Όσο και αν προσπαθούσαμε επί χρόνια να μεταθέσουμε στο μέλλον την ανάγκη λήψης μέτρων άμεσης ανάγκης, έχει καταστεί σε όλους σαφές ότι η κλιματική αλλαγή επιφέρει πλήθος επιπτώσεων στον πλανήτη, επηρεάζοντας τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.

Ακραία καιρικά φαινόμενα με μεγάλη συχνότητα και τεράστια ένταση συμβαίνουν ολοένα και πιο συχνά, προκαλώντας πλήθος άμεσων και έμμεσων συνεπειών. Οι πυρκαγιές είναι ένα παράδειγμα. Η καταστροφή δασικών εκτάσεων οδηγεί στην εξαφάνιση ή στη μετανάστευση πολλών ειδών του ζωικού βασιλείου. Εφόσον αυτά στραφούν προς κατοικημένες περιοχές, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης ζωο-ανθρωπονόσων και νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω των ζώων που έχουν μεταναστεύσει.

Η κυρία Ειρήνη Αγαπηδάκη

Ραγδαίες αλλαγές στο οικοσύστημα 

Αλλά δεν είναι μόνον οι πυρκαγιές. Μέσω της αύξησης της θερμοκρασίας και των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι πλημμύρες, παρατηρείται αύξηση των νοσημάτων που προέρχονται από τα ύδατα ή από τα τρόφιμα. Η μεταβολή των οικοσυστημάτων οδηγεί και στην αύξηση της επίπτωσης νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω διαβιβαστών όπως τα κουνούπια, καθώς δημιουργούνται βιότοποι ιδανικοί για την αναπαραγωγή τους σε περιοχές στις οποίες πριν δεν επιβίωναν.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση διαρκώς αυξάνεται, προκαλώντας επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων αλλά και των ζώων, όπως τα αναπνευστικά προβλήματα. Κλιματικές μεταβολές, όπως οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας επιφέρουν μείωση της παραγωγής τροφίμων ζωικής και φυτικής προέλευσης, κάτι που επιδεινώνει το επισιτιστικό πρόβλημα. Ακόμη, παρατείνονται οι περίοδοι ανθοφορίας και κατ’ επέκταση μεταφοράς αλλεργιογόνων, και αυτό συντελεί στην αύξηση των αλλεργικών νοσημάτων.

Οι προκλήσεις για την Ενιαία Υγεία 

Συνθήκες όπως οι παραπάνω έχουν οδηγήσει στην ανάγκη για μια στρατηγική που ονομάζεται Ενιαία Υγεία και έρχεται να αντιμετωπίσει αυτές τις νέες προκλήσεις. Η στρατηγική αυτή απαιτεί έρευνα καθώς και τον σχεδιασμό προγραμμάτων πολιτικής και, φυσικά, κανόνων και νομοθέτησης. Παρόλο που οι παρατηρήσεις για την ύπαρξη ζωανθρωπονόσων καταγράφονται ήδη από το19ο αιώνα, μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 20ού ελήφθησαν διεθνώς πρωτοβουλίες για τη σύνδεση της υγείας ανθρώπων και ζώων.

Σήμερα, ένας πολύ μεγάλος αριθμός φορέων και Οργανισμών και ακόμη πιο αυξημένος αριθμών ειδικών επικεντρώνονται στην Ενιαία Υγεία και επεξεργάζονται σχέδια αντιμετώπισης των νόσων που προκαλούνται από τις νέες συνθήκες. Μάλιστα, μια μεγάλη πρόκληση είναι ο πολύ μεγάλος αριθμός εμπλεκομένων και ο συντονισμός που πρέπει να γίνεται σε όλον τον πλανήτη προκειμένου να υπάρχει το πλέον αξιόλογο αποτέλεσμα.

Η Ελλάδα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις που διαρκώς αναφύονται, ενώ ενισχύει σημαντικά τον τομέα της πρόληψης για νόσους που μπορούν να καταπολεμηθούν και να οδηγήσουν σε καλύτερη ποιότητα ζωής του πληθυσμού.

Οι δράσεις του υπουργείου Υγείας 

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα υλοποιείται ένα πρόγραμμα Δημόσιας Υγείας με δωρεάν προληπτικές εξετάσεις για το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού. Επίσης, για πρώτη φορά υπάρχει ένα πλήρες πρόγραμμα καταπολέμησης της παιδικής παχυσαρκίας. Στόχος μας είναι να ζούμε περισσότερα και πιο υγιή χρόνια.

Επιτακτικός, βεβαίως, είναι ο σχεδιασμός δράσεων για την Ενιαία Υγεία. Η Ελλάδα είναι απολύτως εναρμονισμένη με την πολιτική των αρμόδιων ευρωπαϊκών φορέων οι οποίοι έχουν ως πολύ συγκεκριμένες προτεραιότητες για την Ενιαία Υγεία: την ενίσχυση των επιστημονικών δεδομένων, την ενσωμάτωση της Ενιαίας Υγείας στους τομείς εκτίμησης κινδύνου και της έκδοσης επιστημονικών οδηγιών-πρωτοκόλλων, τη θέσπιση μηχανισμών διατομεακής συνεργασίας και την εναρμόνιση των συστημάτων επιτήρησης και έγκαιρης προειδοποίησης, καθώς και την ενίσχυση των σχετικών επιμορφωτικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Αυτό το τελευταίο αποτελεί βασική προϋπόθεση για τον επιτυχή σχεδιασμό και την αποτελεσματική εφαρμογή πρωτοβουλιών και πολιτικών για την Ενιαία Υγεία.

Ο ρόλος του ΕΟΔΥ

Με πρωτοβουλία του ΕΟΔΥ έχει συσταθεί ομάδα ειδικών από τα Υπουργεία Υγείας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Έχοντας ως όχημα προηγούμενα κείμενα στρατηγικής και αξιοποιώντας όλα τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα, εκπονούν το Εθνικό Σχέδιο για την Ενιαία Υγεία, ενώ ταυτόχρονα ανταποκρίνονται με ταχύτητα στις προκλήσεις που ξεπηδούν στο πεδίο. Ενδεικτικά θα αναφέρω τους φόβους για εξάπλωση ασθενειών στη Θεσσαλία μετά το καταστροφικό πέρασμα της κακοκαιρίας Ντάνιελ, κάτι που δεν συνέβη ποτέ χάρη στην ετοιμότητά μας.

Η Δημόσια Υγεία είναι προτεραιότητα για τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Για όλους εμάς στο Υπουργείο Υγείας, κάθε νέα πρόκληση είναι κι ένα στοίχημα ότι μπορούμε να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής των πολιτών. Έχουμε τη βούληση, το σχέδιο και αγωνιζόμαστε καθημερινά για ένα καλύτερο αύριο στον κλάδο της Υγείας, για όλους τους πολίτες χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.

*Η κυρία Ειρήνη Αγαπηδάκη είναι αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας.

*Η MSD Ελλάδος υποστηρίζει την πρωτοβουλία του «Πρώτου Θέματος» να αναδείξει τη σημασία της Ενιαίας Υγείας για τη βιωσιμότητα του οικοσυστήματος και τη διασφάλιση της Δημόσιας Υγείας. Η φαρμακευτική εταιρεία δεν έχει καμία ανάμειξη στην επιλογή των αρθρογράφων και στο περιεχόμενο των κειμένων.