Ο Έλληνας επιστήμονας, που υπηρετεί επί τρεις δεκαετίες την Ιατρική, προσφέροντας σπουδαίο ερευνητικό, κλινικό και εκπαιδευτικό έργο, βρέθηκε πρόσφατα στη χώρα μας για μια πολύ ιδιαίτερη και τιμητική περίσταση. Για την αναγόρευσή του από τον πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), κ. Γεράσιμο Σιάσο σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας. Σημειωτέον ότι από τον Ιούνιο του 2023 ο κ. Ξενοφών Μπαραλιάκος έχει εκλεγεί πρόεδρος στην Ευρωπαϊκή Εταιρία Ρευματολογίας (ΕULAR), μια θέση που αποτελεί επίσης απόδειξη του επιστημονικού του εκτοπίσματος και τιμά παράλληλα και την ελληνική ιατρική κοινότητα.
Έχοντας κοντά του την οικογένειά του, με περηφάνια αλλά και συγκίνηση, ο κ. Μπαραλιάκος την 18η Φεβρουαρίου αναγορεύθηκε σε Επίτιμο Διδάκτορα, παρέλαβε το διδακτορικό δίπλωμα, και περιενδύθηκε την τήβεννο της Ιατρικής Σχολής. Η τελετή ολοκληρώθηκε με την ομιλία του η οποία βασίστηκε σε μια σημαντική πτυχή της ρευματολογίας, καθοριστική για τους ασθενείς αλλά και τους γιατρούς, στη διάγνωση των αυτοάνοσων παθήσεων μέσω της απεικόνισης.
Ο καθηγητής Ξενοφών Μπαραλιάκος κατά την ομιλία του
«Η εξέλιξη στην απεικόνιση ρευματοπαθειών είναι το κυρίως θέμα της επιστημονικής μου εργασίας τα τελευταία 25 χρόνια. Και χαίρομαι που αποτελεί ένα θέμα που δίνει πια απτό αποτέλεσμα. Μπορούμε πλέον να απεικονίσουμε όχι μόνο τα οστά και τη φλεγμονή αλλά και τα κύτταρα που συνδέονται με την παθογένεια των διαφόρων ρευματικών νόσων και έτσι να έχουμε μία πιο εμπεριστατωμένη εικόνα της παθολογίας αλλά και να προβλέψουμε την περαιτέρω εξέλιξη της νόσου στον κάθε ασθενή χωρίς π.χ. επεμβατικές εξετάσεις όπως είναι οι βιοψίες» περιγράφει ο καθηγητής, μιλώντας στο ygeiamou.gr, τις δραστικές αλλαγές που σηματοδοτεί η απεικόνιση στο πεδίο της διάγνωσης των ρευματικών νοσημάτων.
Εξίσου σημαντικές αλλαγές καταγράφονται και στο πεδίο της θεραπείας. «Τα τελευταία 20 χρόνια η εξέλιξη είναι ραγδαία, ενώ ιδιαίτερα την τελευταία 5ετία οι εξελίξεις είναι ακόμα πιο γρήγορες. Έχουν αναπτυχθεί καινούρια / καινοτόμα φάρμακα. Διότι καταλαβαίνουμε πλέον όλο και καλύτερα τους μηχανισμούς δράσης των ασθενειών από τις διαγνώσεις που έχουμε και έτσι μπορούμε να είμαστε όλο και πιο ακριβείς στην απόφαση για διαφορετική θεραπεία για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά» εξηγεί ο καθηγητής.
Μιλώντας σε επιστημονική εκδήλωση για την πρόοδο της απεικόνισης στις ρευματοπάθειες
Η εξατομικευμένη θεραπεία
Τι σημαίνει όμως αυτή η «κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του ασθενή» θεραπεία; «Η στοχευμένη θεραπεία σε κάθε ασθενή ξεχωριστά είναι αναμφισβήτητα ένα μεγάλο βήμα. Η συμβολή της σωστής απεικόνισης είναι κομβική. Η σωστή απεικόνιση και ιδιαίτερα, στην καθημερινή πράξη, η σωστή ερμηνεία των απεικονιστικών αποτελεσμάτων οδηγούν στην έγκαιρη και σωστή διάγνωση και στην έγκαιρη έναρξη εξατομικευμένης θεραπείας. Έτσι θα αποφύγουμε χαμένο χρόνο σε αυτούς τους ασθενείς που η πρώτης γραμμής θεραπεία δεν θα αποφέρει καλά αποτελέσματα ή θα συνδεθεί με παρενέργειες. Θα κερδίσουμε χρόνο και χρήματα χορηγώντας τα σωστά φάρμακα και δίνοντας αποτελεσματική θεραπεία» λέει ο κ. Μπαραλιάκος.
Σε αντίθεση με ό,τι πιστευόταν παλαιότερα, σήμερα έχει καταστεί σαφές ότι οι ρευματικές παθήσεις δεν είναι παθήσεις (μόνο) των ηλικιωμένων. Είναι συχνές, και με ηλικιακά όρια που χαμηλώνουν, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα και η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα. Η αξία της φαρμακευτικής καινοτομίας (και) στις ρευματικές παθήσεις είναι δεδομένη.
«Η ρευματολογία όπως και η ογκολογία είναι πεδία νοσημάτων απόλυτα συνδεδεμένα με την ανοσολογία. Λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος και των δύο για κοινούς μηχανισμούς δράσης των καινοτόμων φαρμάκων υπάρχει και η ανάλογη εξέλιξη. Κυρίως όμως μαθαίνουμε οι επιστήμονες πολλά και από τα δύο πεδία. Η πιο καινούρια εξέλιξη είναι η εισαγωγή της θεραπείας με CAR-T-Cells από την ογκολογία σε βαριά άρρωστους ασθενείς με ρευματολογικές παθήσεις» λέει ο κ. Μπαραλιάκος.
