Σιδηροπενία: Επηρεάζει το ένα τρίτο του πληθυσμού – Ενημερωθείτε

Παρόλο που επηρεάζει το ένα τρίτο του πληθυσμού παγκοσμίως¹, η σιδηροπενία (ανεπάρκεια σιδήρου) υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται.^2,3 Η Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τη Σιδηροπενία (26η Νοεμβρίου) αποτελεί μια διεθνή πρωτοβουλία ενημέρωσης για τη σιδηροπενία και τη σιδηροπενική αναιμία, η οποία έχει θεσμοθετηθεί τα τελευταία χρόνια από την Vifor Pharma και αποσκοπεί στη διάγνωση και την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

Κεντρικό ρόλο στις φετινές δράσεις ευαισθητοποίησης έχει η νέα ενημερωτική ιστοσελίδα που συγκεντρώνει, με εγκυρότητα και πληρότητα, όλες τις πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζουμε για τη σημασία του σιδήρου, διαθέτει ένα εύχρηστο Ευρετήριο Συμπτωμάτων, και μπορεί να βοηθήσει όσους ενδεχομένως έχουν σιδηροπενία ή αναιμία και δεν το γνωρίζουν, να τις αντιμετωπίσουν με την κατάλληλη ιατρική φροντίδα.

Η σιδηροπενία μάς αφορά όλους και μπορεί να επηρεάσει σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής μας, την πνευματική και σωματική υγεία, τον μεταβολισμό, την παραγωγικότητα, την ενέργειά μας, ακόμα και τη σεξουαλική λειτουργία.^4,5 Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι η σιδηροπενία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της λειτουργικότητας έως 30%.⁶ Οι συνέπειές της διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά μπορούν να συσχετιστούν με μια γενικότερη υποβάθμιση της υγείας και της ευεξίας, καθώς και με αύξηση της κόπωσης. ⁷ Συνηθισμένα συμπτώματα είναι η κόπωση, η χλωμή όψη, τα εύθραυστα νύχια με μορφολογικές ανωμαλίες, η αδυναμία συγκέντρωσης.

Ο Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας Θάνος Δημόπουλος και Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρει σχετικά: «Η σιδηροπενική αναιμία αποτελεί πολύ συχνό ιατρικό πρόβλημα. Η διάγνωσή της είναι εύκολη, αλλά έχει ιδιαίτερη σημασία σε κάθε ασθενή να αναζητούμε την αιτία που την προκαλεί. Να θυμόμαστε ότι αρκετά συχνά οι νεοπλασίες του γαστρεντερικού συστήματος εκδηλώνονται ως σιδηροπενική αναιμία».

Η σημασία του σιδήρου για τις γυναίκες, τα παιδιά και τους ασθενείς με χρόνια νοσήματα

Οι γυναίκες, τα παιδιά και οι έφηβοι, καθώς και οι ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια και φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου είναι ομάδες με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης σιδηροπενίας και σιδηροπενικής αναιμίας.

Για τις γυναίκες και τα παιδιά

Υπάρχουν διαστήματα που οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε έλλειψη σιδήρου, όπως κατά την περίοδό τους ή στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 40% των γυναικών έχει έλλειψη σιδήρου στην έναρξη της εγκυμοσύνης⁸, ενώ το 90% δεν λαμβάνει αρκετό σίδηρο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.⁹ Τα παιδιά, αντίστοιχα, χρειάζονται περισσότερο σίδηρο ιδιαίτερα σε περιόδους που αναπτύσσονται γρήγορα, όπως στα πρώτα χρόνια της ζωής τους και στην εφηβεία, αλλά και όταν αρχίσει η περίοδος στα κορίτσια. Στις αναπτυγμένες χώρες, η σιδηροπενική αναιμία επηρεάζει το 16% των βρεφών κάτω του 1 έτους¹⁰, το 25% των παιδιών ηλικίας 1 – 5 ετών και το 6% των παιδιών ηλικίας 5 – 14 ετών¹¹. Στα παιδιά, η σιδηροπενία μπορεί να βλάψει σημαντικά τη γνωσιακή και κινητική ανάπτυξη.¹²  

Ο Δρ. Αλέξανδρος Ροδολάκης, Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας – Γυναικολογικής Ογκολογίας, Διευθυντής Α΄ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής, ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Αλεξάνδρα τονίζει σχετικά: «Ο γυναικείος πληθυσμός εμφανίζει μεγαλύτερα ποσοστά σιδηροπενικής αναιμίας, καθώς φαίνεται ότι οι γυναίκες με φυσιολογική εμμηνορρυσία εμφανίζουν 10 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης αναιμίας σε σύγκριση με τους άνδρες. Στα συχνότερα αίτια εμφάνισης σιδηροπενικής αναιμίας στις γυναίκες συγκαταλέγεται η κύηση, κατά την οποία η αύξηση των απαιτήσεων του οργανισμού σε σίδηρο οδηγεί σε αδυναμία εξασφάλισης της επαρκούς ποσότητάς του με την καθημερινή διατροφή. Οι αιμορραγίες γυναικολογικής αιτιολογίας, συμπεριλαμβανομένων των μητρορραγιών στην αναπαραγωγική και προεμμηνοπαυσιακή περίοδο της ζωής μιας γυναίκας, αλλά και σε γυναικολογικές νεοπλασίες είναι επίσης αρκετά συχνές. Η διόρθωση των επιπέδων του σιδήρου σε αυτές τις περιπτώσεις είναι εξίσου σημαντική με την αντιμετώπιση του υποκείμενου νοσήματος».

