμπνοια όλων των ενδιαφερόμενων μερών που έχει δημιουργηθεί και φυσικά τα ευρήματα της μελέτης στην Ελλάδα που επιβεβαιώνονται και από αντίστοιχες διεθνείς μελέτες, αναμφισβήτητα επιτάσσει την ένταξη του προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα στο εθνικό πρόγραμμα για την πρόληψη «Σπύρος Δοξιάδης».

Τη μελέτη εκπόνησε το Ινστιτούτο Πολιτικής Υγείας, υπό την επιστημονική ευθύνη του Καθηγητή Πολιτικής Υγείας και Κοσμήτορα της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Κυριάκου Σουλιώτη και της Αντιπροέδρου της FairLife LCC και Διδάκτορος Δημόσιας Υγείας κα. Εύης Χατζηανδρέου.

Με βάση προβλεπτικό, στοχαστικό μοντέλο που παρουσίασε ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης, ο προσυμπτωματικός έλεγχος οδηγεί σε σημαντική μείωση των θανάτων κατά 24,61% και σε μείωση των απολεσθέντων χρόνων ζωής κατά 30,9%. Συγκεκριμένα, το μοντέλο προβλέπει 339 λιγότερους θανάτους και 944 λιγότερα απολεσθέντα χρόνια ζωής ανά 100.000 σε βάθος πενταετίας. Τα στοιχεία αυτά όπως τόνισε ο καθηγητής, συμβαδίζουν με αντίστοιχες μελέτες σε άλλες χώρες.

Η κα. Εύη Χατζηανδρέου, Δρ. Δημόσιας Υγείας Παν/μιο Harvard, Αντιπρόεδρος FairLife LCC, επεσήμανε ότι οι δαπάνες για την πρόληψη στην ΕΕ είναι 2,8% των συνολικών δαπανών υγείας ένα πολύ μικρό ποσοστό μικρότερο και του αντίστοιχου που δαπανάται για τη διοίκηση του Συστήματος. Μετά και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της μελέτης, ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα ανταποκρίνεται σε όλα τα κριτήρια που έχουν τεθεί από Διεθνείς Οργανισμούς και Συστήματα Υγείας ως προς την υιοθέτηση Προγραμμάτων για επιμέρους ασθένειες. Τόνισε όμως την ανάγκη της σωστής και ολοκληρωμένης σχεδίασης και υλοποίησης για να αξιοποιηθεί στο μέγιστο το όφελος που προσφέρει. Ειδικά δε στη χώρα μας, όπου ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη αιτία θανάτου με παραπάνω θανάτους από τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη, όλων μαζί και 9.000 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο θα αποτελέσει ένα δυνατό όπλο στη μάχη της δευτερογενούς πρόληψης.

Όπως επεσήμανε η κα. Έλενα Λινάρδου, Παθολόγος Ογκολόγος, Mέλος Δ.Σ. FairLife LCC και Δ/ντρια Δ΄ Ογκολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο Metropolitan, Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής EΣΟΟ, η βιωσιμότητα για τον καρκίνο του πνεύμονα φθάνει στους 9 στους 10 αν διαγνωστούν εγκαίρως ενώ αντιθέτως αν η διάγνωση καθυστερήσει (στάδιο ΙV) η επιβίωση είναι 1 στους 10. Η κα. Λινάρδου τόνισε πως πλέον τα δεδομένα για τα οφέλη του προσυμπτωματικού ελέγχου είναι αδιαμφισβήτητα και αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει πλέον είναι ο τρόπος με τον οποίο θα εφαρμοστεί το μοντέλο του, ενώ ότι με παράλληλη δράση του screening μαζί με προγράμματα μείωσης του καπνίσματος αναμένεται να έχουμε μείωση θανάτων κατά 38%. Η κα. Λινάρδου επίσης πρότεινε τη δημιουργία ειδικών κέντρων αντιμετώπισης του καρκίνου του πνεύμονα, στα οποία να εντάσσονται και τα ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος.

