Αν και το κάπνισμα παραμένει μια από τα κύριες αιτίες πρόωρων θανάτων που μπορούν να προληφθούν, πάνω από το 70% των 1,3 δισεκατομμυρίων χρηστών καπνού παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες διακοπής του καπνίσματος. Την ίδια στιγμή μελέτες δείχνουν ότι οι καπνιστές είναι πιο ευάλωτοι στον κορωνοϊό και τα νέα καπνικά προϊόντα υπονομεύουν την προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος.
Γι’ αυτό και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) φέτος έχει επικεντρώσει την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (31η Μαΐου) στην ενδυνάμωση 100 εκατ. χρηστών καπνού να κάνουν μια προσπάθεια διακοπής, δημιουργώντας δίκτυα υποστήριξης και αυξάνοντας την πρόσβαση στις υπηρεσίες διακοπής του καπνίσματος.
Στην Ελλάδα, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) συμπράττει με την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία (ΕΚΕ) και τον Δήμο Αθηναίων στη μάχη κατά του καπνίσματος. Ειδικότερα, στο πλαίσιο μνημονίου συνεργασίας μεταξύ ΕΠΕ και Δήμου Αθηναίων η φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος θα εορταστεί με φωταγώγηση του σιντριβανιού της Ομόνοιας, με webinar για την πρόληψη του εφηβικού καπνίσματος και λειτουργία ιατρείων διακοπής καπνίσματος από την ΕΠΕ τον Ιούνιο. Παράλληλα με πρωτοβουλία της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας πραγματοποιείται ειδική εκστρατεία ενημέρωσης για το παθητικό κάπνισμα και τα οφέλη από την διακοπή του καπνίσματος, με ενημέρωση και εκπαίδευση των νέων, από την σχολική ηλικία με ένα διαδραστικό πρόγραμμα δίνοντας το μήνυμα ζωής χωρίς εξαρτήσεις.
Το κάπνισμα επιβαρυντικός παράγοντας για τις αναπνευστικές λοιμώξεις
Σύμφωνα με την κυρία Παρασκευή Κατσαούνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ «το κάπνισμα είναι σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας και για τις λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, όπως η γρίπη και η πνευμονιοκοκκική πνευμονία και για τον κορωνοϊό, το υψηλό κλινικό και οικονομικό φορτίο των οποίων ήρθε στο προσκήνιο με αφορμή την πρόσφατη πανδημία. Για το λόγο αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντική η τήρηση των μέτρων πρόληψης όλων των αναπνευστικών λοιμώξεων και όχι μόνο της COVID-19, ιδιαιτέρως μέσω του εμβολιασμού, που συμβάλλει στην άμεση προστασία – πρόληψη της νόσου και των απώτερων επιπλοκών της και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Παράλληλα, όμως, τα οφέλη του επεκτείνονται στο σύνολο της κοινότητας μέσω της συλλογικής ανοσίας και του περιορισμού στη μετάδοση της νόσου, με αποτέλεσμα τη θωράκιση της κοινωνίας και τη συμβολή στην κοινωνική ευημερία».
Οι καπνιστές πιο ευάλωτοι στον κορωνοϊό
Η κυρία Ζαφειρία Μπαρμπαρέσσου, Πνευμονολόγος, Συντονίστρια Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της ΕΠΕ, συμπληρώνει ότι «στο επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος, βρίσκεται η συζήτηση για το αν το κάπνισμα συσχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα προσβολής από τον Sars-Cov-2 ή με τη βαρύτητα της νόσου. Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα από peer-reviewed μελέτες, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία ισχυρή απόδειξη ότι οι καπνιστές προστατεύονται από την μόλυνση με τον ιό. Αντιθέτως, μάλιστα, αναδεικνύονται ολοένα αυξανόμενα δεδομένα, που σχετίζουν τους καπνιστές με σοβαρότερη νόσο και χειρότερη πρόγνωση και εξήγησε τους μηχανισμούς συσχέτισης. Επιπλέον, οι καπνιστές έχουν αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης, καθώς αφαιρούν τη μάσκα και επειδή αγγίζουν με τα δάχτυλα συχνά το πρόσωπο και το στόμα έχοντας προηγουμένως αγγίξει άλλα δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα (αναπτήρες, σπίρτα)».
