Μία ακόμη κρίσιμη μάχη για τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού βρίσκεται σε εξέλιξη στη χώρα μας. Το υπουργείο Υγείας είναι στην πρώτη γραμμή για την αναχαίτιση της πανδημίας τόσο για το επόμενο κρίσιμο 15ήμερο όσο και για το δύσκολο διάστημα από τον Οκτώβριο και μετά, όταν ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 θα κυκλοφορεί μαζί με τους ιούς της γρίπης. «Το ΕΣΥ ενισχύεται συνεχώς ποσοτικά και ποιοτικά, ωστόσο κανένα σύστημα υγείας στον κόσμο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει κύματα χιλιάδων βαρέως νοσούντων από COVID-19. Η κρίσιμη μάχη ήταν και είναι ο περιορισμός της διασποράς», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας και ζητά από τους νέους, που αποτελούν τους πιο δυνατούς κρίκους στην αλυσίδα της μετάδοσης, «να προστατέψουν τους αγαπημένους τους». Οπως υπογραμμίζει, «η πρώτη φάση πήγε εξαιρετικά διότι η ίδια η κοινωνία πειθάρχησε και αυτοπροστατεύτηκε. Αν αυτή η συνθήκη ακυρωθεί, θα ακυρωθούν όλα, δυστυχώς. Καθώς τα κρούσματα ανεβαίνουν επικίνδυνα, ελπίζω ότι έστω και τώρα θα κάνουμε ξανά το σωστό». Σε ό,τι αφορά την επερχόμενη διπλή απειλή των χειμερινών μηνών, δηλαδή τον κορωνοϊό και τη γρίπη, ο υπουργός Υγείας ξεδιπλώνει στο «ΘΕΜΑ» τον σχεδιασμό για τη θωράκιση των Ελλήνων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου με 4,2 εκατομμύρια αντιγριπικά εμβόλια αλλά και του ΕΣΥ με νέες κλίνες ΜΕΘ.

– Την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται συνεχώς αύξηση στα κρούσματα, στη διασπορά, στις νοσηλείες. Οι ειδικοί μιλούν για το δεύτερο κύμα. Είναι έτοιμη η χώρα, ιδίως το σύστημα υγείας, να το αντιμετωπίσει;

Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: κανένα σύστημα υγείας στον κόσμο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει κύματα χιλιάδων βαρέως νοσούντων από COVID-19. Από την αρχή της πανδημίας, το ΕΣΥ ενισχύεται συνεχώς ποιοτικά και ποσοτικά. Εγιναν περισσότερες από 6.000 νέες προσλήψεις γιατρών, νοσηλευτών και παραϊατρικού προσωπικού, υπερδιπλασιάστηκαν οι κλίνες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και έχουμε σημαντικό απόθεμα μέσων ατομικής προστασίας. Επίσης, κάνουμε περισσότερα από 10.000 τεστ την ημέρα και έχουμε στη διάθεσή μας ένα νέο ισχυρό σύστημα διακομιδών, εναέριων και πλωτών. Ολα αυτά όμως δεν αρκούν, ούτε υπάρχει τρόπος, ακόμη και αν δεκαπλασιάζαμε ως διά μαγείας αυτούς τους αριθμούς, να πούμε ότι είμαστε ασφαλείς αν ο κορωνοϊός ξεφύγει. Η κρίσιμη μάχη ήταν και είναι ο περιορισμός της διασποράς, αυτή ήταν η θωράκισή μας κι αυτή πρέπει να γίνει ξανά.

– H κυβέρνηση πήρε κι άλλα νέα αυστηρά μέτρα. Χωρίς ισχυρή αστυνόμευση και επιβολή προστίμων, όμως, είναι αρκετά τα μέτρα αυτά; Χρειάζονται άραγε βαριά πρόστιμα για να κάνει κάποιος τρία απλά πράγματα;

Να φοράει μάσκα, να κρατάει απόσταση 1,5 μέτρου και να πλένει τα χέρια του; Μπορώ να δεχτώ ότι χωρίς επιτήρηση και επιπτώσεις πολλοί θα χαλαρώσουν πιο εύκολα. Αυτό όμως δεν ισχύει για την πλειοψηφία, αλλά για κάποια άτομα και για συγκεκριμένες ομάδες, όπως τα νεαρά παιδιά, που δύσκολα αυτοπειθαρχούν. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε από έναν αστυνομικό σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε και κάνουμε είναι να περιορίσουμε οριζόντια τα σημεία υψηλού κινδύνου μετάδοσης και Αστυνομία, δήμοι, περιφέρειες, με τοπικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς σε κάθε χωριό και κάθε γειτονιά, να κάνουν ελέγχους. Η πρώτη φάση πήγε εξαιρετικά διότι η ίδια η κοινωνία πειθάρχησε και αυτοπροστατεύτηκε. Αν αυτή η συνθήκη ακυρωθεί, θα ακυρωθούν όλα, δυστυχώς. Καθώς τα κρούσματα ανεβαίνουν επικίνδυνα, ελπίζω ότι έστω και τώρα θα κάνουμε ξανά το σωστό. Οτι δεν θα χαθούν άδικα ζωές, δεν θα γεμίσουν οι ΜΕΘ επειδή κρατάμε τη μάσκα σαν αξεσουάρ στο χέρι.

