Έντονο και ορμητικό συνεχίζει να είναι το τέταρτο επιδημικό κύμα κορωνοϊού, σαρώνοντας τη χώρα για δεύτερο μήνα. Εκτός από τη νησιωτική χώρα, και ιδίως την Κρήτη, στο μικροσκόπιο των αρμόδιων επιστημονικών και υγειονομικών αρχών έχει μπει πλέον και η ηπειρωτική, καθώς τις τελευταίες ημέρες καταγράφεται σημαντική μετατόπιση του ιικού φορτίου σε πολλές περιοχές της επικράτειας, αλλάζοντας άρδην τα επιδημιολογικά δεδομένα.
Μετά τους εφήβους και τους νέους, που οδήγησαν το κύμα τον Ιούλιο, τώρα πλήττονται οι ανεμβολίαστοι ηλικίας άνω των 45 χρόνων, οι οποίοι αυξάνουν συνεχώς το ποσοστό τους στα συνολικά κρούσματα κορωνοϊού.
Το ρεύμα του πληθυσμού που έχει κινηθεί προς τουριστικούς προορισμούς, νησιωτικούς ή άλλους, αλλά και προς τους τόπους καταγωγής, είναι πολύ μεγάλο, όπως συμβαίνει άλλωστε κάθε Αύγουστο, και δη στην καρδιά του, που συμπίπτει με τη σημαντική θρησκευτική γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η κινητικότητα αναμένεται να κορυφωθεί αυτή την εβδομάδα, όπου θα συνεχιστούν οι διακοπές για πολλούς πολίτες, ενώ παράλληλα θα αρχίσει και η επιστροφή παραθεριστών στη βάση τους, κυρίως στα αστικά κέντρα.
Την κινητικότητα των πολιτών ακολουθεί και ο κορωνοϊός. Σε αρκετές περιοχές, δε, η κυκλοφορία του κορωνοϊού όχι μόνο δεν προσκρούει σε εμπόδια, αλλά μάλλον… διευκολύνεται από τη χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού, την ελλιπέστατη τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας και τη μη εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων σε συνδυασμό με την υπερμεταδοτικότητα του μεταλλαγμένου στελέχους «Δέλτα». Είναι ενδεικτικό ότι από τις αρχές του περασμένου μήνα μέχρι και τη δεύτερη εβδομάδα του Αυγούστου ο αριθμός των κρουσμάτων υπερτετραπλασιάστηκε: στις 3 Ιουλίου τα κρούσματα είχαν ανεβεί σε τετραψήφιο νούμερο έπειτα από μικρό διάστημα μείωσης, φτάνοντας τα 1.001, ενώ την περασμένη Τρίτη σημείωσαν ρεκόρ για την περίοδο του τέταρτου κύματος, φτάνοντας τα 4.181.
Σε ό,τι αφορά το εμβολιαστικό μέτωπο, ο ημερήσιος ρυθμός εμβολιασμών έχει υποχωρήσει στους 30.000, με τους αρμόδιους να ευελπιστούν για… αυξημένη κινητικότητα πολιτών έξω από τα εμβολιαστικά κέντρα τις επόμενες εβδομάδες, πριν από την επάνοδο στην εργασία ή στα σχολεία για τους χιλιάδες μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου. Μέχρι και την περασμένη Τετάρτη πλήρως εμβολιασμένοι ήταν 5.441.745 πολίτες (ποσοστό 61,1% του ενήλικου πληθυσμού) και άλλοι 373.399 σε αναμονή για τη δεύτερη δόση και την ολοκλήρωση της θωράκισής τους έναντι του κορωνοϊού.
Τον Σεπτέμβριο οι ανεμβολίαστοι εργαζόμενοι στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα θα υποχρεούνται να προσκομίζουν δύο αρνητικά τεστ κορωνοϊού, rapid ή μοριακό, σε εβδομαδιαία βάση. Η σχετική υπουργική απόφαση αναμένεται να εκδοθεί τις επόμενες ημέρες και υπενθυμίζεται ότι δεν αφορά τους υγειονομικούς εργαζομένους, οι οποίοι, εφόσον δεν εμβολιάζονται, τίθενται σε αναστολή καθηκόντων.
