Μια σιωπηλή επιδημία στον ενήλικο πληθυσμό φαίνεται να έχει προκαλέσει τον θάνατο δύο νεογνών από κοκκύτη. Η ανακοίνωση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) για τα κρούσματα και τους θανάτους από κοκκύτη εφέτος στην Ελλάδα έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στους γονείς βρεφών και μικρών παιδιών. Από την αρχή του 2024 μέχρι και τις 30 Μαΐου έχουν καταγραφεί 230 περιστατικά κοκκύτη – κυρίως σε βρέφη, παιδιά και εφήβους – σε σύγκριση με εννέα περιστατικά πέρυσι. Δύο βρέφη, τα οποία ανήκουν στην πιο ευάλωτη ομάδα για επιπλοκές από τη λοίμωξη, δεν κατάφεραν να επιβιώσουν.
Το κενό στον εμβολιασμό των ενηλίκων, οι οποίοι πρέπει να ανανεώνουν τον εμβολιασμό τους κάθε δέκα χρόνια αλλά συχνά δεν το κάνουν, καθώς και των εγκύων γυναικών, παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδημία κοκκύτη που έχει κινητοποιήσει τις υγειονομικές αρχές. Η απότομη αύξηση των κρουσμάτων κοκκύτη στην Ελλάδα εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής έξαρσης που παρατηρείται κάθε τρία με πέντε χρόνια. Τους τελευταίους μήνες, πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες καταγράφουν αυξημένα περιστατικά σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές (Δανία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Νορβηγία, Ισπανία, Σουηδία, Μαυροβούνιο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία, Σερβία).
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, η αύξηση των δηλωθέντων κρουσμάτων κοκκύτη πιθανώς συνδέεται με τη μη έγκαιρη ανοσοποίηση ορισμένων ηλικιακών ομάδων, ειδικά των ενηλίκων, καθώς και τη χαμηλότερη κυκλοφορία του παθογόνου κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλά βρέφη που προσβάλλονται δεν έχουν προλάβει να θωρακιστούν, καθώς ο εμβολιασμός ξεκινά στο 2ο μήνα ζωής.
Στη χώρα μας, από τις αρχές του έτους 2024 και μέχρι τις 30.05.2024, έχουν δηλωθεί στον ΕΟΔΥ 230 κρούσματα κοκκύτη ενώ κατά το έτος 2023 είχαν δηλωθεί 9 κρούσματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι 133/230 (57,8%) αφορούν σε παιδιά και εφήβους <18 ετών, ενώ 58/230 (25,2%) αφορούν σε βρέφη <12μηνών. Τέλος, 34/230 (14,8%) αφορούν βρέφη ηλικίας <2 μηνών, δύο από τα οποία κατέληξαν και τουλάχιστον τρία χρειάστηκαν νοσηλεία σε Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) και Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Σύμφωνα με πληροφορίες, τα δύο βρέφη που κατέληξαν δεν ανήκαν σε ειδικούς πληθυσμούς, ευάλωτους για σοβαρή νόσηση, όπως είναι οι Ρομά ή οι πρόσφυγες.
Στα παραπάνω στοιχεία υπάρχει υποεκτίμηση, σύμφωνα με την Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, καθώς δεν γίνεται σε όλους όσους νοσούν εργαστηριακός έλεγχος. Πιο αναλυτικά, από τα νούμερα που έδωσε ο ΕΟΔΥ προκύπτει ότι οι ενήλικες που νόσησαν το πρώτο πεντάμηνο εφέτος είναι μόλις πέντε. Ωστόσο, στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότεροι καθώς από εκείνους είναι που έχουν κολλήσει πολλά από τα βρέφη και τα μικρά παιδιά.
Οι ηλικιακές ομάδες που προσβάλλονται περισσότερο από τον κοκκύτη είναι τα παιδιά, οι νεαροί έφηβοι καθώς και τα βρέφη που δεν έχουν εμβολιαστεί ή δεν έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους. Τα βρέφη διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου και θανάτου και σχεδόν όλοι οι θάνατοι στις χώρες της Ευρώπης, έχουν καταγραφεί σε βρέφη κάτω των τριών μηνών.