Στην έναρξη της Ημερίδας παρουσιάστηκαν οι εκτεταμένες δράσεις που έχει υλοποιήσει μόλις σε ένα χρόνο, η FairLife LCC, ο πρώτος κοινωνικός φορέας στην Ελλάδα που ασχολείται αποκλειστικά με τον καρκίνο του πνεύμονα, στο πλαίσιο της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της Πολιτείας και της Κοινωνίας, αναφορικά με τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης στην αντιμετώπισή του. Η πρόεδρος της FairLife LCC και μέλος ΔΣ του ευρωπαϊκού φορέα συλλόγων ασθενών LuCE κα. Κορίνα Πατέλη Bell αναφέρθηκε στην ίδρυση της FairLife και τους στόχους της, ευχαρίστησε όλους τους συμμετέχοντες και υπενθύμισε ότι μόνο το 16% των ασθενών ανιχνεύονται στο αρχικό στάδιο της νόσου. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε, για να δώσει έμφαση στην έγκαιρη διάγνωση: «Mπορείς να το προλάβεις! Μην αναβάλεις τις εξετάσεις! Όποιος έχει πνεύμονες μπορεί να νοσήσει από Καρκίνο του Πνεύμονα».

Στην εκδήλωση απηύθυναν χαιρετισμό:
Η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας κα. Μίνα Γκάγκα, η οποία τόνισε ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι πάρα πολύ σημαντική καθώς στην Ελλάδα έχουμε μεγάλο αριθμό καπνιστών και ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη αιτία θανάτου. Η Υπουργός σημείωσε ότι είναι πολύ σημαντικό για τη χώρα μας να έχουμε ένα συντεταγμένο πρόγραμμα, με συγκεκριμένα κριτήρια τόσο για την ενημέρωση όσο και για την έγκαιρη διάγνωση που να περιλαμβάνει όλους τους ενδιαφερόμενους ώστε να ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης». Σε αυτή την κατεύθυνση το υπουργείο επεξεργάζεται την κατάρτιση ενός τέτοιου προγράμματος σε συνεργασία με τον ΕΟΠΥΥ, την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, με παράλληλη εκπροσώπηση και των ασθενών.

Ο Πρύτανης ΕΚΠΑ, Kαθηγητής Αιματολογίας-Ογκολογίας, Αθανάσιος Μελέτιος Δημόπουλος, ο οποίος σημείωσε ότι παρά το γεγονός ότι υπάρχει μείωση του καπνίσματος τα τελευταία χρόνια, δεν είναι το ίδιο σημαντική όπως σε άλλα κράτη και τόνισε την ανάγκη συνεργασίας και κινητοποίησης στην κατεύθυνση της ενημέρωσης για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση. Ο καθηγητής επεσήμανε την ανάγκη αξιοποίησης «εργαλείων» για τη βέλτιστη λειτουργία ενός προγράμματος αντιμετώπισης, όπως η υιοθέτηση κριτηρίων αποζημίωσης της εξέτασης, η μεγαλύτερη διάχυση του διαγνωστικού αλγορίθμου με μια βελτιστοποίηση των εργαστηρίων και η ενίσχυση του θεραπευτικού αλγορίθμου με την εξέταση δύο δεικτών προγνωστικής σημασίας αλλά και η ενίσχυση των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, καθώς υπάρχουν πλέον εξελιγμένες θεραπείες.

Η Dr. Heather Wakelee, Πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης για τη μελέτη του Καρκίνου του Πνεύμονα (IASLC), Ιατρός, Ογκολόγος, Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ μεταξύ άλλων ανέφερε ότι ο καρκίνος του πνεύμονα είναι αόρατος όπως το σύμβολο ευαισθητοποίησης, η λευκή ή διάφανη κορδέλα που δηλώνει τον αέρα στους πνεύμονες. Αποτελεί την 1η αιτία θανάτου για άνδρες και γυναίκες σε ΗΠΑ και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ωστόσο πολλές φορές δεν επισημαίνεται για πολλούς λόγους και κυρίως για την αποφυγή στίγματος.

