«Λυγίζουμε εμείς για να μη σπάσουν οι άλλοι», με αυτό το σύνθημα οι νοσηλευτές της χώρας δίνουν έναν τεράστιο αγώνα διαρκείας με καθημερινό ψυχικό κόστος έναντι της πανδημίας του κορωνοϊού, η οποία έφερε ακόμη πιο επιτακτικά στο προσκήνιο τις διαχρονικά μεγάλες ελλείψεις νοσηλευτικού προσωπικού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και την ανάγκη άμεσων παρεμβάσεων για μόνιμες προσλήψεις, αλλά και τη σύσταση Κλάδου Νοσηλευτών στο ΕΣΥ.
Σε συνέντευξή του στο ygeiamou.gr ο κ. Δημήτριος Σκουτέλης, πρόεδρος της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος, αποτυπώνει πώς «εξαργυρώνουμε» στις μέρες μας λανθασμένες πολιτικές Υγείας δεκαετιών που δεν είχαν επενδύσει στους νοσηλευτές.
Υπογραμμίζει πως οι προσλήψεις νοσηλευτών μέσω ΟΑΕΔ και επικουρικού προσωπικού δίνουν μεν μεγάλη «ανάσα» στις υπηρεσίες Υγείας, όχι όμως τη λύση που χρειάζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας, η οποία έγκειται σε μόνιμες προσλήψεις νοσηλευτών πέραν των ήδη υπηρετούντων επικουρικών (περισσότεροι από 2.000 πανελλαδικά), καθώς και πάλι δεν επαρκούν.
Ο κ. Σκουτέλης εξηγεί τη σημασία της σύστασης Κλάδου Νοσηλευτών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, σε υλοποίηση των σχετικών κυβερνητικών δεσμεύσεων, δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι πρωτίστως η κίνηση αυτή θα δώσει κίνητρο για να διακοπεί το κύμα φυγής νοσηλευτών προς το εξωτερικό -που αριθμούν άνω των 3.000 μέχρι στιγμής.
Παράλληλα, ως προς το θεσμό του ειδικευόμενου νοσηλευτή δηλώνει αισιόδοξος πως όταν λειτουργήσει σε πλήρη έκταση θα συμβάλει κατά πολύ στις παρεχόμενες υπηρεσίες Υγείας προς τους πολίτες.
Οι νοσηλευτές απέναντι στον κορωνοϊό
Ως προς τον αντίκτυπο της πανδημίας στους νοσηλευτές, οι οποίοι και βρίσκονταν ήδη αντιμέτωποι με μία επιβαρυμένη επαγγελματική καθημερινότητα, ο κ. Σκουτέλης αναφέρει πως το απαιτητικό ωράριο, οι επιπλέον ώρες εργασίας, οι συνεχιζόμενες βάρδιες, το ευμετάβλητο εργασιακό περιβάλλον, η συνεχής επαγρύπνηση αποτελούν παράγοντες οι οποίοι τους έχουν εξαντλήσει σωματικά.
Η ανησυχία και ο φόβος της μετάδοσης του ιού στο οικογενειακό, κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον αυξάνουν την ίδια στιγμή κατακόρυφα το καθημερινό άγχος και τις ψυχοπιεστικές συνέπειές του σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς τους.
Ο κ. Δημήτριος Σκουτέλης, πρόεδρος της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος
«Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί η επιστροφή στο σπίτι, όπου σε όλους αδιακρίτως τους νοσηλευτές φουντώνει το ‘ενοχικό’ πλέον συναίσθημα μετάδοσης του ιού, καθώς αρκετοί συνάδελφοι έχουν βρεθεί θετικοί στον ιό. Παρ’ όλ’ αυτά, οι νοσηλευτές συνεχίζουν άοκνα, με αυταπάρνηση και χωρίς τυμπανοκρουσίες, να νοσηλεύουν όλους τους συμπολίτες μας, ώστε να επιστρέψουν ‘ασφαλείς’ στα αγαπημένα τους πρόσωπα. Το κοινό σύνθημα όλων των νοσηλευτών από την έναρξη της πανδημίας είναι ‘Λυγίζουμε εμείς… για να μη σπάσουν οι άλλοι», αναφέρει ο ίδιος.