Ενώ ο κ. Κωνσταντίνος Τούτουζας, Γραμματέας ΕΚΕ, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ στην Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του ΓΝΑ «Ιπποκράτειο», σημειώνει ότι «από 18 μελέτες, στις οποίες συμπεριλάβαμε 6.310 ασθενείς, φάνηκε ότι το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για βαρύτερη νόσο κατά 34%. Η συσχέτιση του καπνίσματος με αυξημένη πιθανότητα θανάτου δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Βρέθηκε, επίσης, ότι τόσο η ηλικία, όσο και η συχνότητα του σακχαρώδη διαβήτη είχαν αρνητικές συσχετίσεις με τον κίνδυνο για βαρύτερη νόσο, δηλαδή ο ρόλος του καπνίσματος ως παράγοντας κινδύνου ήταν σημαντικότερος σε νέους ασθενείς χωρίς σακχαρώδη διαβήτη. Επιπλέον, πολύ πρόσφατα δημοσιεύθηκε μια μεγάλη προοπτική μελέτη και βρέθηκε ότι το κάπνισμα συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων από τη λοίμωξη COVID-19, καθώς και μεγαλύτερη επιβάρυνση των συμπτωμάτων. Οι ασθενείς με SARS-CoV-2 που κάπνιζαν, είχαν υψηλότερο φορτίο συμπτωμάτων και είχαν περισσότερες πιθανότητες να χρειαστεί να νοσηλευτούν, σε σύγκριση με τους μη καπνιστές».
Τα νέα καπνικά προϊόντα υπονομεύουν τη διακοπή του καπνίσματος
Η κυρία Μάρθα Ανδρίτσου, Πνευμονολόγος, Α’ Κλινική Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ στο ΓΝA «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ», Συντονίστρια Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της ΕΠΕ αναφερόμενη στα καινούργια καπνικά προϊόντα και τη χρήση τους ως εργαλεία διακοπής του καπνίσματος τονίζει ότι, «συμφωνούμε με τη δήλωση του Γενικού Διευθυντή του ΠΟΥ ότι “πρέπει να καθοδηγηθούμε από την επιστήμη και τα αποδεικτικά στοιχεία, όχι από τις εκστρατείες μάρκετινγκ της βιομηχανίας καπνού – της ίδιας βιομηχανίας που από δεκαετίες εξαπατά με σκοπό την πώληση προϊόντων που έχουν σκοτώσει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους”. Άλλωστε, ο ΠΟΥ και η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία (ERS) δεν αποδέχονται τα καινούργια καπνικά ως εργαλεία διακοπής (ERS and tobacco harm reduction ERJ 2019) – θέση την οποία ενστερνίζεται και η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία -, υποστηρίζοντας ότι η χρήση τους υπονομεύει τη διακοπή του καπνίσματος και την ιατρική μεθοδολογία που υποδεικνύουν οι διεθνείς οδηγίες για αυτό το στόχο, όπως είναι ο συνδυασμός συμβουλευτικής και φαρμακευτικής αγωγής. Στο πλαίσιο αυτό, τόσο η ERS όσο και η ΕΠΕ δε δέχονται ως μέλη τους άτομα που έχουν σύγκρουση συμφερόντων με την καπνοβιομηχανία».
Ενώ για το ίδιο θέμα ο κ. Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ στην Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του ΓΝΑ «Ιπποκράτειο», προσθέτει ότι «τα συστήματα θέρμανσης καπνού δεν είναι μέθοδος διακοπής καπνίσματος και χρησιμοποιούνται από εκείνους που επιλέγουν να συνεχίσουν το κάπνισμα. Τα δεδομένα που αφορούν την καρδιαγγειακή ασφάλεια των συσκευών θέρμανσης καπνού είναι μέχρι στιγμής λίγα. Είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι η χρήση τους συνεπάγεται κάποιου βαθμού αύξηση του κινδύνου. Η πλήρης τεκμηρίωση του κινδύνου μέσω του υπολογισμού της αύξησης συμβάντων, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου ή το εγκεφαλικό επεισόδιο, θα απαιτήσει πολλά έτη. Μέχρι τότε η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να προβλέψει αυτόν τον κίνδυνο μέσω δεικτών υγείας. Πρόσφατη μελέτη της Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής έδειξε ότι, όπως και στην περίπτωση των ηλεκτρονικών τσιγάρων, τα προϊόντα θερμαινόμενου καπνού αυξάνουν άμεσα την αορτική σκληρία. Αυτό που πρέπει παντοιοτρόπως να τονίζεται είναι ότι ο όρος “τροποποιημένος” κίνδυνος δεν είναι συνώνυμος της απουσίας κινδύνου. Η ενημέρωση για τα προϊόντα αυτά από την ίδια την καπνοβιομηχανία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και επαγρύπνηση από την Πολιτεία».
Ειδήσεις σήμερα
Εμβολιασμοί: Πώς συνεχίζεται το πρόγραμμα μετά τα 5 περιστατικά θρομβώσεων
Τζανάκης για εμβόλιο AstraZeneca: Δεν νομίζω πως υπάρχει θέμα προβληματικής παρτίδας στην Κρήτη
Βατόπουλος για θρομβώσεις: Ελάχιστες οι παρενέργειες από τα εμβόλια
