*Γράφει η Φώφη Γιωτάκη
Αλυσιδωτές αντιδράσεις στην ελληνική πολιτική σκηνή προκαλεί η παρέμβαση Μπάιντεν υπέρ της πρότασης του ΠΟΥ να απελευθερωθούν οι πατέντες των εμβολίων, ώστε να επιταχυνθούν οι εμβολιασμοί παγκοσμίως.
Τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όσο και ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, είχαν ταχθεί υπέρ της σχετικής πρωτοβουλίας, ωστόσο σε πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή -τον περασμένο Γενάρη- οι ίδιοι και τα κόμματά τους στη συνέχεια αντιπαρατέθηκαν με σφοδρότητα.
Με την κίνηση Μπάιντεν αναθερμάνθηκε η κόντρα, καθώς ο κ. Τσίπρας έσπευσε να «υπενθυμίσει» ότι, όταν τον Ιανουάριο ζητούσε από τον κ. Μητσοτάκη να αναλάβει ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την άρση της πατέντας στα εμβόλια, «με χλεύαζε στη Βουλή, κατηγορώντας με ότι θέλω να καταργηθεί η “ελεύθερη αγορά” με ένα νόμο κι ένα άρθρο».
Κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ότι η πρόταση Τσίπρα και η ορολογία που αξιοποιείται παραπέμπει στη λογική της «απαλλοτρίωσης» της πατέντας και προσθέτουν ότι ήταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης που είχε αναλάβει πρωτοβουλίες από τον Απρίλιο του 2020 για το άνοιγμα της δυνατότητας εμβολιασμού και για φτωχότερες χώρες.
Στις 6 Απριλίου του 2020, συγκεκριμένα, και στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής συζήτησης περί της διαχείρισης της κρίσης λόγω της πανδημίας, ο κ. Μητσοτάκης υποστήριζε -μιλώντας στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung- την πρόταση του καθηγητή Ηλία Μόσιαλου, να προβεί η ΕΕ από κοινού στην αγορά αδειών ευρεσιτεχνίας (πατεντών) για νέα εμβόλια και τεστ ταχείας ανίχνευσης, προωθώντας με αυτόν τον τρόπο την ταχύτερη δυνατή διάδοση των μέσων καταπολέμησης του κορωνoϊού.
Όπως τόνιζε δε ο κ. Μόσιαλος, αν αγοράζονταν οι πατέντες για τεστ και εμβόλια, θα υπήρχε η δυνατότητα να οργανωθεί η παραγωγή σε πολλά σημεία (της Ευρώπης), γεγονός που θα επέτρεπε μια ευρεία διανομή. «Τα τεστ και τα εμβόλια, τα οποία θα αποκτούσαν κρατικοί ή ευρωπαϊκοί θεσμοί θα μετατρέπονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο σε “δημόσια αγαθά”, τα οποία θα μπορούσαν να διανεμηθούν περαιτέρω» σημείωνε ο καθηγητής του LSE, Ηλίας Μόσιαλος.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, στηρίζοντας μάλιστα την πρόταση Μόσιαλου, υπογράμμιζε τότε ότι «εάν η πολιτική αυτή εφαρμοστεί σωστά, αφενός δίνει τη δυνατότητα παροχής κινήτρων για έρευνα και ανάπτυξη (R&D) εμβολίου κατά του κορονοϊού και αφετέρου διαβεβαιώνει τους πολίτες ότι τα χρήματα που δίνουν ως φορολογούμενοι δαπανώνται με το σωστό τρόπο». Ένα μήνα μετά, στις 4 Μαΐου 2020, ο πρωθυπουργός δήλωνε επίσης για το θέμα: «Η ανακάλυψη και η απόδειξη της αποτελεσματικότητας ενός εμβολίου θα είναι μία από τις κύριες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουμε, ως ανθρωπότητα. Αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Το εμβόλιο θα πρέπει να παραχθεί σε επαρκείς ποσότητες, στο μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Θα πρέπει να είναι διαθέσιμο, σε προσιτή τιμή, σε ολόκληρο τον παγκόσμιο πληθυσμό, αρχής γενομένης με τους πιο ευάλωτους. Και πρέπει να διανεμηθεί παγκοσμίως σε ισότιμη βάση. Καμία χώρα ή περιοχή δεν πρέπει να έχει μονοπωλιακή πρόσβαση στο εμβόλιο. Όταν μιλάμε για μεταδοτικές ασθένειες, όπως ανέφερε και η Melinda Gates, η ασφάλεια του ενός είναι η ασφάλεια όλων. Συνεπώς, προσυπογράφω το κάλεσμα και άλλων ηγετών που έχουν λάβει μέρος σε αυτή τη διάσκεψη, το εμβόλιο -όποτε εφευρεθεί- θα πρέπει να κηρυχθεί παγκόσμιο δημόσιο αγαθό. Πιστεύω ότι αυτό είναι μία αρχή στην οποία πρέπει να συμφωνήσουμε και ένα σημαντικό μήνυμα που όλοι πρέπει να στείλουμε σήμερα».