«Το ψυχικό κόστος δυστυχώς το βιώνουμε καθημερινά και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα μας ακολουθεί και μελλοντικά. Οι καταστάσεις είναι ψυχοπιεστικές από όλες τις πλευρές, η καθημερινή πάλη για την επιβίωση των ασθενών, ο φόβος της απώλειας ενός ασθενή, η ανησυχία της μετάδοσης του ιού, επιφέρουν μεγάλες ψυχοσυναισθηματικές αλλαγές. Σαφώς και όταν λαμβάνει εξιτήριο ένας συνάνθρωπός μας κατακλυζόμαστε από ικανοποίηση, σαφώς και μας δίνει κουράγιο η κοινωνική αναγνώριση του έργου μας, αλλά αυτή η παρατεταμένη ψυχοφθόρα μάχη μας επηρεάζει όλους», λέει ο πρόεδρος της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος.
Ανάγκη μόνιμων προσλήψεων και σύστασης Κλάδου Νοσηλευτών
Σχετικά με το πάγιο πρόβλημα της υποστελέχωσης, ο κ. Σκουτέλης αναφέρει πως οι ελλείψεις που αντιμετωπίζουν όλες οι υπηρεσίες Υγείας σε νοσηλευτές είναι διαχρονικά μεγάλες. «Το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα χρησιμοποιώντας λανθασμένες πολιτικές Υγείας λόγω της ιατροκεντρικής κουλτούρας και επιρροής, η οποία μεσουρανούσε τις περασμένες δεκαετίες, δεν είχε επενδύσει στους νοσηλευτές. Αυτές τις ανορθόδοξες πολιτικές εξαργυρώνουμε στις μέρες μας», σημειώνει.
Οι μόνιμες κενές οργανικές θέσεις νοσηλευτών σε όλες τις υπηρεσίες Υγείας με επίκεντρο τα νοσοκομεία εξακολουθούν να παραμένουν σε υψηλά ποσοστά ακάλυπτες πανελλαδικά. Την κατάσταση, δε, δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο, σύμφωνα με τον κ. Σκουτέλη, το γεγονός ότι αφενός δεν αναπληρώνονται οι θέσεις των νοσηλευτών που συνταξιοδοτούνται, και αφετέρου μέχρι στιγμής έχουν φύγει στο εξωτερικό περισσότεροι από 3.000 νοσηλευτές.
«Σαφώς και οι προσλήψεις νοσηλευτών μέσω ΟΑΕΔ και επικουρικού προσωπικού αποτελούν μεγάλη ανάσα για τις υπηρεσίες Υγείας, αλλά δεν αποτελούν τη λύση, την οποία χρειάζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας, δηλαδή τις μόνιμες προσλήψεις νοσηλευτών», τονίζει.
Και συμπληρώνει πως εν συνεχεία θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί ολιστικά το επάγγελμα του νοσηλευτή στη χώρα μας, ώστε να αποτελεί κίνητρο για να ασχοληθούν τα νέα παιδιά με τη Νοσηλευτική: «Έχουμε το προνόμιο να διαθέτουμε από τα καλύτερα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών Νοσηλευτικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Παράλληλα, έχουν αναβαθμιστεί οι σπουδές, καθώς πλέον όλα τα Τμήματα Νοσηλευτικής ανήκουν στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, με το πλεονέκτημα να έχουν δυνατότητα να παρέχουν αυτόνομα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών και διδακτορικών διατριβών, διευκρινίζει ο πρόεδρος της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος.
Ως προς την κύρια ανάγκη του νοσηλευτικού επαγγέλματος, ο κ. Σκουτέλης σημειώνει πως είναι «η αναγνώρισή του από την ίδια την Πολιτεία, από το ίδιο το Εθνικό Σύστημα Υγείας, το οποίο εκθειάζει τους νοσηλευτές, αλλά δεν τους εξελίσσει, δεν τους παρέχει κίνητρα ώστε να ηγηθούν, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και άλλων εθνικών συστημάτων. Και η αναγνώριση αυτή έχει μία κατεύθυνση, εκείνη της σύστασης του Κλάδου Νοσηλευτών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας».
Μέσω του κλάδου, ο ίδιος εξηγεί, οι νοσηλευτές θα αναπληρώνονται άμεσα μέσω πλήρωσης θέσεων σε περίπτωση συνταξιοδοτήσεων, θα έχουν το δικό τους ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό καθεστώς, θα μπορούν να ασκούν ιδιωτικό έργο, θα έχουν το δικό τους μισθολόγιο, καθώς και το δικό τους καθεστώς αξιολόγησης.
«Ο κλάδος ανεξαρτητοποιεί τους νοσηλευτές μέσα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και τους δίνει το περιθώριο να μεγαλουργήσουν μέσα σε αυτό, να ηγηθούν και να το εξελίξουν ακόμη περισσότερο. Και το βασικότερο όλων, η δημιουργία του κλάδου, θα δώσει κίνητρο στους 3.000 συναδέλφους μας, να επιστρέψουν στην Ελλάδα και να περιοριστεί η ετήσια ‘αφαίμαξη’ τους προς τις χώρες της κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης», αναφέρει.