Το κύμα μετατοπίζεται σταθερά στην ηπειρωτική χώρα. Η Πελοπόννησος, ιδίως η Αχαΐα, η Μεσσηνία και η Λακωνία, ο Εβρος, το Κιλκίς, η Πρέβεζα και η Θεσπρωτία μετρούν συνεχώς θετικά κρούσματα κορωνοϊού, με τους ειδικούς να διαπιστώνουν αύξηση των νέων μολύνσεων κατά τόπους έως και 70% σε σχέση με τον Ιούλιο. Η μετακίνηση των πολιτών στην ηπειρωτική χώρα χωρίς υποχρεωτικότητα αρνητικού ελέγχου για κορωνοϊό αποδεικνύεται πλέον εκ του αποτελέσματος ότι συνέβαλε στην εκτίναξη των κρουσμάτων.
Μάλιστα, στην ηπειρωτική χώρα τον χορό των κρουσμάτων σέρνουν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ανεμβολίαστοι, άνω των 40 χρόνων, οι οποίοι αποτελούν τον εύκολο στόχο για τον ιό, καθώς απροστάτευτοι μολύνονται από ασυμπτωματικούς φορείς του κορωνοϊού ή και από ασθενείς που παρότι αποδεδειγμένα νοσούν δεν πειθαρχούν στα υγειονομικά μέτρα και δεν απομονώνονται.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, τα άτομα ηλικίας 45-54 χρόνων αποτελούν την τελευταία εβδομάδα το 29% των νέων μολύνσεων, ενώ στο τέλος Ιουλίου το αντίστοιχο ποσοστό των νέων κρουσμάτων σε αυτή την ηλικιακή ομάδα ήταν 22%.
Ανάλογη αύξηση αποτυπώνεται και στην ηλικιακή ομάδα των ατόμων άνω των 55 χρόνων. Την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου οι μολυσμένοι με κορωνοϊό αυτής της ομάδας αποτελούσαν το 11% των κρουσμάτων, ενώ πλέον αποτελούν το 16%. Σε κάθε περίπτωση, οι μη εμβολιασμένοι πολίτες αναμένεται να πληγούν από τον κορωνοϊό.
Σε εγρήγορση, όμως, κρατά τους αρμόδιους και η νησιωτική χώρα, όπου εκτός από την Κρήτη, σε τροχιά δυναμικής αύξησης των κρουσμάτων είναι η Εύβοια, η Ρόδος, η Κάλυμνος, η Χίος, η Νάξος, η Σύρος, οι Σποράδες και η Κέρκυρα.
Τα σενάρια για την επιδημία
Οι επιστήμονες παρακολουθούν με συγκρατημένη αγωνία την επιδημιολογική κατάσταση που διαμορφώνεται διότι γνωρίζουν πως η σκυτάλη των κρουσμάτων που θα παραδοθεί από τον Αύγουστο στον Σεπτέμβριο θα κρίνει τη διασπορά του κορωνοϊού το φθινόπωρο και συνεπακόλουθα την επάνοδο στη σχολική κανονικότητα και την αντοχή του συστήματος υγείας.
«Το πρώτο 15ήμερο του Αυγούστου δημιούργησε δυστυχώς τις ιδανικές συνθήκες για την ευρεία διασπορά του κορωνοϊού: πολύ μεγάλη κινητικότητα λόγω καλοκαιριού και τουρισμού και ελλιπέστατη τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας και των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Πλέον εισερχόμαστε σε κρίσιμη εβδομάδα, καθώς στη διάρκειά της θα φανεί αν το επιδημικό κύμα συνεχίσει να ανεβαίνει ή μείνει σταθερό», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας Δημήτρης Παρασκευής.
«Ο αριθμός των 3.500 κρουσμάτων κατά μέσο όρο ημερησίως που έδειχναν τα προγνωστικά μοντέλα για τον Δεκαπενταύγουστο, δυστυχώς επιβεβαιώνεται. Το καλό σενάριο προβλέπει σταθεροποίηση και το δυσμενές άνοδο με πάνω από 3.500 κρούσματα ημερησίως και περαιτέρω διαφαινόμενη αύξηση», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Τζανάκης.