Για τους ασθενείς με χρόνια νοσήματα

Περίπου οι μισοί ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο σταδίων 2-5 έχουν κάποιας μορφής έλλειψη σιδήρου¹⁵, ενώ στη χρόνια νεφρική νόσο σταδίου 5 σχεδόν όλοι οι ασθενείς έχουν αναιμία.¹⁶ Για τη σιδηροπενία σε αυτούς τους ασθενείς, ο Δρ. Ιωάννης Μπολέτης, Καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος ΔΣ Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου δηλώνει: «Η διόρθωση της σιδηροπενίας και μόνο, συχνά αποκαθιστά τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης στα άτομα με χρόνια νεφρική νόσο, αλλά και όταν για την αύξηση της αιμοσφαιρίνης χρειάζεται η χορήγηση ερυθροποιητικού παράγοντα, είναι απαραίτητη η σιδηροθεραπεία».

Στην καρδιακή ανεπάρκεια, περίπου το 50% των ασθενών έχει κάποιας μορφής έλλειψη σιδήρου, με ή χωρίς αναιμία.^13,14 Ο Καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Αττικό, Δρ. Γεράσιμος Φιλιππάτος αναφέρει: «Όλοι πρέπει να θυμόμαστε ότι η σιδηροπενία επιδεινώνει την πρόγνωση των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Η αντιμετώπισή της μειώνει τις νοσηλείες, αλλά κυρίως βελτιώνει κλινικά τους ασθενείς με το σύνδρομο».

Στα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, η αναιμία αποτελεί το πιο σύνηθες εξωεντερικό σύμπτωμα.¹⁷ Μεταξύ των διαφόρων μελετών, ο αριθμός των ατόμων με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και σιδηροπενική αναιμία διαφέρει, αλλά έχει φανεί ότι το 36%-76% των πασχόντων εμφανίζει σιδηροπενική αναιμία.¹⁸ Οι κύριοι λόγοι εμφάνισης έλλειψης σιδήρου ή σιδηροπενικής αναιμίας για αυτούς τους ασθενείς είναι η μεγάλης διάρκειας εσωτερική αιμορραγία εντός του εντέρου, η μειωμένη απορρόφηση σιδήρου από τη διατροφή λόγω της φλεγμονής στο έντερο και η μειωμένη πρόσληψη σιδήρου από τη διατροφή αν δεν περιλαμβάνει ορισμένες τροφές πλούσιες σε σίδηρο, λόγω του ότι αυξάνουν τα συμπτώματα της φλεγμονώδους νόσου (πχ. πράσινα φυλλώδη λαχανικά).¹⁹

Δείτε περισσότερα στο www.takeironseriously.com/el

Σχετικά με τη GENESIS Pharma: Η GENESIS Pharma υπήρξε μια από τις πρώτες φαρμακευτικές εταιρείες σε ευρωπαϊκό επίπεδο με εξειδίκευση σε προϊόντα φαρμακευτικής βιοτεχνολογίας και είναι σήμερα η μεγαλύτερη μεταξύ των ελληνικών εταιρειών που εξειδικεύονται σε καινοτόμα φάρμακα, βάσει κύκλου εργασιών. Μέσω των μακροχρόνιων στρατηγικών συνεργασιών της με μερικές από τις κορυφαίες διεθνείς φαρμακευτικές εταιρείες που πραγματοποιούν σημαντικές επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη θεραπειών αιχμής, η GENESIS Pharma έχει δημιουργήσει ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο καινοτόμων και υψηλής αξίας φαρμακευτικών προϊόντων για περισσότερες από 30 σοβαρές και σπάνιες ασθένειες. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια από τις πλέον εξειδικευμένες εταιρείες στην Ελλάδα στην πολλαπλή σκλήρυνση, διαθέτει πρωτοποριακές θεραπείες για σπάνια γενετικά νοσήματα, βιοομοειδή προϊόντα υψηλής τεχνολογίας για ένα φάσμα ρευματολογικών και δερματολογικών χρόνιων φλεγμονωδών παθήσεων, καθώς και εύρος καινοτόμων θεραπειών για σπάνιες αιματολογικές κακοήθειες. Δραστηριοποιείται επίσης στους τομείς της ογκολογίας, της νεφρολογίας και της γαστρεντερολογίας. Είναι μια πολυβραβευμένη εταιρεία σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης και καλού εργασιακού περιβάλλοντος, με την άμεση συνεισφορά της στην ελληνική οικονομία και κοινωνία να ξεπερνά το 30% του κύκλου εργασιών της ετησίως. Περισσότερα στο www.genesispharma.com