– Διανύουμε κρίσιμη περίοδο, αλλά είναι επίσης ορατός ο κίνδυνος της συνύπαρξης του κορωνοϊού με την εποχική γρίπη τους επόμενους μήνες. Πώς σχεδιάζετε να τον αντιμετωπίσετε;

Προς το παρόν έχουν ήδη εξασφαλιστεί 4,2 εκατομμύρια δόσεις αντιγριπικού εμβολίου, ενώ είναι σε εξέλιξη ο σχεδιασμός ειδικού προγράμματος εμβολιασμού του πληθυσμού με βάση τον ΑΜΚΑ των πολιτών και το αν ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση. Ολα θα γίνουν σύμφωνα με τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού. Ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης θα αρχίσει σταδιακά την 1η Οκτωβρίου με στόχο να έχει ολοκληρωθεί αρχές Δεκεμβρίου, μήνα κατά τον οποίο συνήθως ξεκινά στην Ελλάδα η εποχική έξαρση της γρίπης. Παράλληλα, σε εξέλιξη είναι σε νοσοκομεία της χώρας οι εργασίες για την κατασκευή νέων ΜΕΘ και Μονάδων Αυξημένης Φροντίδας με στόχο, στο τέλος του έτους, το ΕΣΥ να διαθέτει 1.200 κλίνες Εντατικής.

– Ποιες είναι οι προτεραιότητες του υπουργείου Υγείας σε αυτή τη φάση, με δεδομένο ότι η επιδημία είναι και θα είναι, όπως φαίνεται, για αρκετούς μήνες εδώ;

Αυτόν τον έναν χρόνο έγιναν πολλά. Αποδείξαμε ότι μπορούμε να εργαζόμαστε μεταρρυθμίζοντας το ΕΣΥ ακόμα και εν μέσω μιας πανδημίας. Εφαρμόσαμε τον αντικαπνιστικό νόμο, θεσμοθετήσαμε την πρόληψη και τις δωρεάν εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού στον νόμο για τη Δημόσια Υγεία, μειώσαμε τις τιμές αρκετών φαρμάκων χωρίς καμία αύξηση, στέλνουμε τα ογκολογικά φάρμακα στα φαρμακεία της γειτονιάς, μετατρέψαμε το clawback από οριζόντιο «κόφτη» σε αναπτυξιακό μέτρο, αναβαθμίζουμε τα νοσοκομεία με νέα κλινοσκεπάσματα και ανακαίνιση χώρων υγιεινής, δημιουργήσαμε το Μητρώο για την Κυστική Ινωση, προχωρήσαμε στην άμεση χορήγηση παραγώγων αίματος γ-σφαιρίνης χωρίς επιβάρυνση και βέβαια ψηφιοποιούμε τις υπηρεσίες υγείας για να ανακουφίσουμε τη δύσκολη καθημερινότητα των πολιτών, όπως κάναμε πρόσφατα με την άυλη συνταγογράφηση.

– Τον Ιούλιο ψηφίστηκε ο νόμος για την αξιολόγηση των δομών υγείας. Πότε θα δουν οι πολίτες αποτελέσματα από την αξιολόγηση;

Αυτή είναι μία ακόμα απόδειξη ότι οι μεταρρυθμιστικές δράσεις του υπουργείου Υγείας δεν έχουν σταματήσει εν μέσω κορωνοϊού. Σύντομα ο Οργανισμός για την αξιολόγηση θα είναι έτοιμος και θα παρεμβαίνει παντού, με γνώμονα την ασφάλεια αλλά και την αποτελεσματικότητα του ΕΣΥ. Για παράδειγμα, θα αξιολογείται, μεταξύ άλλων, η μείωση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, ένα μεγάλο και διαχρονικό πρόβλημα που στοιχίζει ανθρώπινες ζωές ή η προσβασιμότητα, κατά πόσο δηλαδή η φροντίδα Υγείας παρέχεται στον σωστό χρόνο και τόπο και είναι οικονομικά ανεκτή από τους ασθενείς.

– Η πανδημία ανέδειξε τον σημαντικό ρόλο του ΕΣΥ, κάτι που σας καταλογίζουν ότι δεν είχατε αναγνωρίσει. Μάλιστα εκπρόσωποι των εργαζομένων, ιδίως των γιατρών, σάς στηλιτεύουν για τις Συμπράξεις Δημοσίου Ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) που είχατε δρομολογήσει και ζητούν να μην προχωρήσουν. Τι τους απαντάτε;