«Δεν σας το κρύβω ότι θλίβομαι πολύ, όταν βλέπω καθημερινά στα γραφεία της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος, τους νέους επιστήμονες να ετοιμάζουν τα χαρτιά τους για το εξωτερικό, νιώθω ότι δεν έχουμε πράξει τα δέοντα για να κρατήσουμε τον ανθό της Νοσηλευτικής εντός της πατρίδας μας και τον παρέχουμε απλόχερα στο εξωτερικό», προσθέτει ο ίδιος.
Μεσούσης της πανδημίας αλλά και προ αυτής, όσοι δηλαδή υπηρετούσαν μέσω των επικουρικών προσλήψεων, έχουν προσληφθεί περισσότεροι από 2000 νοσηλευτές πανελλαδικά για όλες τις υπηρεσίες Υγείας, αναφέρει ο κ. Σκουτέλης, επισημαίνοντας πως η θέση και η επιθυμία της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος είναι ότι πρέπει άμεσα να μονιμοποιηθούν και στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η ηγεσία του υπουργείου Υγείας.
«Επαναλαμβάνω όμως ότι και να προσληφθούν οι ήδη υπηρετούντες και πάλι δεν επαρκούν, οι υπηρεσίες Υγείας θα εξακολουθούν να παραμένουν υποστελεχωμένες. Χρειαζόμαστε κίνητρα για τους νέους νοσηλευτές και επιπλέον Πανεπιστημιακά Τμήματα Νοσηλευτικής, ώστε μακροπρόθεσμα να ανατροφοδοτείται διαρκώς το Εθνικό Σύστημα Υγείας με νέους νοσηλευτές και να εξελίσσεται προς όφελος της Δημόσιας Υγείας και των πολιτών. Αρκεί μόνο να σας αναφέρω, ότι ο μέσος όρος ηλικίας των νοσηλευτών στη χώρα μας είναι τα 48,7 έτη» λέει ο κ. Σκουτέλης.
Το «ευχαριστώ» του κόσμου και η έκκληση
«Εν μέσω της πανδημίας ήλθε αναγνώριση και ένα μεγάλο «ευχαριστώ» του κόσμου παγκοσμίως για τον αγώνα του νοσηλευτικού προσωπικού. Αναφορικά με το εάν οι νοσηλευτές νιώθουν ότι εισπράττουν αυτό το «ευχαριστώ» στην καθημερινή κλινική πράξη στο νοσοκομείο, αλλά και από κυβερνητικής πλευράς», ο κ. Δημήτριος Σκουτέλης αναφέρει στο ygeiamou.gr.
«Ένα νοσοκομείο, μια υπηρεσία Υγείας αποτελούσαν ανέκαθεν τον καθρέφτη της κοινωνίας μας. Τα μεγαλύτερα «ευχαριστώ» έχουν ειπωθεί μέσα στους θαλάμους νοσηλείας, θέλοντας να πω, ότι το ‘ευχαριστώ’ το νιώθαμε πάντα, αλλά εντός των τειχών των νοσοκομείων. Τώρα το εισπράττουμε πλέον και εκτός αυτών, γεγονός το οποίο μας παρακινεί, μας πεισμώνει ώστε να δίνουμε την καθημερινή μας ‘μάχη’ και τους ευχαριστούμε από τα βάθη της ψυχής μας γι’ αυτό. Είναι πραγματικά συγκλονιστικό.
»Σε ότι αφορά την κυβερνητική διάσταση του ‘ευχαριστώ’, αποτυπώνεται εμπράκτως εντός των υπηρεσιών Υγείας, καθώς δεδομένων των συνθηκών πραγματοποιούνται οργανωμένες κινήσεις για την εξασφάλιση περισσότερου ανθρώπινου δυναμικού και εξοπλισμού. Υπάρχει μέριμνα για παν ενδεχόμενο. Αυτό αποτελεί τη μία όψη, καθώς την ώρα της μάχης είμαστε προσηλωμένοι στο συνάνθρωπο και είμαστε όλοι μαζί για να κρατηθεί όρθιο το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Όσο για την άλλη όψη του κυβερνητικού ‘ευχαριστώ’, αναμένουμε απλά να υλοποιηθούν οι κυβερνητικές δεσμεύσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού Υγείας για τη σύσταση του Κλάδου Νοσηλευτών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας».