Η Ewelina Szmytke, Αντιπρόεδρος, Lung Cancer Europe (LuCE), αναφέρθηκε στην πανευρωπαϊκή εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κοινού απέναντι στον καρκίνο του πνεύμονα «Get Checked». Ομάδες Ασθενών με Καρκίνο του Πνεύμονα ενώνονται σε ένα κάλεσμα ελέγχου «Get Checked», ενθαρρύνοντας όσους έχουν συμπτώματα που σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα, να υποβληθούν σε έλεγχο, χωρίς καθυστέρηση. Ευχαρίστησε την FairLife LCC που προωθεί στην Ελλάδα την καμπάνια «Κάνε τις εξετάσεις σου – Όποιος έχει πνεύμονες μπορεί να νοσήσει από Καρκίνο του Πνεύμονα».
Ξεχωριστή στιγμή της Ημερίδας, η προσωπική ιστορία του σκηνοθέτη, ηθοποιού και ποιητή, Τσιμάρα Τζανάτου, ο οποίος εξιστόρησε γλαφυρά την περιπέτεια της υγεία του, δίνοντας έμφαση στην κρίσιμη εξέταση της αξονικής τομογραφίας με την οποία εντοπίστηκε εγκαίρως το πρόβλημα του καρκίνου στον πνεύμονα και αντιμετωπίστηκε με επιτυχία και ολοκλήρωσε τη βιωματική του ιστορία, «Αγνώστου η βία του Βίου», λέγοντας, «ευχαριστώ εκ πνευμόνων».
Συζήτηση ενότητας Επιστημονικής Κοινότητας:

Ο Dr. Torsten Gerriet Blum, Επικεφαλής Ομάδας Ογκολογίας Θώρακος Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS) ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία εργάζεται για την προώθηση του προσυμπτωματικού ελέγχου στην ΕΕ, παρέχοντας εμπεριστατωμένα δεδομένα. Η πρόληψη και η έγκυρη διάγνωση θα συμβάλλουν στη μείωση των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα, την πρώτη αιτία θανάτου μεταξύ άλλων μορφών καρκίνου σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Η κα. Ζένια Σαριδάκη, Ιατρός Παθολόγος-Ογκολόγος, Πρόεδρος ΕΟΠΕ τόνισε την ανάγκη να τεθούν στρατηγικοί στόχοι όπως πχ. η μείωση της χρήσης καπνού που να φθάνει στο 5% του πληθυσμού μέχρι το 2040, ενημέρωση από την παιδική ηλικία, κ.α. ενώ επεσήμανε την τεράστια σημασία της κλινικής και μεταφραστικής έρευνας, για την ανεύρεση νέων καινοτόμων θεραπειών που θα μας επιτρέψουν να ζήσουμε σε έναν κόσμο χωρίς καρκίνο του πνεύμονα.

Ο κ. Ελευθέριος Ζέρβας Γενικός Γραμματέας ΕΠΕ τόνισε ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα και κατ’ επέκταση στην αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Η υπεύθυνη ενημέρωση και συνεργασία όλων των αρμόδιων φορέων είναι απαραίτητη με σκοπό την ένταξη του προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα στον εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό για την υγεία.

Ο κ. Χρήστος Λιονής, Καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης, επεσήμανε το έλλειμμα του κεντρικού συντονισμού όλων των φορέων και την απόσταση λόγου και πράξεων αναφορικά με την πρόληψη και πρότεινε συγκεκριμένο πλαίσιο συνεργασίας, καθώς και την ανάγκη εκπαίδευσης επαγγελματιών υγείας στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και στην ανάπτυξη προσωποποιημένων παρεμβάσεων αλλαγής της συμπεριφοράς, με κύρια εστίαση στην εκπαίδευση για την αντίληψη του κινδύνου και στην έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων.

