«Βγήκαμε από τα μνημόνια, αλλά όχι από την κρίση»: Με αυτή τη φράση περιέγραψε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Εταιριών Ελλάδας (ΣΦΕΕ), κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας στο πεδίο του φαρμάκου, μιλώντας τη Δευτέρα στο πλαίσιο της παρουσίασης ειδικής έκδοσης για τη φαρμακευτική αγορά που έγινε με τη συνεργασία του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
«Παρά την έξοδο από τα μνημόνια η λιτότητα στον χώρο της υγείας συνεχίζεται με τη λογική της κλειστής φαρμακευτικής δαπάνης να επεκτείνεται μέχρι το 2022 με νομοθετική ρύθμιση, γεγονός που επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τις συνθήκες λειτουργίας και τις προοπτικές του κλάδου στη χώρα μας. Η πολυπόθητη ισορροπία που θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας και των παρόχων, την καλή υγεία των πολιτών, αλλά και την οικονομική ανάπτυξη φαίνεται ένας πολύ μακρινός στόχος. Η παρούσα κατάσταση καταργεί κάθε δυνατότητα μελλοντικού σχεδιασμού και απομακρύνει τις ευκαιρίες της ανάπτυξης» εξήγησε ο κ. Παπαδημητρίου γιατί ενώ η χώρα βγήκε από τα μνημόνια, δεν έχει βγει και από την κρίση.
Σύμφωνα με τον ΣΦΕΕ, η πορεία του clawback και του rebate είναι ενδεικτική της κατάστασης. Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι το 2018 οι φαρμακευτικές εταιρείες θα καταβάλλουν 560 εκατ. ευρώ σε clawback και 430 εκατ. ευρώ σε rebate. Δυσοίωνα όμως είναι τα στοιχεία για το 2019: «Ήδη για το πρώτο δίμηνο του 2019 το clawback του ΕΟΠΥΥ είναι αυξημένο κατά 16% συγκριτικά με εκείνο που είχε καταγραφεί το πρώτο δίμηνο του 2018» ανέφερε ο κ. Παπαδημητρίου.
Το δημογραφικό πρόβλημα και η φαρμακευτική δαπάνη
Στην έκθεση για το 2018, όπως παρουσιάστηκε, αναδεικνύεται το μεγάλο ζήτημα του δημογραφικού, καθώς διαχρονικά σημειώνεται μείωση των γεννήσεων και αύξηση του πληθυσμού άνω των 65 ετών που από το 21,9% του συνολικού πληθυσμού το 2017 θα εκτιναχθεί στο 36,5% το 2050. Μια εκτίμηση που συσχετίζεται αμέσως με αυξανόμενη ανάγκη για φαρμακευτική και υγειονομική περίθαλψη, άρα και για αυξημένη ανάγκη για δημόσια χρηματοδότηση σε δαπάνες υγείας και φαρμακευτική κάλυψη.
Στον τομέα των δαπανών για φαρμακευτική κάλυψη, που αποτελεί ωστόσο ένα μικρό μέρος της συνολικής δαπάνης για την υγεία (περίπου 20%), η συνολική εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη διαμορφώθηκε στα 3,6 δισ. Ευρώ το 2018 εκ των οποίων μόλις το 1,945 εκατ. ευρώ αποτελεί δημόσια χρηματοδότηση. Το βάρος μετατοπίστηκε στους ασθενείς και στον ιδιωτικό τομέα με το μεγαλύτερο μέρος να το επωμίζεται ο φαρμακευτικός κλάδος, μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών και εκπτώσεων (clawback & rebates) που καταβάλει.
Το οικονομικό αποτύπωμα του φαρμακευτικού κλάδου
Το ΙΟΒΕ προχώρησε σε εκτίμηση του οικονομικού αποτυπώματος του κλάδου του φαρμάκου στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του, η συνολική συνεισφορά του κλάδου του φαρμάκου σε όρους ΑΕΠ εκτιμάται σε 6,1 δισ. ευρω (3,4% του ΑΕΠ) το 2017. Έτσι, για κάθε 1 ευρώ προστιθέμενης αξίας των εταιριών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του φαρμάκου, δημιουργούνται άλλα 2,9 ευρώ στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά εκτιμάται σε 122.000 θέσεις εργασίας (ή 3,0% της συνολικής απασχόλησης). Δηλαδή κάθε θέση εργασίας στον κλάδο του φαρμάκου υποστηρίζει άλλες 4,7 ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης συνολικά στην οικονομία. Τέλος, η επίδραση στα φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητα του κλάδου φαρμάκου εκτιμάται περίπου στα 1,7 δισεκ.ευρώ.
Η αντιστροφή του αρνητικού κλίματος για τον φαρμακευτικό κλάδο
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΦΕΕ, ο φαρμακευτικός κλάδος μπορεί να βγει από την κρίση υπό τέσσερις προϋποθέσεις:
– Με την ολοκλήρωση των δομικών αλλαγών και την πλήρη εφαρμογή των νομοθετημένων μεταρρυθμίσεων για τον έλεγχο της κατανάλωσης φαρμάκου και τη μείωση της σπατάλης, όπως θεραπευτικά πρωτόκολλα, ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα νοσοκομεία, μητρώα ασθενών, αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας, επιτροπή διαπραγμάτευσης, ηλεκτρονικός φάκελος ασθενή κοκ.
– Με την τοποθέτηση ορίων στο clawback, και την εισαγωγή της συνυπευθυνότητας με την Πολιτεία στην υπέρβαση της δαπάνης, όπως γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, να διασφαλιστεί κάποια προβλεψιμότητα και ομαλότητα στην αγορά. Αν τηρηθούν αυτές οι βασικές αρχές, αυτός ο κατ’ εξοχήν αναπτυξιακός και εξωστρεφής κλάδος θα ξεδιπλώσει το τεράστιο δυναμικό του.
– Με τη σύναψη μνημονίου συνεργασίας με την Πολιτεία, διάρκειας 3-5 ετών, όπου θα διαμορφώνεται ένα συνοπτικό πλαίσιο στόχευσης για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
– Με την παροχή αναπτυξιακών κινήτρων, η οποία μπορεί να δρομολογηθεί με την ενίσχυση των συνεργιών των διεθνών με τις ελληνικές εταιρίες και με την προσέλκυση επενδύσεων για κλινικές μελέτες.