«Οι νέοι παιδίατροι δεν αναγνωρίζουν δύο λοιμώδη νοσήματα, την ιλαρά και τον κοκκύτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι για την ιλαρά μέχρι και πρότινος έγραφαν ως διάγνωση «ιογενές εξάνθημα», σημειώνει στο ygeiamou.gr η κυρία Θεοδωρίδου. Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών καλεί τους παιδιάτρους να χορηγούν άμεσα αντιβίωση ακόμη και σε υποψία κοκκύτη.
«Κλειδί» ο εμβολιασμός των εγκύων
Η προστασία των βρεφών από σοβαρή νόσηση και θάνατο εξαιτίας του κοκκύτη αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους των προγραμμάτων εμβολιασμού. Ο έγκαιρος εμβολιασμός, από τον 2ο μήνα ζωής και η ολοκλήρωση του εμβολιασμού με όλες τις απαιτούμενες δόσεις εμβολίων των παιδιών και των ενηλίκων, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ), αποτελεί βασικό μέτρο πρόληψης του κοκκύτη.
Τονίζεται ότι το μόνο μέτρο πρόληψης για τα μικρά βρέφη <3 μηνών, που εμφανίζουν και τη μεγαλύτερη νοσηρότητα και θνητότητα, είναι ο εμβολιασμός των εγκύων γυναικών μεταξύ 27ης – 36ης εβδομάδας κύησης σύμφωνα με το ΕΠΕ. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι οι γυναίκες πρέπει να εμβολιάζονται κατά του κοκκύτη σε κάθε κύηση.
Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (ΕΕΕ) συνιστούν:
1. Την εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας (ιδιαίτερα παιδιάτρων, νεογνολόγων, μαιευτήρων-γυναικολόγων, γενικών ιατρών, παθολόγων, πνευμονολόγων) για αυξημένη κλινική υποψία (ιδιαίτερα σε ενήλικες με επίμονο παροξυσμικό βήχα, ακόμα και χωρίς άλλα συμπτώματα) με σκοπό την έγκαιρη έναρξη της κατάλληλης θεραπείας με μακρολίδες. Σημειώνεται ότι καθυστερημένη χορήγηση αντιβιοτικών είναι αναποτελεσματική στην αντιμετώπιση της νόσου.
2. Τη χορήγηση αντιμικροβιακής αγωγής σε όλα τα άτομα που ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα κοκκύτη, ανεξάρτητα από προηγούμενη νόσηση ή εμβολιασμό.
3. Τον εμβολιασμό όλων των βρεφών και παιδιών, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.
4. Τον άμεσο εμβολιασμό όλων των εγκύων γυναικών μεταξύ 27ης και 36ης εβδομάδας κύησης με το εμβόλιο TdaP, όπως άλλωστε συστήνεται και από τις συναφείς επιστημονικές εταιρίες: Ένωση Μαιευτήρων Γυναικολόγων Ελλάδος και Ελληνική Εταιρεία Περιγεννητικής Ιατρικής.
5. Τον εμβολιασμό των ανεμβολίαστων λεχωΐδων πριν από την έξοδο τους από το μαιευτήριο.
6. Τον έγκαιρο εμβολιασμό όλων των μελών της οικογένειας που δεν είναι πλήρως εμβολιασμένα για τον κοκκύτη και έρχονται σε επαφή με νεογνά και βρέφη, τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από την επαφή.
Δωρεάν χορήγηση τριών εμβολίων εξετάζει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών – Ποιους αφορούν
Τσιόδρας: Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για ιλαρά, κοκκύτη, μηνιγγίτιδα
ΕΟΔΥ – Ιλαρά: Οδηγίες για όσους ταξιδεύουν σε χώρες με έξαρση