Ο κ. Χριστόφορος Φορούλης, Καθηγητής Καρδιοθωρακοχειρουργικής, ΑΠΘ Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργών Θώρακος – Καρδίας – Αγγείων, ιεράρχησε τις προτεραιότητες ώστε αφενός να μη δημιουργούνται νέοι καπνιστές και αφετέρου να δημιουργηθούν οι αλγόριθμοι βάσει των οποίων θα γίνεται ο προσυμπτωματικός έλεγχος παράλληλα με την ενημέρωση των καπνιστών για να πεισθούν για την αξία της έγκαιρης διάγνωσης με αξονική τομογραφία θώρακα χαμηλής δόσης ακτινοβολίας καθώς σε αυτή την περίπτωση (στάδιο Ι) τα ποσοστά πλήρους ίασης ξεπερνούν το 80%.

Η κα. Κυριακή Ταβερναράκη, Ακτινολόγος, Επιμ. Α’ Τμήμα Ιατρικής Απεικόνισης και Επεμβατικής Ακτινολογίας ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», Γ.Γ. Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας, επεσήμανε πως υπάρχει επαρκής διαθέσιμος εξοπλισμός (αξονικοί τομογράφοι) στις δημόσιες και ιδιωτικές δομές υγείας οι οποίοι μπορούν να υλοποιήσουν το έργο του προσυμπτωματικού ελέγχου με την αξονική τομογραφία Θώρακος με ειδικό πρωτόκολλο χαμηλής δόσης, που μπορούν να αναλάβουν οι ακτινολόγοι και σε συνεργασία με τις υπόλοιπες ειδικότητες με στόχο το μεγαλύτερο δυνατό όφελος για τους εξεταζόμενους.

Ο κ. Γιώργιος Πισσάκας, Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, έστειλε έντονα το μήνυμα της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα που είναι ο πλέον θανατηφόρος, ενώ αν τον ανακαλύψουμε γρήγορα επιτυγχάνουμε πολύ υψηλά ποσοστά ίασης με το ελάχιστο των θεραπειών.

Συζήτηση ενότητας Φορείς Κοινότητας Ασθενών:

Η Carolyn “Bo” Aldige, Αντιπρόεδρος του Global Lung Cancer Coalition (GLCC) ανέφερε ότι ο καρκίνος του πνεύμονα από ένας σπάνιος καρκίνος στα προηγούμενα χρόνια, έχει πια την ευθύνη για το 18% των καρκίνων παγκοσμίως με 18 εκατομμύρια θανάτους. Επίσης παρουσίασε τη λειτουργία του φορέα στον οποίο είναι Πρόεδρος και διατύπωσε το όραμα για έναν κόσμο όπου κανείς δεν θα πεθαίνει από καρκίνο του πνεύμονα.

Ο Caius Kim, Global Director, Lung Ambition Alliance (LAA) παρουσίασε στοιχεία από διάφορες μελέτες διεθνώς, σύμφωνα με τα οποία η επιβίωση αυξάνεται θεαματικά, εφόσον η διάγνωση γίνεται σε πρώτο στάδιο και είναι cost effective. Επεσήμανε επίσης ότι δεν πρέπει πλέον να χάνεται χρόνος, γιατί μπορούμε να σώσουμε ζωές.

Οι Kjeld Hansen, Chair of European Lung Foundation και Janette Rawlinson, Member of Patient Advisory Group ELF, μοιράστηκαν την εμπειρία τους από τις δράσεις των οργανισμών τους.

Η κα Κατερίνα Κουτσογιάννη, Πρόεδρος Ένωσης Ασθενών Ελλάδος, συντάχθηκε με την ανάγκη του προσυμπτωματικού ελέγχου και ευχήθηκε την ταχύτερη υλοποίηση του προγράμματος.

