Η Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) εξέδωσε θετική γνωμοδότηση και συνέστησε τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας στο asciminib για τη θεραπεία ενηλίκων με θετική στο χρωμόσωμα Φιλαδέλφειας χρόνια μυελογενή λευχαιμία (Ph+ ΧΜΛ) σε χρόνια φάση (ΧΦ), οι οποίοι έχουν προηγουμένως υποβληθεί σε θεραπεία με δύο ή περισσότερους αναστολείς τυροσινικής κινάσης (TKI).
Εφόσον εγκριθεί, το asciminib θα είναι η πρώτη θεραπεία για την ΧΜΛ στην Ευρώπη που δρα στοχεύοντας ειδικά τον μυριστοϋλικό θύλακα της ABL (στην επιστημονική βιβλιογραφία είναι γνωστό επίσης ως αναστολέας STAMP), μια σημαντική εξέλιξη για τους ασθενείς, οι οποίοι παρουσιάζουν δυσανεξία ή/και αντίσταση στις επί του παρόντος διαθέσιμες θεραπείες με TKI.
Η συνιστώμενη έγκριση του asciminib για την ΧΜΛ από την CHMP θα παραπεμφθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC), η οποία θα εξετάσει τις συστάσεις και θα εκδώσει την τελική της απόφαση κατά τους ερχόμενους μήνες.
Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο περισσότεροι από 6.300 άνθρωποι θα διαγνωσθούν με ΧΜΛ στην Ευρώπη. Μολονότι πολλοί ασθενείς θα ωφεληθούν από τις διαθέσιμες θεραπείες με TKI, ένα σημαντικό ποσοστό μπορεί να παρουσιάσει δυσανεξία ή αντίσταση σε αυτές τις θεραπείες.
Σε μια ανάλυση ασθενών με ΧΜΛ που είχαν λάβει δύο προηγούμενες θεραπείες με TKI, περίπου το 55% ανέφερε δυσανεξία σε προηγούμενη θεραπεία, και μια συγκεντρωτική ανάλυση ασθενών που λάμβαναν θεραπεία δεύτερης γραμμής έδειξε ότι έως 70% των ασθενών δεν καταφέρνει να επιτύχει μείζονα μοριακή ανταπόκριση (MMR) κατά τη διάρκεια διετούς παρακολούθησης.
«Παρόλο που οι θεραπείες για την ΧΜΛ έχουν εξελιχθεί την τελευταία 20ετία, πολλοί ασθενείς εξακολουθούν να εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες και αντίσταση στη θεραπεία που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους και τους βάζουν σε κίνδυνο για εξέλιξη της νόσου ή ακόμη και θάνατο», λέει ο δρ Andreas Hochhaus, επικεφαλής του Τμήματος Αιματολογίας και Ιατρικής Ογκολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ιένας στη Γερμανία. «Εφόσον εγκριθεί, ο νέος μηχανισμός δράσης του asciminib θα μας δώσει άλλη μία επιλογή για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, προσφέροντας μια νέα πνοή ελπίδας για τη διαχείριση της νόσου».
Η έκδοση θετικής γνωμοδότησης από την CHMP στηρίχθηκε σε αποτελέσματα από τη βασική μελέτη φάσης ΙΙΙ ASCEMBL, σύμφωνα με τα οποία το ποσοστό MMR στους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με asciminib ήταν σχεδόν διπλάσιο σε σύγκριση με το bosutinib (25,5% έναντι 13,2%) στις 24 εβδομάδες, ενώ το ποσοστό διακοπής της θεραπείας λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν περισσότερο από τρεις φορές χαμηλότερο (5,8% έναντι 21,1%).
Οι πιο συχνές (συχνότητα ≥ 20%) ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες αναφέρθηκαν σε αυτήν την ανάλυση ήταν η θρομβοκυτταροπενία (28,8%) και η ουδετεροπενία (21,8%) στο σκέλος του asciminib, και στο σκέλος του bosutinib ήταν η διάρροια (71,1%), η ναυτία (46,1%), τα αυξημένα επίπεδα ALT (27,6%), ο έμετος (26,3%), το εξάνθημα (23,7%), τα αυξημένα επίπεδα AST (21,1%) και η ουδετεροπενία (21,1%). Αυτά τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν με πιο μακροχρόνια παρακολούθηση, κατά την οποίατο ποσοστό MMR την εβδομάδα 96 ήταν υπερδιπλάσιο με το asciminib σε σύγκριση με το bosutinib (37,6% έναντι 15,8%).