Ενώπιον της πρωτόγνωρης κρίσης δημόσιας υγείας που βιώνουμε και δη μπροστά στη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων κορωνοϊού, ο πρόεδρος της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος καλεί τους πολίτες σε πιστή εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων προστασίας έναντι του ιού SARS-CoV-2.
«Θέλω να πραγματοποιήσω μια έκκληση να εφαρμόζουν καθολικά τις συστάσεις των ειδικών για τα μέτρα προφύλαξης και να μην παρεκκλίνουν, διότι με αυτόν τον τρόπο ματαιώνουν το καθημερινό μας αγώνα απέναντι στην πανδημία. Το χειροκρότημα που μας έδωσαν και το κουράγιο που μας δίνουν, θέλουμε να τους ανταποδίδουμε εκτός νοσοκομείων και όχι όταν λαμβάνουν εξιτήριο» αναφέρει.
Σχετικά με τα μέτρα προστασίας των ίδιων των νοσηλευτών στο νοσοκομειακό περιβάλλον, ο κ. Σκουτέλης δηλώνει πως μετά το πέρας του πρώτου κύματος της πανδημίας, το υπουργείο Υγείας και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς είχαν το χρόνο για να θωρακίσουν όσο το δυνατό καλύτερα όλους τους επαγγελματίες υγείας.
«Οι επιτροπές λοιμώξεων των νοσοκομείων έπραξαν και πράττουν τα μέγιστα, ώστε όλοι οι επαγγελματίες υγείας να εργάζονται σε ένα ασφαλές περιβάλλον εργασίας. Σαφώς και θα υπάρξουν κρούσματα μεταξύ των νοσηλευτών, καθώς καθημερινά αυξάνονται οι ασθενείς οι οποίοι νοσηλεύονται με COVID-19. Ωστόσο, μέσα από την καθημερινή επικοινωνία που έχω με όλες τις υγειονομικές υπηρεσίες, τα μέτρα προφύλαξης τηρούνται στο μέγιστο βαθμό και καθολικά» σημειώνει.
Ο πολλά υποσχόμενος θεσμός του ειδικευόμενου νοσηλευτή
Ως προς το θεσμός του ειδικευόμενου νοσηλευτή, ο κ. Σκουτέλης επισημαίνει ότι αποτελεί το επόμενο βήμα σε ό,τι αφορά την επαγγελματική ανάπτυξη – εξειδίκευση των νοσηλευτών στην Ελλάδα. «Η Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος είχε επανειλημμένως απευθυνθεί στις εκάστοτε ηγεσίες του υπουργείου Υγείας μέσω υπομνημάτων και τασσόταν ανέκαθεν υπέρ της θεσμοθέτησης του ειδικευόμενου νοσηλευτή», αναφέρει.
Η διεύρυνση των νοσηλευτικών ειδικοτήτων (ειδικότητα ανακουφιστικής και υποστηρικτικής νοσηλευτικής φροντίδας, γεροντολογικής νοσηλευτικής, επείγουσας και εντατικής νοσηλευτικής, νοσηλευτικής δημόσιας υγείας / κοινοτικής νοσηλευτικής, νοσηλευτικής καρδιαγγειακών παθήσεων, νοσηλευτικής ψυχικής υγείας, ογκολογικής νοσηλευτικής, παθολογικής νοσηλευτικής, νοσηλευτικής παίδων, περιεγχειρητικής νοσηλευτικής) και των νοσηλευτικών εξειδικεύσεων (διαχείριση εξωσωματικής κυκλοφορίας, νεφρολογικής νοσηλευτικής, νοσηλευτικής αναισθησιολογίας, νοσηλευτικής αποκατάστασης, νοσηλευτικής ελέγχου λοιμώξεων, νοσηλευτικής στον σακχαρώδη διαβήτη, νοσηλευτικής χειρουργείου, συντονιστή νοσηλευτή μεταμοσχεύσεων και δερματολογικής νοσηλευτικής), σύμφωνα με το άρθρο 58 του Ν. 4690/30-05-2020 (άρθρο 58), αναγάγει τη νοσηλευτική εκπαίδευση και κατ’ επέκταση εισαγάγει 2250 νοσηλευτές κάθε έτος στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι οποίοι επί της ουσίας θα είναι οι απόφοιτοι των Πανεπιστημιακών Τμημάτων Νοσηλευτικής ή νοσηλευτές, οι οποίοι δεν εργάζονται στο δημόσιο τομέα.