Το «σκληρό» αποτύπωμα της κινητικότητας και των συναθροίσεων θα είναι ξεκάθαρο στο τέλος Αυγούστου, μέσα από τα δεδομένα των εισαγωγών, των νοσηλειών και των διασωληνώσεων. Βάσει του ήπιου προγνωστικού μοντέλου, οι εισαγωγές στις ΜΕΘ θα κυμανθούν πάνω από 300 την προσεχή εβδομάδα και οι εισαγωγές ασθενών στα νοσοκομεία πάνω από 300 έως το τέλος του μήνα. Αν ξεδιπλωθεί το χειρότερο σενάριο, οι αριθμοί αυτοί θα αναπροσαρμοστούν κινούμενοι αυξητικά.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν την αξία του ελέγχου (testing) πριν και μετά τις διακοπές. Απευθύνουν ισχυρή σύσταση προς τους ανεμβολίαστους -και ιδιαίτερα στους νέους- που επιστρέφουν από τις διακοπές, να υποβάλλονται σε self test πριν από το ταξίδι της επιστροφής.
Επιπλέον, τους ζητούν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ακόμη και μετά το αρνητικό τεστ για μία εβδομάδα μετά την επιστροφή τους στις οικίες τους, να αποφεύγουν τον συγχρωτισμό με άλλους για να μη γίνουν εστίες υπερμετάδοσης στο περιβάλλον τους και να εφαρμόζουν επιμελώς τα μέτρα ατομικής προστασίας και κυρίως τη μάσκα στις επαφές τους με ευάλωτα άτομα του περιβάλλοντός τους.
Η κατάσταση στην Κρήτη
Την ίδια στιγμή, στο μελανό προσκήνιο παραμένει η Κρήτη όπου η επιδημία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με εκατοντάδες κρούσματα σε ημερήσια βάση, χωρίς να διαφαίνεται άμεσα ο έλεγχος της διασποράς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις νοσηλείες λόγω COVID-19 και την επιβάρυνση των νοσοκομείων του νησιού.
Παρότι ο εντοπισμός και η ταχύτατη κυκλοφορία του μεταλλαγμένου στελέχους «Δέλτα» είχαν σημάνει πολύ νωρίς συναγερμό στο νησί, αυτός αγνοήθηκε. Η αύξηση των κρουσμάτων -με τη μετάλλαξη «Δέλτα» να είναι κυρίαρχη στο 80% των περιπτώσεων- ήταν μεγάλη, με την Περιφερειακή ενότητα (ΠΕ) Ηρακλείου να πρωτοστατεί. Ενδεικτικά, στις 20 Ιουλίου το νησί μετρούσε 234 κρούσματα και την περασμένη Τετάρτη 554, δηλαδή υπερδιπλάσια.
«Η ανοδική πορεία των κρουσμάτων θα συνεχιστεί. Το Ηράκλειο και τα Χανιά έχουν μεγάλο πρόβλημα, με τη διασπορά να είναι εκτεταμένη, κάτι που σταδιακά μετακυλίεται και στις άλλες περιοχές, όπως δείχνουν τα λύματα. Το peak της επιδημίας στην Κρήτη βρίσκεται μπροστά μας, έχουμε ακόμη αρκετή διαδρομή να διανύσουμε μέχρι να ελεγχθεί η κατάσταση.
Τα τοπικά περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν στο Ηράκλειο και τα Χανιά είναι μία πυροσβεστική λύση που όμως δεν αποδίδει αμέσως και κυρίως δεν αποδίδει αν δεν γίνονται έλεγχοι. Χρειάζονται 10 με 14 ημέρες για να ελεγχθεί η επιδημική εστία. Συνεπώς στα Χανιά, που εφαρμόστηκαν τα περιοριστικά μέτρα στις 6 Αυγούστου, θα φανεί αν ήταν αρκετά για να σταματήσουν την αύξηση των κρουσμάτων προς το τέλος της εβδομάδας. Ενώ για το Ηράκλειο η εικόνα θα γίνει πιο καθαρή για την πορεία της επιδημίας μετά τις 24 Αυγούστου» λέει στο ΘΕΜΑ, ο κ. Τζανάκης.