Το αντίθετο συμβαίνει. Ολες οι έρευνες οριζοντίως αποτυπώνουν ότι για πρώτη φορά οι Ελληνες πολίτες εμπιστεύονται το ΕΣΥ σε ποσοστά μάλιστα εξόχως εντυπωσιακά. Και αυτό είναι μια μεγάλη κατάκτηση. Το ίδιο φαίνεται και στις έρευνες των ιατρικών συλλόγων. Σε όλη μου την πολιτική διαδρομή δεν έπαψα να πιστεύω στη δυναμική του κράτους, που δεν είναι άλλο από τους ίδιους τους πολίτες. Το Εθνικό Δημόσιο Σύστημα Υγείας ήταν και είναι το αποκούμπι του λαού. Και ως υπουργός Υγείας είμαι θεματοφύλακάς του, καθώς είχε και θα έχει τον πρώτο ρόλο. Η ενίσχυσή του με εξωτερικούς πόρους, η ορθολογικότερη χρήση των υποδομών του ώστε να παρέχονται περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες υγείας θα είναι μία ακόμα κατάκτηση – όχι υποχώρηση. Ενα αδύναμο προβληματικό ΕΣΥ αναγκάζει τον κόσμο, έχει δεν έχει, να καταφεύγει στις ιδιωτικές δομές. Ενα ευέλικτο αποτελεσματικό και αναβαθμισμένο ΕΣΥ μέσω σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων είναι η απάντηση.

– Επεξεργάζεστε νομοθετική πρωτοβουλία για την αναβάθμιση της πολύπαθης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ). Ποιες παρεμβάσεις θα περιλαμβάνει και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του;

Ο σχεδιασμός μας περιλαμβάνει Δίκτυα Υγείας τα οποία θα συνδέουν όλες τις προσπάθειες οι οποίες έχουν γίνει στην ΠΦΥ: Δίκτυα Υγείας, Κέντρα Υγείας, Περιφερειακά Ιατρεία, Δημοτικά Ιατρεία, ΤΟΜΥ, ιδιώτες γιατρούς. Με management στο δίκτυο ανά περιοχή, με τις ίδιες ακριβώς υπηρεσίες, ενσωματώνοντας και τους ιδιώτες γιατρούς, δηλαδή τον οικογενειακό γιατρό, τον παθολόγο ή τον παιδίατρο που έχει κάθε οικογένεια. Θέλουμε να κάνουμε ελκυστικό το να πάει ένας συμπολίτης μας σε μια δομή ΠΦΥ, αντί να τρέχει κατευθείαν στο νοσοκομείο όπως γίνεται τώρα. Oι υπηρεσίες θα είναι δωρεάν.

– Τους τελευταίους μήνες το ΕΣΥ ενισχύθηκε με προσωπικό, επικουρικό κατά βάση. Είναι μια σημαντική απόφαση, πλην όμως προσωρινή. Σχεδιάζετε προσλήψεις μόνιμου προσωπικού; Περιλαμβάνεται στον προγραμματισμό σας η μονιμοποίηση των επικουρικών εργαζομένων στο ΕΣΥ;

Το ανθρώπινο δυναμικό είναι η πεμπτουσία του ΕΣΥ. Δεν υποτιμώ ούτε τις υποδομές ούτε τον εξοπλισμό, αλλά το πιο πολύτιμο κεφάλαιο είναι οι επαγγελματίες της Υγείας. Ξέρω ότι νιώθουν αδικημένοι και υποαμειβόμενοι σε σχέση με άλλες χώρες. Οτι σε πολλά νοσοκομεία αναγκάζονται να υπερβαίνουν τα όριά τους από την κούραση ή τα προβλήματα. Οτι πρέπει να διορθωθούν πολλά. Δεσμεύομαι ότι θα κάνω ό,τι μπορώ. Ερχονται άμεσα προσλήψεις 942 μόνιμων ιατρών, ενώ θα μονιμοποιήσουμε περίπου 3.000 επικουρικούς νοσηλευτές που έδωσαν τη μάχη του κορωνοϊού. Αναζητούμε λύση για τους 4.000 συμβασιούχους του ΟΑΕΔ, τους οποίους ανανεώσαμε ήδη μία φορά. Σύντομα θα είμαστε σε θέση να μειώσουμε τους χρόνους πρόσληψης των ιατρών μέσα από τα συμβούλια κρίσεως, ακριβώς όπως είχαμε δεσμευτεί.

– Είστε από τους πρώτους που είχαν μιλήσει για την αξία της αλληλεγγύης στην Ευρωπαϊκή Ενωση ώστε να αντιμετωπιστεί η υγειονομική αυτή πρόκληση. Είστε ικανοποιημένος από τον τρόπο που έγινε η διαχείριση εντός της Ε.Ε. για την πρόσβαση στα φάρμακα και τα μελλοντικά εμβόλια;

Λέγεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση επιβιώνει μέσα από τις κρίσεις της, όμως αυτή τη φορά δεν είναι ακριβώς έτσι. Εχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες, αλλά τώρα εάν δεν κυριαρχήσει η αλληλεγγύη, θα μιλάμε για τη μεγαλύτερη ρωγμή στο ευρω-ενωσιακό οικοδόμημα. Οι αρμόδιοι αξιωματούχοι με έχουν διαβεβαιώσει ότι κάθε Ευρωπαίος πολίτης θα έχει ισότιμη πρόσβαση στο εμβόλιο. Είμαι φύσει αισιόδοξος και θέλω να ελπίζω βάσιμα ότι στο τέλος αυτό θα γίνει πράξη.