Επιπλέον ο νέος θεσμός των ειδικευόμενων νοσηλευτών δίνει τη δυνατότητα και στους ήδη εργαζόμενους νοσηλευτές στο δημόσιο τομέα να καταλαμβάνουν με απόσπαση θέση υπεράριθμου ειδικευόμενου σε ποσοστό μέχρι 25%.
Για τη φετινή χρονιά και λόγω της πανδημίας, λειτούργησαν μόνο δύο ειδικότητες, η επείγουσα και εντατική νοσηλευτικής (1650 νοσηλευτές + έως 25% νοσηλευτές από το δημόσιο τομέα) και η νοσηλευτική δημόσιας υγείας / κοινοτική νοσηλευτική (600 νοσηλευτές + έως 25% νοσηλευτές από το δημόσιο τομέα).
«Δεν υπήρξε καθολική κάλυψη των θέσεων, καθώς σημαντικό ποσοστό νοσηλευτών είχε ήδη προσληφθεί ως επικουρικό προσωπικό, είτε μέσω συμβάσεων ΟΑΕΔ., ωστόσο όμως λειτούργησε αποτελεσματικά», όπως αναφέρει ο κ. Σκουτέλης και διευκρινίζει ότι «οι ειδικευόμενοι νοσηλευτές βρίσκονται σε καθεστώς εκπαίδευσης για 18 μήνες με συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών (θεωρία -κλινική άσκηση) και όχι σε καθεστώς εργασιακής σχέσης».
«Αναμένοντας τις πρώτες εκτιμήσεις από τη λειτουργία του θεσμού του ειδικευόμενου νοσηλευτή, είμαι πολύ αισιόδοξος, ότι ο θεσμός αυτός, όταν λειτουργήσει σε πλήρη έκταση, θα συμβάλλει τα μέγιστα στις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας προς τους πολίτες, αλλά και στο ίδιο το Εθνικό Σύστημα Υγείας, καθώς θα του δίνει τη δυνατότητα να προσλαμβάνει νοσηλευτές βάσει πραγματικών αναγκών ανά υπηρεσία Υγείας, οι οποίοι θα είναι εξειδικευμένοι πάνω στο αντικείμενο της ζήτησης, π.χ. για Γενικό Νοσοκομείο θα ανακοινώνεται η πρόσληψη τριών Νοσηλευτών Επείγουσας και Εντατικής, οι οποίοι δεν θα χρειάζονται επιπλέον εκπαίδευση και θα αναλαμβάνουν άμεσα υπηρεσία επί του αντικειμένου της ειδίκευσης του» επισημαίνει.
Το νοσηλευτικό λειτούργημα ανέκαθεν και εν καιρώ πανδημίας
Ο κ. Σκουτέλης υπογραμμίζει ότι ο νοσηλευτής είναι η κινητήριος δύναμη των συστημάτων Υγείας, πρέπει να ηγείται και να καθοδηγεί τα συστήματα Υγείας και τις πολιτικές Υγείας, σε συνεργασία μαζί με τους επαγγελματίες υγείας.
«Τόσο απλά, τόσο ξεκάθαρα. Τη φετινή χρονιά, οι νοσηλευτές στο δικό τους ‘έτος Νοσηλευτών 2020’, δεν απέδειξαν ότι δικαιούνται της επιλογής ή της παραχώρησης να ηγούνται στις υπηρεσίες Υγείας, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών φορέων, αλλά επιβεβαίωσαν την ηγετική παρουσία τους σε όλα τα συστήματα Υγείας.
»Το νοσηλευτικό λειτούργημα, με το πέρασμα των χρόνων και μέσα από την πληθώρα των υγειονομικών κρίσεων, έχει καταφέρει να γαλουχήσει και να εμπνεύσει πολλούς ανθρώπους να το ακολουθήσουν επαγγελματικά, με οικεία βούληση, ανεξαρτήτως της σωματικής και ψυχικής κόπωσης» υπογραμμίζει.
«Οι νοσηλευτές, δεν έχουν άξονες, είναι ανθρωπιστές και μέσα από την επιστήμη την οποία υπηρετούν έχουν καλλιεργήσει κοινωνικές δεξιότητες, οι οποίες τους επιτρέπουν να ανταποκριθούν στο έπακρο, τόσο στο εργασιακό περιβάλλον, όσο και στο οικογενειακό-κοινωνικό περιβάλλον. Η κριτική σκέψη, η ενσυναίσθηση, η ανιδιοτέλεια, ο ρεαλισμός αποτελούν τον κοινό παρονομαστή στην καθημερινότητά τους εντός και εκτός υπηρεσιών Υγείας» καταλήγει ο πρόεδρος της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος.