Η πίεση στα νοσοκομεία
Το ποσοστό των ανεμβολίαστων κατοίκων της Κρήτης αποτελεί μια πολύ μεγάλη δεξαμενή. Με εξαίρεση το Λασίθι (65%) και τα Χανιά (55%), όπου η εμβολιαστική κάλυψη είναι καλή, στις άλλες περιοχές οι ανεμβολίαστοι είναι περίπου στο 60%. Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελούν οι ανεμβολίαστοι εργαζόμενοι στον τουρισμό και την εστίαση. Σύμφωνα με τον καθηγητή, «το διαπιστώνουμε συνεχώς στις ιχνηλατήσεις μας, όταν προκύπτουν συρροές κρουσμάτων, εντοπίζονται πάντα εργαζόμενοι αυτού του χώρου. Συμμετέχουν, δυστυχώς, στη διασπορά και λόγω του ότι δεν είναι εμβολιασμένοι και διότι δεν τηρούν τα μέτρα».
Στα νοσοκομεία του νησιού μέχρι και την περασμένη Πέμπτη νοσηλεύονταν 183 ασθενείς, εκ των οποίων οι 44 σε ΜΕΘ και από αυτούς οι 25 διασωληνωμένοι. Συνολικά η Κρήτη μετράει 254 θύματα λόγω κορωνοϊού. «Το τελευταίο δίμηνο το 1/3 των νοσηλευομένων είναι ηλικιωμένοι ανεμβολίαστοι που δεν έχουν καλή εξέλιξη. Και οι νεότεροι που νοσηλεύονται δίνουν μεγάλη μάχη τόσο με τη νόσο COVID όσο και με τον εαυτό τους, έχοντας μετανιώσει που δεν εμβολιάστηκαν ενώ είχαν τη δυνατότητα», τονίζει ο κ. Τζανάκης.
Με το κύμα των ασθενών με σοβαρή νόσο λόγω κορωνοϊού να δυναμώνει συνεχώς -ο ημερήσιος αριθμός εισαγωγών το τελευταίο 10ήμερο είναι 21- τα νοσοκομεία δρομολογούν επιχειρησιακές αλλαγές. Ο αρμόδιος γενικός γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας Ιωάννης Κωτσιόπουλος είχε μεταβεί στην Κρήτη με τον πρόεδρο του ΕΚΑΒ Νίκο Παπαευσταθίου προ δύο εβδομάδων για τον λόγο αυτό, βλέποντας την επιδημία να φουντώνει στο νησί.
Οι διοικήσεις της Υγειονομικής Περιφέρειας και των νοσοκομείων έχουν κληθεί να ενεργοποιήσουν το επιχειρησιακό σχέδιο για αύξηση των διαθεσίμων κλινών με τροποποίηση της λειτουργίας των νοσοκομείων. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως θα δεσμευτούν κλίνες από τις κλινικές των νοσοκομείων για τις ανάγκες των ασθενών με CΟVID όπως και από τις ΜΕΘ. Hδη η ΜΕΘ του «Βενιζέλειου » έχει 100% πληρότητα με ασθενείς COVID, του ΠΑΓΝΗ 75% και του Nοσοκομείου Χανίων 70%.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Τζανάκη, το τείχος εμβολιασμού που έχει οικοδομηθεί, παρότι δεν είναι πολύ υψηλό ακόμη, θα επιτρέψει στα νοσοκομεία και τους υγειονομικούς να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες εισαγωγές. «Ο εμβολιασμός μπορεί να προλάβει τις νοσηλείες και τις διασωληνώσεις. Υπολογίζουμε ότι αν δεν είχε δημιουργηθεί το εμβολιαστικό τείχος, μέσα σε 10 ημέρες στην Κρήτη θα είχαν καλυφθεί όλες οι κλίνες ΜΕΘ. Θα είχαμε 70 εισαγωγές την ημέρα (πλέον κυμαίνονται γύρω στις 20, δηλαδή θα ήταν τριπλάσιες) και 5 διασωληνώσεις ημερησίως από 1-2 που γίνονται τώρα», υπογραμμίζει ο καθηγητής περιγράφοντας μια μελανή εικόνα για το σύστημα υγείας και κυρίως για τους ασθενείς που έχει αποφευχθεί χάρη στον εμβολιασμό και απευθύνει έκκληση στους πολίτες να προγραμματίσουν τον εμβολιασμό τους.
Σαρηγιάννης: Από μέσα Σεπτεμβρίου η πανδημίας θα πάρει διαστάσεις λόγω μετάλλαξης Δέλτα
Λινού: Το post covid σύνδρομο μπορεί να επηρεάσει και όσους πέρασαν ελαφριά τη νόσο