Τα εν λόγω δεδομένα ανακοινώθηκαν σε προφορικές παρουσιάσεις κατά τη διάρκεια των ετήσιων συνεδρίων της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) και της Ευρωπαϊκής Αιματολογικής Εταιρείας (EHA) τον Ιούνιο του 2022.
Σχετικά με το asciminib
Το asciminib είναι η πρώτη θεραπεία για την ΧΜΛ που δρα ως αναστολέας STAMP, καθώς στοχεύει ειδικά τον μυριστοϋλικό θύλακα της ABL. Αυτός ο καινοτόμος μηχανισμός δράσης μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της αντίστασης σε ασθενείς με ΧΜΛ, οι οποίοι έχουν προηγουμένως υποβληθεί σε θεραπεία με δύο ή περισσότερους TKI, και των μεταλλάξεων στο ελαττωματικό γονίδιο BCR::ABL1, το οποίο συνδέεται με την υπερπαραγωγή λευχαιμικών κυττάρων.
Το asciminib αποτελεί σημαντική εξέλιξη για τους ασθενείς, οι οποίοι παρουσιάζουν αντίσταση ή/και δυσανεξία στις επί του παρόντος διαθέσιμες θεραπείες με TKI, ενώ αποτελεί αντικείμενο μελέτης σε πολλές θεραπευτικές γραμμές για τη ΧΜΛ σε χρόνια φάση, τόσο ως μονοθεραπεία όσο και ως θεραπεία συνδυασμού.
Συγκεκριμένα, η μελέτη φάσης ΙΙΙ, ASC4FIRST (NCT04971226), αξιολογεί το asciminib σε νεοδιαγνωσθέντες ενήλικες ασθενείς με θετική στο χρωμόσωμα Φιλαδέλφειας ΧΜΛ (Ph+ ΧΜΛ) σε χρόνια φάση (ΧΦ) συγκριτικά με έναν TKI της επιλογής του ερευνητή, με την ένταξη των ασθενών να ξεκινάει νωρίτερα από ό,τι είχε προγραμματιστεί. Η Novartis έχει ξεκινήσει τη διαδικασία υποβολής φακέλων για το asciminib προς τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές σε πολλές χώρες και περιοχές ανά τον κόσμο.
Τον Οκτώβριο του 2021, ο FDA χορήγησε ταχεία έγκριση στο asciminib για τους ενήλικες ασθενείς με θετική στο χρωμόσωμα Φιλαδέλφειας ΧΜΛ (Ph+ ΧΜΛ) σε χρόνια φάση (ΧΦ), οι οποίοι προηγουμένως είχαν λάβει δύο ή περισσότερους TKI, βάσει του ποσοστού MMR στις 24 εβδομάδες, και πλήρη έγκριση για τους ενήλικες με θετική στο χρωμόσωμα Φιλαδέλφειας ΧΜΛ (Ph+ ΧΜΛ) σε χρόνια φάση (ΧΦ) με μετάλλαξη T315I.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα ταχείας έγκρισης, προϋπόθεση για τη συνέχιση της έγκρισης, όσον αφορά την πρώτη ένδειξη, ενδέχεται να αποτελέσει η επαλήθευση και περιγραφή του κλινικού οφέλους από επιβεβαιωτικά στοιχεία. Περισσότερα δεδομένα γνωστοποιήθηκαν στον FDA προς αξιολόγηση. Το asciminib έχει λάβει έγκριση σε πολλές χώρες εκτός ΗΠΑ για τους ενήλικες με θετική στο χρωμόσωμα Φιλαδέλφειας ΧΜΛ (Ph+ ΧΜΛ) σε χρόνια φάση (ΧΦ) που έχουν εμφανίσει αντίσταση ή δυσανεξία σε τουλάχιστον δύο ή περισσότερες προηγούμενες θεραπείες.