Η ευρωπαϊκή προεδρία
Ως νέος πρόεδρος της EULAR το 2023 ο καθηγητής Μπαλιαράκος είχε θέσει δύο στόχους για την 5ετία της θητείας του, να αναπτυχθούν καλύτερες σχέσεις με τις εθνικές εταιρίες, τις επιστημονικές ενώσεις Ρευματολογίας στην Ευρώπη, και να δοθεί έμφαση στη σύνδεση της νόσου με την έρευνα.
«Μέχρι τώρα έχουμε καταφέρει να εκκινήσουμε πολλά σημαντικά προγράμματα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως το Rheumafacts ή το ENTRI (https://www.eular.org/entri). To πιο σημαντικό όμως για εμένα είναι ότι υπάρχει όλο και καλύτερη συνεργασία μεταξύ EULAR και ευρωπαϊκών εταιριών στην ρευματολογία. Μπορούν μέσω μιας καλής συνεργασίας να εξελιχθούν πολύ περισσότερο από ότι αν το προσπαθούσαν μόνες τους. Κι αυτό θα οδηγήσει σε πολύ καλό αποτέλεσμα» κάνει τον απολογισμό της πρώτης διετίας.
Ένα από τα ζητούμενα σε κλινικό, ερευνητικό κι εκπαιδευτικό επίπεδο είναι ο σχεδιασμός του χάρτη των ρευματοπαθειών στην Ευρώπη. Όπως λέει ο πρόεδρος της EULAR «η επιστημονική μας εταιρία έχει ήδη θέσει τις βάσεις για αυτό. Δυστυχώς δεν έχουμε, ακόμα και σήμερα, καλές πηγές με τέτοιες πληροφορίες. Μέσω μιας πανευρωπαϊκής μελέτης όμως που έχει ήδη αρχίσει και της οποίας τα πρώτα αποτελέσματα θα δούμε σύντομα και στην συνέχεια θα είναι διαθέσιμα σε συνεχή βάση, μαζεύουμε αυτές τις πληροφορίες από όλα τα κράτη μέλη της EULAR(https://www.eular.org/eular-rheumafacts)».
Ο τιμώμενος (κέντρο) ανάμεσα στον πρύτανη ΕΚΠΑ, κ. Γεράσιμο Σιάσο (δεξιά) και τον πρόεδρο της Ιατρικής Σχολής, κ. Νίκο Αρκαδόπουλο (αριστερά)
Το brain drain και η δική του επιστροφή
Η φυγή των μυαλών, Brain drain, όπως επικράτησε να λέγεται, δεν θα μπορούσε να μην τον απασχολεί. Ο ίδιος βέβαια ανήκει σε μια γενιά Ελλήνων γιατρών που επέλεξε και δεν αναγκάστηκε (για) τη σταδιοδρομία εκτός Ελλάδας.
«Το Brain drain, ήταν και θα είναι ένα πρόβλημα όχι μόνο στην Ελλάδα, αν και όντως στη χώρα μας καταγράφεται σε ένα μεγάλο βαθμό. Πριν από μια περίπου δεκαετία αυτό ήταν όντως έντονο. Τώρα απ΄ότι φαίνεται οι συνθήκες στην Ελλάδα έχουν βελτιωθεί αρκετά και έτσι έχει μειωθεί και ο αριθμός των επαγγελματιών υγείας που φεύγουν για το εξωτερικό. Μάλιστα πλέον βλέπουμε ότι σε ένα όχι μικρό βαθμό οι συνάδελφοι που έφυγαν από την Ελλάδα επιστρέφουν για να βοηθήσουν στη βελτίωση του ήδη υψηλού ιατρικού επιπέδου» παρατηρεί ο κ. Μπαραλιάκος.
Ο ίδιος έχοντας χτίσει μια σημαντική καριέρα σε γερά θεμέλια στη Γερμανία, λέει με ειλικρίνεια πως «μέχρι τώρα δεν είχα βλέψεις επιστροφής». Από την άλλη πλευρά, όμως, «δεν μπορώ να αποκλείσω την πιθανότητα συμβολής μου στο ελληνικό σύστημα υγείας με οποιαδήποτε μορφή, φτάνει να μου δοθεί ευκαιρία να μπορέσω να φέρω τις γνώσεις και εμπειρίες μου» σημειώνει.
Άλλωστε, θεωρεί σημαντικό «το σύστημα υγείας να βελτιωθεί για όλους μας», κάτι που όπως εξηγεί «δεν σημαίνει μόνο καινοτόμες θεραπείες αλλά αρχίζει με την βασική κάλυψη όλων τον αναγκών ώστε να καταφέρουμε να φτάσουμε ή και γιατί όχι ακόμη και να ξεπεράσουμε τα υψηλά επίπεδα περίθαλψης που υπάρχουνε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Ρευματικές Παθήσεις: Τα 2 συχνότερα εμπόδια των ασθενών για τη σωστή διάγνωση
Έλλειψη Παιδορευματολόγων στην επαρχία – Ταλαιπωρούνται τα παιδιά με ρευματικά νοσήματα
Αυτοάνοσα Νοσήματα: Τα 7 συχνότερα – Ύποπτα συμπτώματα και θεραπείες