Σχετικά με τη Vifor Pharma: Η Vifor Pharma, εταιρεία του Vifor Pharma Group, είναι παγκόσμιος ηγέτης στην ανακάλυψη, ανάπτυξη, παραγωγή και διανομή φαρμακευτικών προϊόντων για θεραπεία της ανεπάρκειας σιδήρου. Η εταιρεία διαθέτει, επίσης, ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο συνταγογραφούμενων και μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Με κεντρικά γραφεία στη Ζυρίχη, η διεθνής της παρουσία αναπτύσσεται διαρκώς, ενώ διαθέτει ένα μεγάλο δίκτυο συνεργαζόμενων εταιρειών σε όλο τον κόσμο. Περισσότερα στο www.viforpharma.com

ΠΗΓΕΣ

1. Peyrin-Biroulet L, et al. Guidelines on the diagnosis and treatment of iron deficiency across indications: a systematic review. Am J Clin Nutr.2015;102(6):1585-94.

2. Thachil J. Iron deficiency: still under-diagnosed? Br J Hosp Med. 2015;76(9):528-532.

3. Miller JL. Anemia: a common and curable disease. Cold Spring Harb Perspect Med. 2013 Jul; 3(7).

4. Beard JL. Iron biology in immune function, muscle metabolism and neuronal functioning. J Nutr. 2001:568-580.

5. Auerbach M, Adamson JW. How we diagnose and treat iron deficiency anemia. Am J Hematol. 2016;91(1):31-38.

6. World Health Organisation. Iron deficiency anaemia. Assessment, prevention and control: A guide for programme managers. 2001. Available at URL: http://www.who.int/nutrition/publications/en/ida_assessment_prevention_control.pdfLast accessed: June 2018.

7. World Health Organisation. Nutritional anaemias: tools for effective prevention and control. 2017. Available at URL: http://www.who.int/nutrition/publications/micronutrients/anaemias-tools-prevention-control/en/. Last accessed: June 2018.

8. Milan N. Prepartum anaemia: prevention and treatment. Ann Hermatol. 2008;87(12):949-59. doi:10.1007/s00277-008-0518-4.

9. Scholl TO. Maternal iron status: relation to fetal growth, length of gestation, and iron endowment of the neonate. Nutr Rev. 2011;69 Suppl 1:S23-9. doi:10.1111/j.1753-4887.2011.00429.x.

10. Radlowski EC, Johnson RW. Perinatal iron deficiency and neurocognitive development. Front Hum Neurosci. 2013;7:1-11. Available at http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=3779843&tool=pmcentrez&rendertype=abstract. Accessed 29 September 2020.

11. Radlowski EC, Johnson RW. Perinatal iron deficiency and neurocognitive development. Front Hum Neurosci. 2013;7:1-11. Available at http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=3779843&tool=pmcentrez&rendertype=abstract. Accessed 29 September 2020. ǀ World Health Organization. Iron deficiency anaemia. Assessment, prevention and control: A guide for programme managers.;2001.

12. Zimmermann M, Hurrell R. Nutritional iron deficiency. Lancet. 2007;370:511-520.

13. Ebner N, von Haehling S. Iron deficiency in heart failure: a practical guide. Nutrients. 2013;5(9):3730-9. doi:10.3390/nu5093730.

14. Klip IT, Comin-Colet J, Voors A a, et al. Iron deficiency in chronic heart failure: an international pooled analysis. Am Heart J. 2013;165(4):575-582.e3. doi:10.1016/j.ahj.2013.01.017.

15. Mehdi U, Toto RD. Anemia, diabetes, and chronic kidney disease. Diabetes Care. 2009;32(7):1320-6. doi:10.2337/dc08-0779.

16. Babitt JL, Lin HY. Mechanisms of anemia in CKD. J Am Soc Nephrol. 2012;23(10):1631-4.

17. Stein J, Hartmann F, Dignass AU. Diagnosis and management of iron deficiency anemia in patients with IBD. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2010;7(11):599-610. doi:10.1038/nrgastro.2010.151.

18. Cappellini MD et al. Iron deficiency across chronic inflammatory conditions: International expert opinion on definition, diagnosis, and management. Am J Hematol. 2017 Oct;92(10):1068-1078.

19. Ott C, Liebold A, Takses A, Strauch UG, Obermeier F. High prevalence but insufficient treatment of iron-deficiency anemia in patients with inflammatory bowel disease: results of a population-based. Gastroenterol Res Pract. 2012;2012:595970. doi:10.1155/2012/595970.