Η κα Καίτη Αποστολίδου, Πρόεδρος ΕΛΛ.Ο.Κ, Mέλος Δ.Σ. ΕCPC – European Cancer Patient Coalition, δήλωσε την ξεκάθαρη υποστήριξη της ΕΛΛ.Ο.Κ στον προσυμπτωματικό έλεγχο, αλλά τόνισε πως είναι απαραίτητη μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που να περιλαμβάνει και την πρόληψη, και την έγκαιρη διάγνωση και την θεραπεία και την επανένταξη, ενώ επεσήμανε την αναγκαιότητα να εφαρμοστούν όλα τα μέτρα που προβλέπει ο Ευρωπαϊκός Κώδικας κατά του Καρκίνου. Επίσης σημείωσε την ανάγκη για την αποζημίωση των βιοδεικτών και την ενίσχυση της ειδικότητας των Παθολογοανατόμων, καθώς διαπιστώνεται καθυστέρηση των διαγνώσεων, λόγω έλλειψης των ειδικών γιατρών.

Η κα Ζωή Γραμματόγλου Πρόεδρος Συλλόγου Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων και Ιατρών Αθηνών Κ.Ε.Φ.Ι. εστίασε στην ανάγκη συνεργασίας με τα δημόσια νοσοκομεία για την υλοποίηση του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου, όπου όμως δεν υπάρχουν εκπαιδευμένοι επαγγελματίες υγείας και καθώς δεν υπάρχει και η κουλτούρα του προσυμπτωματικού ελέγχου στην ελληνική κοινωνία, είναι ευθύνη της πολιτείας, πρώτα να εκπαιδεύσει τους επαγγελματίες υγείας για να πείσουν όσους χρειάζεται και παράλληλα να ενημερώσει το ευρύ κοινό.

Οι εκπρόσωποι της φαρμακευτικής βιομηχανίας αναφέρθηκαν στις νέες θεραπευτικές λύσεις που είναι διαθέσιμες, αλλά και αναπτύσσονται, στην ασθενοκεντρική τους προσέγγιση και τη διάθεση στήριξης στην υλοποίηση ενός προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Συγκεκριμένα συμμετείχαν με παρουσιάσεις/τοποθετήσεις οι κ.κ., Χρήστος Αντωνόπουλος, MD, PhD, EMBA, Διευθυντής Τμήματος Ογκολογίας / Αιματολογίας, Μέλος ΔΣ, AstraZeneca Ελλάδας, Σωκράτης Κουλούρης, MD, Chief Medical Value Officer, Roche Hellas και Χρήστος Μπούκης, Value, Access & Policy Lead, Amgen Hellas.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την αιγίδα του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (Σ.Φ.Ε.Ε), των επιστημονικών εταιρειών: Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (Ε.Π.Ε), Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (Ε.Ο.Π.Ε), Ελληνική Εταιρεία Καρκίνου Πνεύμονα (ΕΛ.Ε.ΚΑ.Π), Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος -Καρδιάς-Αγγείων (Ε.Ε.Χ.Θ.Κ.Α), Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία (Ε.Α.Ε.), Ελληνική Εταιρεία Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας (Ε.Ε.Α.Ο), Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας Καρκίνου (ΕΛ.Ι.Ε.Κ), European Respiratory Society (ERS). Επίσης, των φορέων Ασθενών: Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου (ΕΛΛ.Ο.Κ), Ένωση Ασθενών Ελλάδας, Σύλλογος Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων Ιατρών Αθηνών (Κ.Ε.Φ.Ι), European Lung Foundation (ΕLF), Global Lung Cancer Coalition (GLCC), International Association for the Study of Lung Cancer (IASLC), Lung Cancer Europe (LuCE), και Lung Ambition Alliance (LAA).
Την Ημερίδα παρουσίασε και συντόνισε η δημοσιογράφος κα. Έλενα Παπαδημητρίου, ενώ το συντονισμό της ενότητας των επιστημονικών φορέων και των εκπροσώπων Ασθενών η δημοσιογράφος κα. Νέλλη Καψή, υπεύθυνη Media και Επικοινωνία FairLife LCC.

Την εκδήλωση υποστήριξαν οι εταιρείες: Roche Hellas (διακεκριμένος χορηγός), Pfizer Hellas, Amgen Hellas, AstraZeneca Eλλάδας, MSD (χορηγοί), ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ-ΛΙΛΛΥ ΑΕΒΕ, Takeda (υποστηρικτές).