Ο κ. Τσίπρας, στις 5 Γενάρη του 2021, με αφορμή τη συνάντησή του στο προεδρικό μέγαρο με την κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου, τάχθηκε υπέρ της άρσης της πατέντας των εμβολίων και της ανάπτυξης συγκεκριμένων πρωτοβουλιών από την ελληνική κυβέρνηση προς την Ευρώπη. Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ συνομίλησε, δε, με τον Γενικό Γραμματέα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το θέμα, ενώ το κόμμα του κατέθεσε σχετική πρόταση την οποία στήριξε το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και αντιμετωπίστηκε θετικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ακολούθησε στις 15 Γενάρη στη Βουλή σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με αφορμή τη συζήτηση σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών για την πανδημία. Τότε ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε έωλο το επιχείρημα Τσίπρα λέγοντας μεταξύ άλλων: «Δεν μπορώ, πάντως, να μη σχολιάσω κι ένα έκτο έωλο επιχείρημα το οποίο ακούστηκε από τα χείλη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης: “Γιατί δεν παίρνετε”, λέει, «τις πατέντες των εμβολίων ώστε να παράγονται εδώ από ελληνικές εταιρείες»; Πάλι καλά που δε μας ζητήσατε να κρατικοποιηθεί η Pfizer και η AstraZeneca με ένα νόμο και με ένα άρθρο. Αυτά είναι αστεία, είναι αστεία επιχειρήματα, είναι αστεία πυροτεχνήματα. Η ανεδαφικότητά τους καταδείχθηκε αμέσως από τις ίδιες τις φαρμακοβιομηχανίες. Είτε δηλώνουν σοβαρή άγνοια για τα ισχύοντα στο διεθνές ερευνητικό και επιχειρηματικό περιβάλλον είτε κάτι άλλο, μία ανεξήγητη αφέλεια, μία διάθεση παραπληροφόρησης της κοινής γνώμης».
Και συμπλήρωσε: «Όμως είναι επιβεβλημένο σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές ο πολίτης πάνω από όλα να έχει υπεύθυνη ενημέρωση. Να μην την έχει μόνο από την κυβέρνηση. Να την έχει και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Διότι φαίνεται ότι κάποιοι, μετά τα λεφτόδεντρα, ανακάλυψαν και τα εμβολιόδεντρα»
Χθες εν τω μεταξύ -μετά τη δήλωση του Αμερικανού προέδρου- ο κ. Τσίπρας επανήλθε, κάνοντας επίθεση στον κ. Μητσοτάκη και υποστηρίζοντας: «Όταν δεν κατανοείς ότι οι καιροί αλλάζουν, απλά συνεχίζεις να ζεις στον παλιό κόσμο και να υπερασπίζεσαι με πάθος τις αξίες του. Εν προκειμένω τα κέρδη των μεγάλων πολυεθνικών».
Με ανάρτησή της στα social media, η Φώφη Γεννηματά τάσσεται υπέρ της συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων και επισημαίνει: «Η παρέμβαση του προέδρου Μπάιντεν ανοίγει μια προοπτική να απελευθερωθούν οι πατέντες των εμβολίων. Όλοι όσοι το έχουμε πει και το πιστεύουμε έχουμε χρέος να συμβάλλουμε σε αυτό. Στη χώρα μας να συνεννοηθούμε για την κοινή δράση που απαιτείται ώστε και η Ευρωπαϊκή Ένωση να συμμετάσχει ενεργά στην προσπάθεια γιατί αυτός ο στόχος δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση. Εμείς, από την πλευρά μας, θέτουμε και πάλι το ζήτημα στους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές».
Ανακοίνωση ΣΥΡΙΖΑ: Να καταθέσει ο Μητσοτάκης επίσημη πρόταση στην Κομισιόν για άρση της πατέντας
Για «αυτογελοιοποίηση» του πρωθυπουργού σχετικά με το ζήτημα της άρσης της πατέντας κάνει λόγο, σε ανακοίνωσή του, ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία, τονίζοντας ότι «καλό θα ήταν η κυβέρνηση και ο κ. Μητσοτάκης, αντί να αυτογελοιοποιούνται, να βρουν το θάρρος, έστω και με καθυστέρηση, να αναγνωρίσουν το σφάλμα τους και να καταθέσουν έστω και τώρα επίσημη πρόταση στην Κομισιόν για άρση της πατέντας».
Ειδικότερα, με αφορμή δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας, ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει ότι «ο κ. Γεραπετρίτης ολοκλήρωσε σήμερα τον εξευτελισμό του κ. Μητσοτάκη για το θέμα της πατέντας, επιβεβαιώνοντας ποιος έκανε χθες τις γελοίες διαρροές ότι δήθεν ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέλαβε ανάλογη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία».
«Επειδή μάλλον ξεχνάει εύκολα» σχολιάζει η αξιωματική αντιπολίτευση, «του θυμίζουμε ότι στις 15 Ιανουαρίου ο κ. Μητσοτάκης στη Βουλή, κληθείς να πάρει θέση για την πρόταση του κ. Τσίπρα να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την άρση του καθεστώτος της πατέντας, ώστε να μπορούν να παράγονται εμβόλια μαζικότερα από περισσότερες φαρμακοβιομηχανίες, μιλούσε για “εμβολιόδεντρο” και ειρωνευόταν λέγοντας πως “πάλι καλά που δεν ζητήσατε να κρατικοποιηθούν Pfizer και AstraZeneca με έναν νόμο και ένα άρθρο”».
Η Κουμουνδούρου επισημαίνει ότι «η πρόταση, όμως, του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία και του κ. Τσίπρα από την αρχή του έτους για άρση του καθεστώτος της πατέντας στα εμβόλια, κατατέθηκε τόσο από ευρωβουλευτές και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία στο Ευρωκοινοβούλιο και στο Συμβούλιο της Ευρώπης όσο και σε τηλεφωνική επικοινωνία του Αλέξη Τσίπρα με τον επικεφαλής του ΠΟΥ κ. Τέντρος». Σημειώνει, επίσης, ότι «η πρόταση τελικά υιοθετήθηκε επισήμως από το Συμβούλιο της Ευρώπης, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και πλέον και από την κυβέρνηση των ΗΠΑ».
